Πώς η κομματικοποίηση της εκπαίδευσης παράγει σκοταδισμό

Ακούσαμε πολλά και φέτος για τις εισαγωγικές εξετάσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η υπουργός Παιδείας, αν και πρωτίστως θρησκευμάτων, ξεπέρασε τα όρια της προπαγανδιστικής ρητορείας υπέρ της ελάχιστης βάσης εισαγωγής στα ΑΕΙ. Επικαλούμενη ποικίλες χονδροειδείς ανακρίβειες, μας επέτρεψε να αντιληφθούμε ότι, οι συστηματικές γνώσεις της για το εκπαιδευτικό σύστημα το οποίο διοικεί είναι παιδαριώδεις και η πολιτική της διαπνέεται από εμμονές.

Σε ό,τι αφορά δε το στυλ, θα το χαρακτήριζα ως “κοινωνικά ξιπασμένο” (και όχι ταξικό), δηλαδή ιδίωμα μιας κουλτούρας νεοφώτιστου, νεόπλουτου, τυπικά κατόχου πτυχίου αλλά ασήμαντης καλλιέργειας και υποτυπώδους πολιτικής νοημοσύνης. Δήλωσε πως το 35% των φοιτητών εγκαταλείπει τις σπουδές του ενώ, αν είχε έστω υπόψιν της τη μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος, θα μάθαινε πως τα τελευταία είκοσι χρόνια περίπου, η εγκατάλειψη σπουδών δεν ξεπέρασε το 15% και βαίνει διαρκώς φθίνουσα φτάνοντας το 2018 στο 4,75%.

Μα τι υπουργός Παιδείας είναι αυτή που δεν διαβάζει τις εμπεριστατωμένες μελέτες για το εκπαιδευτικό σύστημα που διοικεί; Μήπως η πολιτική της διαμορφώνεται σε κουβέντες με φιλενάδες; Από την άλλη, η αντιπολίτευση, ιδίως η αξιωματική, καθώς κυνηγάει την ουρά της κυβέρνησης, (οπότε ετεροκαθορίζεται πολιτικά) δεν πρότεινε τίποτε ουσιαστικό παρά μόνο την κατάργηση του Νόμου Κεραμέως. Ωραία, και μετά τι;

Στις φυσικές επιστήμες, τί;

Θα παρακάμψω την απαράδεκτη αλλαγή του συστήματος των εισαγωγικών στη μέση της χρονιάς, μάλιστα μιας χρονιάς πανδημίας. Θα παρακάμψω τον καιάδα στον οποίο ρίχνει η υπουργός τα επαγγελματικά και τεχνικά Λύκεια κραυγάζοντας ψέματα υπέρ των δεξιοτήτων. Θα παρακάμψω ακόμη την ευθεία προσφορά πελατείας στα ιδιωτικά κολέγια και τα αντίστοιχα ΙΕΚ που πρόσφερε η κα Κεραμέως και η κυβέρνηση στους κολεγιάρχες, χρηματοδότες τους. Αλλά θα παρακάμψω επίσης τη συνήθη συζήτηση για τα ποσοστά επιτυχίας και τα άκρως υποκριτικά τηλεοπτικά συγχαρητήρια στους αριστούχους.

Εκτιμώ πως τα σημαίνοντα στα αποτελέσματα των εισαγωγικών είναι τα ποσοστά αποτυχίας στη φυσική και τα μαθηματικά αφενός, και το αντικείμενο αξιολόγησης στα κύρια θεωρητικά μαθήματα αφετέρου. Το τυπικό κριτήριο αποτυχίας που συγκρατώ εδώ είναι η βαθμολογία κάτω από το δέκα (ανεξαρτήτως αν οι υποψήφιοι πέρασαν ή όχι σε κάποιο ΑΕΙ).

Όσοι και όσες, λοιπόν, έλαβαν βαθμό κάτω από δέκα στη φυσική ανέρχονται στο 44% στα ημερήσια λύκεια ενώ στα νυχτερινά ξεπερνάνε το 90%. Στα μαθηματικά και ανάλογα με την κατεύθυνση, η βαθμολογία κάτω από δέκα ξεκινάει από 34% και φτάνει έως 72% στα ημερήσια, και στα νυχτερινά πλησιάζει το 98%.

Στα θεωρητικά;

Αν στις δυο θεμελιώδεις φυσικές επιστήμες η βαθμολογία αποτυπώνει με σχετικά ικανοποιητικό βαθμό τις γνώσεις και τις ικανότητες των υποψηφίων, στα θεωρητικά μαθήματα η βαθμολογία δεν έχει την παραμικρή σχέση με τη γνώση και τις ικανότητες. Για παράδειγμα το εμφανιζόμενο ως ποσοστό αποτυχίας στην ιστορία ανέρχεται σε 50% στα ημερήσια και 90% στα νυχτερινά. Και γενικότερα, το ποσοστό αποτυχίας στις δύο κατευθύνσεις των ανθρωπιστικών και οικονομικών επιστημών (1η και 4η κατεύθυνση), η μέση βαθμολογία όλων των μαθημάτων κάτω από το δέκα φτάνει το 44% και 47% αντιστοίχως.

