Μία πρόταση για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια

Είναι γεγονός ότι στη δημόσια παιδεία επικρατεί μία άρρωστη κατάσταση η οποία για να θεραπευτεί χρειάζονται γενναίες μεταρρυθμίσεις σε πολλά μέτωπα, ώστε να καταστεί συμβατή με τα ανεπτυγμένα κράτη της Ευρώπης. Αυτό αποδεικνύεται τόσο από το γεγονός ότι το φροντιστήριο έχει αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό ιδιαίτερα την δευτεροβάθμια εκπαίδευση, όσο και από τα πολύ φτωχά αποτελέσματα των μαθητών στις Πανελλαδικές, όπου το γνωστικό επίπεδο των μαθητών είναι πολύ χαμηλό.

Η πρώην υπουργός Παιδείας ακολούθησε τα βήματα των προκατόχων της, δεν τάραξε τα νερά να δημιουργήσει τουλάχιστον τις προϋποθέσεις για μία καλύτερη παιδεία. Ως καθηγητής των μαθηματικών με πολύχρονη εμπειρία στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση και όχι μόνο, έχω διαπιστώσει ότι κάθε χρόνο η κατάσταση οδεύει προς το χειρότερο, ως προς το γνωστικό αντικείμενο των μαθητών και αυτό οφείλεται στα εξής:

• Τα μαθησιακά προβλήματα της εκπαίδευσης, αφού λόγω του διαδικτύου οι συνήθειες της κοινωνίας και επομένως και των παιδιών έχουν αλλάξει. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η ποιοτική μελέτη των μαθητών να βρίσκεται σε συνεχή καθοδική πορεία, αφού η προσοχή των μαθητών από το πρωί μέχρι το βράδυ η προσοχή τους είναι στο κινητό.
• Τα προγράμματα σπουδών και τα βιβλία ακολουθούν αναχρονιστικές μεθόδους κάλυψης της ύλης και είναι ασύμβατα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Οι μαθητές γνωρίζουν εκ των προτέρων ότι ανεξάρτητα της βαθμολογίας τους θα προβιβαστούν στη επόμενη τάξη. Ουσιαστικά το εκπαιδευτικό σύστημα έχει καταργήσει την περίπτωση μαθητής να μείνει στην ίδια τάξη. Χρειάζεται να επαναξιολογηθούν τα κριτήρια της απόρριψης, ώστε ο μαθητής να επαναλάβει την τάξη. Παρατηρείται το φαινόμενο μαθητές να φτάνουν στην Γ’ Λυκείου και να μην διαθέτουν τις στοιχειώδεις γνώσεις.
• Οι μαθητές του Λυκείου και ιδιαίτερα της Γ’ θεωρούν το σχολείο ως πάρεργο και περιμένουν από το φροντιστήριο να τους δώσει τις λύσεις στο γνωστικό τους αντικείμενο για να εισέλθουν στις πανεπιστημιακές σχολές.
• Οι βαθμολογίες των καθηγητών στις περισσότερες περιπτώσεις (πλην εξαιρέσεων) δεν αντιστοιχούν με τις ρεαλιστικές δυνατότητες των μαθητών. Γι’ αυτό παρατηρείται το φαινόμενο μαθητές με βαθμολογίες του άριστα να καταποντίζονται στις πανελλήνιες εξετάσεις. Και οι μητέρες να απορούν γιατί τα παιδιά τους συγκέντρωσαν χαμηλές βαθμολογίες στις πανελλήνιες εξετάσεις, ενώ ήταν άριστοι μαθητές.

Ο μηχανικός τρόπος μάθησης

Ο μηχανικός τρόπος μάθησης κυριαρχεί στην μετάδοση της γνώσης ακόμη και στα θετικά μαθήματα! Ως παράδειγμα αναφέρω τα θέματα των πανελληνίων εξετάσεων στα μαθηματικά που δυστυχώς διαθέτουν και κάποια στοιχεία αποστήθισης στο πρώτο θέμα. Απαιτείται μία συνολική μεταρρύθμιση ως προς την έκταση της ύλης και ως προς την σύγχρονη βιβλιογραφία.

Ως παράδειγμα αναφέρω τα βιβλία των μαθηματικών, που είναι τα ίδια τουλάχιστον μία εικοσαετία. Αλλάζουν μόνο τα εξώφυλλα με σταδιακή κατακρεούργηση της ύλης, ενώ είναι εκτός ύλης κύρια στοιχεία των σύγχρονων μαθηματικών. Δεν θα έπρεπε οι εξετάσεις τουλάχιστον στα θετικά μαθήματα, και ιδιαίτερα στα μαθηματικά, να γίνονται με ανοιχτά βιβλία σε συνάρτηση με τον χρόνο; Ας δοκιμάσει το αρμόδιο υπουργείο αυτή την πρόταση.

