Πως οι Τούρκοι καταστρέφουν τον Πενταδάκτυλο

Κάπου βαθιά στον Πενταδάκτυλο βρίσκεται σφηνωμένο ανάμεσα σε βράχια και βλάστηση ένα παλιό τανκ. Παραμένει στο ίδιο σημείο, εγκαταλελειμένο, από το 1974. Ήταν ανάμεσα στο υλικό που χρησιμοποίησαν οι Τούρκοι για να καταλάβουν τη μισή Κύπρο. Σήμερα αποτελεί αξιοθέατο –που συγκινεί τους Τούρκους βετεράνους– σαν αυτά που άφησαν οι ναζί στην Ελλάδα το ’44 φεύγοντας.

Το άρμα όμως είναι το λιγότερο κακό. Ο μοναδικός Πενταδάκτυλος, δεν έχει συνέλθει από την εισβολή, γιατί κάθε χρόνο καταστρέφεται από τις δυνάμεις εισβολείς! Αρχικά, η χημική συντήρηση της άθλιας σημαίας στον Πενταδάκτυλο είναι η κορυφή του παγόβουνου στην περιβαλλοντική καταστροφή των Κατεχόμενων. Από τη δεκαετία του 1970 στην οροσειρά σταθμεύει τεράστιος αριθμός τουρκικών και τουρκοκυπριακών στρατευμάτων καθώς βρίσκεται από τον τουρκικό έλεγχο.

Το βουνό είναι μοναδικής στρατηγικής σημασίας. Ανέκαθεν ο Πενταδάκτυλος αποτελούσε ένα τεράστιο φυσικό τείχος που δεν επέτρεπε τη διείσδυση στο εσωτερικό του νησιού από ολόκληρη σχεδόν τη βόρεια ακτή του. «Η ίδια η επιλογή της Λευκωσίας, νότια της οροσειράς, ως πρωτεύουσας της Κύπρου από τα υστεροβυζαντινά χρόνια και αργότερα, βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό στην προστασία που της εξασφάλιζε το φυσικό οχυρό της οροσειράς του Πενταδακτύλου. Ελάχιστες δίοδοι επέτρεπαν τη διάβαση της οροσειράς».

Τα χρόνια περάσαν αλλά η καταστροφή συνεχίστηκε. Το 2017 η πρώην Επίτροπος (ΕΕ) για το Περιβάλλον Ιωάννα Παναγιώτου είχε εκδώσει μελέτη στην οποία ανέφερε ότι «μετά την τουρκική εισβολή του 1974 ο Πενταδάκτυλος, ως οικότοπος με όλα τα μοναδικά είδη και υποείδη χλωρίδας και πανίδας τα οποία φιλοξενεί, έχει υποστεί τεράστια και ανεξέλεγκτη πίεση από μη βιώσιμες δραστηριότητες (λατομεία, δόμηση κ.α) που έχουν επηρεάσει τη μορφολογία της οροσειράς και τους φυσικούς οικοτόπους και απειλούν με εξαφάνιση είδη χλωρίδας και πανίδας».

Το καλοκαίρι του 1995, το δυτικό τμήμα οροσειράς, υπέστη, τεράστια οικολογική καταστροφή, εξ αιτίας μιας γιγαντιαίων διαστάσεων πυρκαγιάς που έπληξε την περιοχή. Η φωτιά κατέστρεψε, σε μήκος πέραν των 20 χλμ. και σε πλάτος 2-4 χλμ., την εξαίρετη φυσική ομορφιά του Πενταδακτύλου -δάση και άγρια βλάστηση, αλλά και καταπράσινους οπωρώνες και άλλα δέντρα. Η φωτιά κατέστρεφε για μέρες, αλλά οι κατοχικές και τουρκοκυπριακές δυνάμεις αποδείχθηκαν ανίκανες να την αντιμετωπίσουν. Η Κυπριακή Δημοκρατία προσέφερε κάθε δυνατή βοήθεια, αλλά οι κατοχικές δυνάμεις αρνήθηκαν να επιτρέψουν την επέμβαση της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας στα Κατεχόμενα.

Μνημείο-έκτρωμα από χημικά

Το μνημείο της τεράστιας τουρκοκυπριακής σημαίας που έστησε η Τουρκία και ο Ντενκτάς μολύνει καθημερινά το τοπίο όχι μόνο συμβολικά, αλλά και περιβαλλοντικά. Γιατί όμως είναι τόσο επικίνδυνη αυτή η σημαία; Διότι χρειάζεται χημικά για να συντηρηθεί, αλλά και αλόγιστη σπατάλη ηλεκτρικού ρεύματος από μια κοινωνία που πραγματικά ζει μέσα στη φτώχεια.

