Ο τραυματισμός του 16χρονου Ρομά – Το νόμισμα έχει δύο όψεις

Προφανώς, είναι εξαιρετικά δυσάρεστο να τραυματίζεται βαρύτατα ένας άνθρωπος και μάλιστα τόσο νέος. Ο λόγος για τον 16χρονο Ρομά που πυροβολήθηκε από αστυνομικό της Ομάδας ΔΙΑΣ. Είναι βασική αρχή σε ένα δημοκρατικό καθεστώς, η Αστυνομία να σέβεται τον κανόνα της αναλογικότητας όταν βρίσκεται αντιμέτωπη με άτομα που έχουν διαπράξει ποινικά αδικήματα.

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο αστυνομικός, που υποτίθεται ότι είναι επαγγελματίας, πρέπει να πυροβολήσει στα λάστιχα κι όχι στο κεφάλι. Μόνο εάν απειληθεί άμεσα η ζωή του ή η ζωή συναδέλφων του δικαιολογείται πυροβολισμός που σκοτώνει. Αυτή, ωστόσο, είναι η μία όψη του νομίσματος, για την οποία ο εμπλεκόμενος αστυνομικός έχει διωχθεί και εάν κριθεί ένοχος θα καταδικασθεί.

Η άλλη όψη του νομίσματος είναι τα όσα ακολούθησαν το επεισόδιο, τα οποία για μία ακόμα φορά αποδεικνύουν ότι στην Ελλάδα το αυτονόητο έχει καταντήσει ζητούμενο. Εάν δεν θέλουμε να κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας, δεν πρόκειται για έναν παντελώς αναίτιο τραυματισμό. Ο 16χρονος Ρομά έβαλε βενζίνη και έφυγε χωρίς να πληρώσει κι όταν εντοπίσθηκε από τους αστυνομικούς, που ειδοποιήθηκαν από το βενζινάδικο, αρνήθηκε να σταματήσει για έλεγχο, όπως είχε υποχρέωση.

Ακόμα κι αν δεν επιχείρησε να τους εμβολίσει, όπως δηλώνουν οι αστυνομικοί και μόνο το γεγονός ότι δεν σταμάτησε ανέβασε τη σοβαρότητα του επεισοδίου. Μπορεί το νεαρό της ηλικίας να προσδίδει ένα ελαφρυντικό, μπορεί να είναι κατανοητός ο πόνος των συγγενών του θύματος, αλλά ο τραυματισμός του δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Το νόμισμα, λοιπόν, έχει δύο όψεις: Και την παραβατικότητα του 16χρονου και την υπεραντίδραση του αστυνομικού.

Προσωπικά, δεν μου αρέσει καθόλου οι αστυνομικοί με το παραμικρό να βγάζουν τα κουμπούρια. Γι’ αυτό και ο δράστης αστυνομικός πρέπει να ελεγχθεί με αυστηρότητα. Αναρωτιέμαι, όμως, σε ποια φιλελεύθερη δημοκρατική χώρα οι αρχές θα ανέχονταν τα επεισόδια και τις καταστροφές που προκάλεσαν οι Ρομά σε διάφορες περιοχές, καταλύοντας κάθε έννοια Κράτους Δικαίου. Ενδεικτικό της αντίληψης που είναι ευρέως διαδεδομένη στους κόλπους τους είναι και η αντίδραση του παππού, ο οποίος απείλησε πως θα σκοτώσει τον βενζινά, επειδή κατήγγειλε το γεγονός πως ο 16χρονος δεν του πλήρωσε τα 20 ευρώ!

Η άλλη όψη του νομίσματος

Είναι προφανές πως αρκετοί Ρομά έχουν μία λανθασμένη αντίληψη για το Κράτος Δικαίου, όπως και για τη φυλετική αλληλεγγύη. Μπορεί γενικά να έχουν υποστεί ρατσιστικές διακρίσεις, αλλά είναι γεγονός ότι εμφανίζουν πολύ υψηλότερο ποσοστό παραβατικότητας-εγκληματικότητας από τον μέσο όρο του πληθυσμού. Θα συνέβαιναν άραγε τα επεισόδια που συνέβησαν εάν π.χ. ο 16χρονος ήταν Μεσσήνιος ή Λαρισαίος; Από ό,τι έχει δείξει η ζωή όχι.

Δεν πρόκειται, άλλωστε, για το πρώτο περιστατικό. Έχει προηγηθεί πριν λίγα χρόνια το αιματηρό επεισόδιο στο Πέραμα, που κόστισε τη ζωή ενός σεσημασμένου 20χρονου Ρομά. Ενδεικτικό είναι και το επεισόδιο, όταν κάποιοι Ρομά είχαν πάει να ληστέψουν κάποιο σπίτι. Τότε, ο ηλικιωμένος ιδιοκτήτης τους είχε αντιληφθεί και είχε πυροβολήσει με καραμπίνα τον έναν θανάσιμα. Και τότε οι Ρομά είχαν αντιδράσει πολύ βίαια, λες και ο δικός τους είχε σκοτωθεί αναίτια, περπατώντας αμέριμνα στον δρόμο κι όχι εισβάλλοντας σε ξένο σπίτι για να το ληστέψει.

Είναι στρέβλωση να εστιάζουμε μόνο στον απαράδεκτο τρόπο που αντέδρασε ο αστυνομικός, παρακάμπτοντας τα γεγονότα που οδήγησαν στον πυροβολισμό. Κάθε ανθρώπινη ζωή πρέπει να είναι απόλυτα σεβαστή και επαναλαμβάνω ότι ο αστυνομικός πρέπει να ελεγχθεί με αυστηρότητα και να δικασθεί. Αλλά ο ίδιος ο νόμος προβλέπει το δικαίωμα στην αυτοάμυνα για πολίτες όταν εισβάλουν ξένοι στο σπίτι τους, όπως επίσης και το δικαίωμα των αστυνομικών να χρησιμοποιούν το όπλο τους, όταν δεν έχουν άλλο τρόπο να συλλάβουν έναν εγκληματία.

Μην πάμε στο άλλο άκρο

Για μία ακόμα φορά οι Ρομά επιστράτευσαν την κατηγορία περί ρατσισμού. Όχι ότι δεν είναι συχνά θύματα ρατσισμού, αλλά εν προκειμένω τα περί ρατσισμού χρησιμοποιούνται για να θολώσουν τα νερά. Αλίμονο, όμως, αν η Αστυνομία ολιγωρεί σε ό,τι αφορά τη σύλληψη Ρομά που έχουν κλέψει ή ληστέψει για να μην κατηγορηθεί για ρατσισμό. Και τούτο, επειδή εάν ακολουθηθεί αυτή η πρακτική με μαθηματική ακρίβεια θα φουντώσει η εγκληματικότητα.

Μπορεί ως κοινωνία να έχουμε υποστεί κατάχρηση αστυνομικής βίας, αλλά μην πάμε και στο άλλο άκρο. Πρέπει να τιμωρείται η κατάχρηση αστυνομικής βίας, αλλά εάν ευνουχίσουμε την Αστυνομία θα το πληρώσει η κοινωνία. Όταν ο πολίτης θα έχει ανάγκη τον αστυνομικό, αυτός θα εμφανίζεται κατόπιν εορτής για να μην έχει μπλεξίματα. Ας βρούμε επιτέλους μία ισορροπία.