Η πολιτεία με την λογική της έχει υποβαθμίσει το κύρος των δασκάλων και των καθηγητών, γεγονός που δεν συνάδει με τον βαθμό σπουδαιότητας της παιδείας σε μία χώρα. Η αναβάθμιση του κύρους θα προέλθει αν βελτιωθούν οι συνολικές συνθήκες λειτουργίας των καθηγητών, των οικονομικών απολαβών, του ελέγχου της διδακτικής επάρκειας και να τερματιστεί, έστω, σταδιακά, το καθεστώς των αναπληρωτών καθηγητών. Οι κτιριακές υποδομές στα περισσότερα σχολεία χρήζουν συντήρηση. Ενώ με τις νέες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί, η φύλαξη τουλάχιστον σε κάποια σχολεία θεωρείται επιβεβλημένη.

Εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση

Οι πανελλήνιες εξετάσεις είναι ένας τρόπος να επιλέξεις τους μαθητές ανάλογα την επιθυμία τους για την εισαγωγή τους στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα. Ωστόσο, αυτός ο τρόπος επιλογής παρουσιάζει αρκετά προβλήματα γιατί κρίνουμε μόνο από ένα γραπτό την συνολική οντότητα του μαθητή. Χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη τους ψυχολογικούς παράγοντες εκείνης της χρονικής στιγμής των εξετάσεων, καθώς και την συνολική παρουσία του μαθητή στις τάξεις του Λυκείου. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα περισσότερα παιδιά στην ηλικία των 17 χρόνων δεν είναι ώριμα, ούτε είναι γνώστες των ευκαιριών και παραστάσεων που παρουσιάζονται, πλην εξαιρέσεων, για να καθορίσουν με ακρίβεια και να επιλέξουν τον δρόμο που επιθυμούν να ακολουθήσουν .

Το πρόβλημα που καλούμαστε να επιλύσουμε είναι με ποιο τρόπο θα αναβαθμίσουμε το Γυμνάσιο και το Λύκειο, ώστε να μειωθεί η ανάγκη του φροντιστηρίου, σε συνάρτηση με τον βέλτιστο τρόπο επιλογής των μαθητών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Θα προτείνω ένα σχέδιο εισαγωγής των μαθητών στα ΑΕΙ, στηριζόμενοι στο βαθμό του εθνικού απολυτηρίου, όπου οι πανεπιστημιακές σχολές θα επιλέγουν τους μαθητές ανάλογα με τα δικά τους κριτήρια.

Καταρχήν σε όλα τα μαθήματα (Μαθηματικά, Φυσική, Χημεία, Αρχαία κα) θα υπάρχουν τρεις κατηγορίες δυσκολίας των μαθημάτων με την αντίστοιχη σε περιεχόμενο και έκταση ύλης σε σύγχρονη βιβλιογραφία σε κάθε κλίμακα δυσκολίας. Οι βαθμίδες δυσκολίας θα είναι διαβαθμισμένες σε τρεις κλίμακες: η απαραίτητη, η μεσαία και η υψηλή. Ο κάθε μαθητής/τρια ανάλογα με την επιθυμία του, αρχής γενομένης από την Β’ Λυκείου θα μπορεί να επιλέξει το πολύ τέσσερα έως πέντε μαθήματα της ανάλογης κλίμακας δυσκολίας. Ως παράδειγμα αναφέρω να επιλέξει μαθηματικά υψηλής δυσκολίας, ελληνικά μεσαίας δυσκολίας, οικονομία μεσαίας δυσκολίας, φυσική απαραίτητης δυσκολίας και βιολογία υψηλής δυσκολίας.

Η διεξαγωγή των εξετάσεων

Θα διενεργούνται εξετάσεις με την ευθύνη του υπουργείου παιδείας στη Β’ Λυκείου, όπου οι γραπτές εξετάσεις των τεσσάρων έως πέντε μαθημάτων επιλογής θα αποτελούν το 70% της τελικής βαθμολογίας και το 30% θα συγκεντρώνεται από τον μέσο όρο του προφορικού βαθμού των τετραμήνων. Με αυτό τον τρόπο θα προκύπτει η βαθμολογία της Β’ Λυκείου. Αυτά τα τέσσερα έως πέντε μαθήματα επιλογής θα αποτελούν το οδικό χάρτη για την εισαγωγή τους στα ΑΕΙ στη συνέχεια.

Στην Γ’ Λυκείου θα έχουμε το ίδιο ακριβώς έργο με τα τέσσερα έως πέντε μαθήματα επιλογής. Και πάλι ο μέσος όρος του των γραπτών των τεσσάρων έως πέντε μαθημάτων θα αποτελεί το 70% και το υπόλοιπο 30% θα συγκεντρώνεται από τον προφορικό μέσο όρο των τετραμήνων σε αυτά τα ειδικά μαθήματα και θα προκύπτει η βαθμολογία της Γ’ Λυκείου.