Αλλά, σε αντίθεση με τη φυσική και τα μαθηματικά, το αντικείμενο της βαθμολογίας στα θεωρητικά μαθήματα, ιδίως στην καταταλαιπωρημένη σχολική ιστορία, είναι αποκλειστικά η ικανότητα της εντελούς αποστήθισης της εξεταστέας ύλης. Όσο ακριβέστερα μεταφέρουν οι υποψήφιοι στο γραπτό τους το κείμενο του βιβλίου, τόσο υψηλότερο βαθμό παίρνουν.

Αν λοιπόν στα βασικά μαθήματα της φυσικής και των μαθηματικών το υψηλό ποσοστό αποτυχίας υποδηλώνει μια καθαρή εκπαιδευτική ανικανότητα τόσο του Λυκείου όσο και των φροντιστηρίων ή των ιδιαίτερων μαθημάτων, στα θεωρητικά αποτυπώνει την επιβράβευση ή όχι μιας απολύτως διεστραμμένης νοητικής προσπάθειας η οποία βρίσκεται στους αντίποδες της γνώσης και της σκέψης.

Κομματισμός

Αυτή η κατάσταση στις εισαγωγικές επαναλαμβάνεται επί χρόνια αλλά δεν συζητείται. Ο δημόσιος καυγάς ορίζεται αποκλειστικά από τα κόμματα και περιστρέφεται εξόχως ανορθολογικά γύρω από δημόσιους παιδαριώδεις απολιτικούς τσακωμούς μεταξύ τους. Υπεργολάβοι της συγκάλυψης είναι το επαγγελματικό συνάφι των καναλαρχών και των δημοσιογράφων τους το οποίο, ως γνωστόν, απαρτίζεται από μια πλειονότητα άξεστων που ταυτίζονται με τον πολιτιστικό σκοταδισμό και φυσικά βυθίζονται σε αυτόν.

Οι μαθητές και οι μαθήτριες, ιδίως στα δημόσια σχολεία, είναι παγιδευμένοι σε ένα σύστημα σαν γόρδιο δεσμό αντινομιών πλεγμένων επί χρόνια από τις φαύλες εκπαιδευτικές πολιτικές όλων των κομμάτων εξουσίας. Πρώτη και καλύτερη η δεξιά, λόγω παλαιότητας στην εξουσία, δεξιά η οποία επιπλέον διακρίνεται από ισχυρή τάση σκοταδισμού απέναντι στη μόρφωση των παιδιών λαϊκής προέλευσης στα δημόσια σχολεία. Ακολουθεί το Πασόκ για άλλους λόγους.

Από κοινού, επί πολλά χρόνια, διόριζαν θεολόγους να διδάσκουν ιστορία, τεχνικούς να διδάσκουν φυσική, μαθηματικά, κατάργησαν τη γεωγραφία. Μαζί με την “αριστερά” προσθέτουν διαρκώς μαθήματα σε ειδικότητες άσχετες με τη μόρφωση των νέων αλλά που υπόσχονται διορισμό σε κομματικές πελατείες.

Παιδοκεντρισμός

Έχουν διορίσει τρίτεκνους ως καθηγητές και δασκάλους με ένα πτυχίο που κάποτε πήραν, οργανώνουν εξετάσεις του ΑΣΕΠ για πρόσληψη εκπαιδευτικών με την ύλη του σχολείου και φυσικά αρνούνται την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, αδιαφορούν για τη συγκρότηση σχολικών βιβλιοθηκών, εργαστηρίων. Ακόμη, το ένα κόμμα ξηλώνει το έργο του άλλου μόλις βρεθεί στην εξουσία, και ενίοτε ο ένας υπουργός του ίδιου κόμματος το έργο του προηγούμενου, προκαλώντας μια διαρκή αστάθεια στο εκπαιδευτικό σύστημα. Αυτά ενδεικτικά.

Γενικότερα, έχουν συντάξει εδώ και χρόνια αναλυτικά προγράμματα με τη λογική ενός πρωτόγονου εγκυκλοπαιδισμού ο οποίος ακολουθεί τη λογική του πασαλείμματος ή της κουρελούς. Παιδαγωγικά –εδώ και με τη συνδρομή του Σύριζα– επικρατεί ο παιδοκεντρισμός (μια όψη του δικαιωματισμού) που με τόση δημαγωγία απαλλάσσει μαθητές και μαθήτριες από κάθε ουσιαστική εκπαιδευτική υποχρέωση και πειθαρχία. Και τέλος με πρωτοπορία την εν γένει αριστερά δεν ασκείται κανένας διαπιστωτικός έλεγχος για την εκπαιδευτική αποτελεσματικότητα.

Εντέλει, την ώρα του μαθήματος ο κάθε μεμονωμένος εκπαιδευτικός ωθείται από την όλη δομή (στον βαθμό που δεν αντιστέκεται) σε ένα μάθημα απαγγελία του βιβλίου εξωθώντας με τη σειρά του τους μαθητές στη πλήξη και από εκεί στην αδιαφορία. Μόνο ο επαγγελματικός αυτοσεβασμός και η κοινωνική αξιοπρέπεια μιας μειονότητας εκπαιδευτικών σώζει κάποια λίγα πράγματα.