Περιμένοντας την επόμενη πυρκαγιά στον Υμηττό

Η πρόσφατη πυρκαγιά στον Υμηττό, δυστυχώς, δεν θα είναι η τελευταία στην Αττική. Η θερινή περίοδος μόλις άρχισε και θα πρέπει να αναμένονται συνδυασμός υψηλών θερμοκρασιών και ανέμων, καιρικά φαινόμενα που ευνοούν την έναρξη και ταχεία διάδοση δασικών πυρκαγιών. Καθώς η συζήτηση για την πρόληψη και αντιμετώπισή τους θα ευρίσκεται στην επικαιρότητα, χρήσιμο είναι να σημειωθεί ότι τα δένδρα αποτελούν αποθήκες δέσμευσης του διοξειδίου του άνθρακος και ότι 50 αναπτυγμένα δένδρα αποθηκεύουν ετησίως ένα τόνο διοξειδίου του άνθρακος.

Αν αληθεύουν οι πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητος, η φωτιά ξεκίνησε από υποσταθμό του δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και μεταδόθηκε σε παρακείμενα ξερόκλαδα. Ο ισχυρός άνεμος και το “δύσκολο” ανάγλυφο της συγκεκριμένης περιοχής του Υμηττού επέτρεψε την ταχεία εξάπλωση της πυρκαγιάς που έφθασε στα οικιστικά όρια των παρακείμενων Δήμων, καίγοντας σπίτια και απειλώντας ανθρώπους, ζώα και περιουσίες. Μάλιστα για προληπτικούς λόγους διατάχθηκε η απομάκρυνση των κατοίκων από τις απειλούμενες περιοχές.

Καθώς ο Υμηττός δεν ευρίσκεται σε κάποια απομακρυσμένη περιοχή της ελληνικής επικράτειας, αλλά κυριολεκτικώς μέσα στο οικιστικό συγκρότημα της πρωτεύουσας, η συζήτηση για την αποτελεσματικότητα των μέτρων πρόληψης και προστασίας μπορεί να αποτελέσει αφετηρία βελτίωσής τους. Δεν είναι η πρώτη φορά που πυλώνες και μετασχηματιστές ενοχοποιούνται για έναρξη πυρκαγιών. Αρκεί κανείς να θυμηθεί την μεγάλη πυρκαγιά στον Κάλαμο Αττικής. Η αιτία πρέπει να αναζητηθεί στη συντήρηση του δικτύου.

Αν αυτή είναι η αιτία, πόσο παράλογη μπορεί να θεωρηθεί η εκτέλεση περιοδικών προγραμμάτων συντήρησης και καθαρισμού του από την εταιρεία και η πιστοποίηση της καλής εκτέλεσής τους από ανεξάρτητο φορέα; Επειδή μάλιστα το περιβαλλοντικό και κλιματικό κόστος από αυτές τις “αστοχίες” είναι εξαιρετικά υψηλό, η εγκατάσταση και λειτουργία ενός πιστοποιημένου δικτύου ασύρματων ανιχνευτών φωτιάς και καπνού σε πυλώνες και υποσταθμούς θα μείωνε σημαντικά τις πυρκαγιές στα δάση.

Χτες ο Υμηττός, αύριο η Πάρνηθα

Εικάζεται ότι η φωτιά διαδόθηκε γρήγορα, γιατί υπήρχαν εγκαταλειμμένα ξερόκλαδα. Αν έτσι έχουν τα πράγματα, το ερώτημα είναι ποιο είναι το πρόγραμμα και τα μέσα εντοπισμού και απομάκρυνσής τους; Μία επαναλαμβανόμενη εναέρια ψηφιακή χαρτογράφηση του Υμηττού θα είχε την δυνατότητα προσδιορισμού τους. Ένα τέτοιο πρόγραμμα ασφαλώς μπορεί να αναπτυχθεί είτε από την Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού είτε από τα εργαστήρια πληροφορικής του Μετσόβιου Πολυτεχνείου, ή του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου. Ακόμη όμως κι αν η πληροφορία αυτή ήταν διαθέσιμη, ποιος είναι αρμόδιος και έχει τα μέσα να την αξιοποιήσει εγκαίρως;

Ένα άλλο θέμα είναι αυτό που σχετίζεται με τον χρόνο αντίδρασης της Πυροσβεστικής. Άραγε πόσο δύσκολο είναι η ανάπτυξη ενός ψηφιακού δικτύου 24ωρης εποπτείας από τον θάλαμο επιχειρήσεων της Πυροσβεστικής; Ενός δικτύου τηλε-πυρο-ανίχνευσης είτε από σταθερά σημεία είτε από τηλεχειριζόμενες ιπτάμενες διατάξεις, που θα καλύπτει όχι μόνο τον Υμηττό, αλλά ολόκληρη την Αττική.