Ο τελικός βαθμός των 4 έως 5 μαθημάτων θα αποτελούν το κριτήριο επιλογής για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση που θα προκύπτει από το 70% της βαθμολογίας της Γ’ Λυκείου και του 30% της βαθμολογίας της Β’ Λυκείου, ή αν θέλετε το 60 % της Γ’ Λυκείου και το 40% της Β’ Λυκείου. Αυτός θα είναι και ο βαθμός του εθνικού απολυτηρίου για τα 4 έως 5 μαθήματα για την είσοδο των μαθητών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Προηγουμένως θα πρέπει η κάθε πανεπιστημιακή σχολή να έχει θέσει τις απαιτήσεις των 4 έως 5 μαθημάτων ως προς τις κλίμακες δυσκολίας. Ως παράδειγμα αναφέρω η Ιατρική Σχολή να ζητά υψηλής δυσκολίας στο μάθημα της βιολογίας, μέσης δυσκολίας στο μάθημα της φυσικής, μέσης δυσκολίας στο μάθημα των μαθηματικών, υψηλής δυσκολίας στο μάθημα της χημείας, μέσης δυσκολίας στο μάθημα των ελληνικών. Ομοίως οι υπόλοιπες πανεπιστημιακές σχολές θα θέσουν τα δικά τους κριτήρια επιλογής.

Όταν προκύψουν οι τελικές βαθμολογίες των τεσσάρων έως πέντε το πολύ μαθημάτων με τους βαθμούς δυσκολίας, οι μαθητές θα τις προωθούν στις σχολές επιθυμίας τους (μπορεί να είναι τρεις σχολές ή και περισσότερες) και οι πανεπιστημιακές σχολές με κριτήριο μόνο την βαθμολογία και τον μέγιστο αριθμό απορρόφησης θα αποφασίζουν ανάλογα. Με τον τρόπο αυτό τα πανεπιστήμια θα επιλέγουν τους μαθητές που επιθυμούν και οι μαθητές θα μπορούν να επιλέξουν την σχολή επιθυμίας τους και παράλληλα θα έχουν το δικαίωμα αν κάποια σχολή δεν τους δεχτεί να εισέλθουν σε κάποια, άλλη ανάλογα του φάσματος επιλογής των μαθημάτων.

Αφήνω και ένα παράθυρο ευκαιρίας να είναι στην ευχέρεια και την κρίση των πανεπιστημιακών σχολών η δυνατότητα απορρόφησης μαθητών ανεξάρτητα των βαθμών δυσκολίας και των μαθημάτων που έχουν επιλεγεί, όταν η σχολή δεν έχει συμπληρωθεί και υπάρχουν κενά μαθητών.

Ιδιωτικά μαθήματα όπως τα ιατρεία

Αυτό που προτείνω είναι μία ριζική μεταρρύθμιση για την αναβάθμιση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, όπου ο ρόλος των καθηγητών καθίσταται κυρίαρχος στην δημόσια εκπαίδευση, και το γνωστικό αντικείμενο των μαθητών αυξάνεται εκθετικά. Επιπλέον, αν το κράτος διαθέσει ισχυρά οικονομικά κίνητρα, ώστε οι καθηγητές να μπορούν τις απογευματινές ώρες να προσφέρουν φροντιστηριακά μαθήματα στους μαθητές τους για να αυξήσουν τις γνώσεις τους, θα ήταν ένα πολύ ισχυρό μαθησιακό εργαλείο για την αναβάθμιση της εκπαίδευσης.

Όπως δηλαδή γίνεται με τους γιατρούς που βλέπουν τους ασθενείς τους εντός του νοσοκομείου τις απογευματινές ώρες επί πληρωμή του πελάτη, με την μόνη διαφορά ότι εδώ η πληρωμή θα γίνεται από το κράτος ανάλογα τις ώρες διδασκαλίας ή από τους γονείς με το ελάχιστο δυνατό τίμημα. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την μείωση της εξάρτησης των μαθητών από το φροντιστήριο, την αναβάθμιση του κύρους των καθηγητών σε κύριο εκφραστή της δημόσιας εκπαίδευσης και την οικονομική ωφέλεια στα εκατομμύρια των μεσαίων και φτωχών στρωμάτων της κοινωνίας, αφού θα έχει απαλλαγεί από ένα σημαντικό ποσό των μηνιαίων απολαβών τους που κατευθύνεται στο φροντιστήριο, προκειμένου τα παιδιά τους να εισέλθουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Πολιτική βούληση χρειάζεται για να δημιουργήσουμε μία σύγχρονη παιδεία αντάξια της ιστορίας μας. Ας μην καθυστερούμε άλλο. Μην ξεχνάμε ότι χωρίς σοβαρή παιδεία η χώρα δεν έχει μέλλον.