Χθες ήταν ο Υμηττός, αύριο θα είναι η Πάρνηθα και η Πεντέλη. Τί εμποδίζει την ανάπτυξη και ένταξη των νέων τεχνολογιών στην αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών; Από τις ανακοινώσεις των αρμοδίων ενημερωθήκαμε ότι η φωτιά επεκτάθηκε σε “δύσκολη” περιοχή και αυτό προκάλεσε καθυστερήσεις στην αντιμετώπισή της. Αλλά είναι δυνατόν να μην υπάρχει ψηφιακή χαρτογράφηση του Υμηττού με απεικόνιση των “δύσκολων” περιοχών του μαζί με επιχειρησιακά σχέδια αντιμετώπισης παρόμοιων καταστάσεων;

Δεν είναι λογικό στην αίθουσα επιχειρήσεων της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας να έχουν εκπονηθεί σενάρια αντιμετώπισης πυρκαγιών σε “δύσκολες” περιοχές με λογισμικά εξομοίωσης διαφορετικών μετεωρολογικών συνθηκών; Το προσωπικό της Πυροσβεστικής διακρίνεται για την αυταπάρνηση στην εκτέλεση των καθηκόντων του, ωστόσο η ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών σε ολόκληρο το φάσμα της αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών θα είχε θετικότερα αποτελέσματα.

Είδαμε κτήρια, στα σύνορα με τον Υμηττό να γίνονται παρανάλωμα του πυρός και ιδιοκτήτες να προσπαθούν να τα προστατεύσουν, καταβρέχοντας με σωλήνες ποτίσματος των κήπων τους! Αλλά ο κάμπος της Θεσσαλίας είναι γεμάτος από τηλεχειριζόμενα “κανόνια” εκτόξευσης νερού. Τέτοια δίκτυα εκτόξευσης νερού έχουν αρχίσει να εγκαθίστανται σε Δήμους της Αττικής. Άραγε πόσο δύσκολη είναι η γενίκευση αυτής της απλής λύσης σε ολόκληρη την περίμετρο του Υμηττού, με δαπάνες της Περιφέρειας και των Δήμων; Πόσο δύσκολη μπορεί να είναι η επιδότηση ιδιοκτητών για την εγκατάσταση μίας πλαστικής δεξαμενής και ενός μηχανισμού εκτόξευσης νερού για την προστασία κτηρίων και του περιβάλλοντος χώρου;

Οι πρωτοβουλίες του ΚΕΠΑ

Τέλος υπάρχει το θέμα της επάρκειας των επίγειων και εναέριων μέσων κατάσβεσης. Με τις τεχνολογίες των τηλεχειριζόμενων εναέριων και επίγειων μέσων να ευρίσκονται σε ανάπτυξη, οι αρμόδιοι για την σχεδίαση και υλοποίηση πολιτικών εκσυγχρονισμού του εξοπλισμού κινούνται με λογικές και πρακτικές του προηγούμενου αιώνα. Πόλεμοι πλέον διεξάγονται με επίγεια και ιπτάμενα τηλεχειριζόμενα οχήματα σε ολόκληρη τη διάρκεια του 24ωρου και εμείς επιμένουμε στην χρήση παρωχημένων τεχνολογιών, επενδύοντας στον αναμφισβήτητο ηρωισμό και αυταπάρνηση των ανδρών του Πυροσβεστικού Σώματος και των εθελοντών. Έτσι όμως δεν αντιμετωπίζονται τα προβλήματα.

Το Κέντρο Ενεργειακής Πολιτικής και Ανάπτυξης (ΚΕΠΑ) με την ιδιότητα του Ακαδημαϊκού Κόμβου του ΟΗΕ στο πλαίσιο των προσπαθειών δέσμευσης εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα προωθεί την φύτευση δένδρων σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και το Πράσινο Ταμείο. Αυτό όμως δεν αρκεί, αν ο αριθμός των δένδρων που καίγονται είναι πολλαπλάσιος και αυξάνει διαρκώς.

Σε αυτό το πλαίσιο το ΚΕΠΑ ενθαρρύνει κάθε προσπάθεια τεχνολογικού και ψηφιακού εκσυγχρονισμού των διαδικασιών και του εξοπλισμού αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών, από τις αρμόδιες υπηρεσίες, την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τους πολίτες. Η μάχη για την αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής δεν είναι μόνο καλά λόγια και δημόσιες σχέσεις, είναι και πράξεις και αυτές όλοι μας έχουμε την υποχρέωση να ενισχύουμε και να συνδράμουμε.