Σύμφωνα με την μελέτη της νομικού και ειδικευμένης στα περιβαλλοντικά Σοφίας Παυλάκη για τον Πενταδάκτυλο η συντήρηση της γιγάντιας σημαίας γίνεται από συνεργεία που έρχονται στην περιοχή κυρίως από την Τουρκία, βάφοντας με εκατοντάδες λίτρα χημικής λευκής και κόκκινης μπογιάς το πετρώδες έδαφος του βουνού, ώστε η σημαία να είναι ορατή από παντού, σε ολόκληρη τη νότια περιοχή.

Το 2009 η Ελληνοκύπρια ευρωβουλευτής Αντιγόνη Παπαδοπούλου είχε ζητήσει εξηγήσεις για αυτή την κατάσταση από την Κομισιόν πως μπορεί και τα αποδέχεται αυτά. «Πόσο σεβασμό δείχνει η Τουρκία για το περιβάλλον, ώστε να επιθυμεί και άνοιγμα του σχετικού κεφαλαίου στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις; και ε) Σε ποιες ενέργειες προετίθετο να προβεί το Συμβούλιο για την αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ισορροπίας και προκειμένου να υποστεί η Τουρκία, μια χώρα υπό ένταξη, κυρώσεις για την απρεπή συμπεριφορά της, τόσο απέναντι στους Ελληνοκυπρίους όσο και στο περιβάλλον;».

Η Κομισιόν αρκέστηκε τότε να απαντήσει ότι είναι ενήμερη για την τουρκική σημαία στο βουνό Πενταδάκτυλος και «κατανοεί πλήρως την ευαισθησία της ελληνοκυπριακής κοινότητας» ενώ θα “χαιρέτιζε” κάθε πρωτοβουλία της τουρκοκυπριακής κοινότητας για τη “διευθέτηση” του προβλήματος αυτού και θα «διενεργήσει έρευνες στην τουρκοκυπριακή κοινότητα για τυχόν περιβαλλοντική ζημία».

Έκτοτε, όμως, η ΕΕ έχει δώσει πολλά λεφτά στους κατακτητές. Το διάστημα 2009-2019 συνολικά οι Τουρκοκύπριοι πήρανε πέντε εκατ. ευρώ μόνο για το Natura, λαμβάνοντας οχήματα, μηχανογραφημένο σύστημα ανίχνευσης πυρκαγιών και εξοπλισμό για παρακολούθηση και διαχείριση της προστασίας της φύσης. Ωστόσο, το καλοκαίρι του 2020 οι κάμερες ανίχνευσης πυρκαγιών αξίας ενός εκατ. ευρώ σχεδόν εκλάπησαν, προκαλώντας μέγα σκάνδαλο! Στον Πενταδάκτυλο υπάρχουν 14 σημαντικοί τύποι οικοτόπων, εκ των οποίων τέσσερις αποτελούν οικοτόπους προτεραιότητας, σύμφωνα με οδηγία κοινοτική οδηγία, ενώ η οροσειρά παρέχει ενδιαιτήματα και περιοχές αναπαραγωγής για πολλά είδη ζώων και πουλιών.

Κομισιόν: Θα παρακολουθούμε το ζήτημα

Όσο η Κομισιόν έδινε ανεπαρκείς απαντήσεις στους Έλληνες και λεφτά στους Τουρκοκυπρίους, η περιβαλλοντική κατάσταση επιδεινωνόταν. Μέχρι το 2013 υπήρχαν ήδη 39 παράνομα λατομεία στον Πενταδάκτυλο, σύμφωνα με δημοσίευμα της τουρκοκυπριακής εφημερίδας Cyprus Today! «Οι εκτενείς ανεξέλεγκτες εργασίες των λατομείων καθώς επίσης και η καθημερινή διακίνηση βαρέως τύπου μηχανημάτων, ισοπεδώνουν τις βουνοκορφές και τους πρόποδες της οροσειράς, αλλοιώνοντας και/ή καταστρέφοντας τα πετρώματα και αφανίζοντας ταυτοχρόνως την χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής» κατήγγειλε τότε ο ευρωβουλευτής Ανδρέας Πιτσιλίδης.

Πάλι η Κομισιόν είχε ερωτηθεί αν θα εξέταζε τις νέες αυτές εγκληματικές ενέργειες του ψευδοκράτους ώστε να προβεί σε όλα τα απαραίτητα διαβήματα και να σταματήσει αυτή η τεράστια περιβαλλοντική καταστροφή. «Προτίθεται η Κομισιόν να παρέμβει για την άμεση αποτύπωση όλων των λατομικών δραστηριοτήτων καθώς και την εφαρμογή προγραμμάτων αποκατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος; Προτίθεται η Επιτροπή να παρέμβει για να υιοθετηθούν πρακτικές που να συνάδουν με την ευρωπαϊκή νομοθεσία αναφορικά με την λατόμευση;».

Ξανά η Κομισιόν, μια από τα ίδια. Απάντησε ότι «συνεχίζει να παρακολουθεί το θέμα και ανά τακτά χρονικά διαστήματα επισημαίνει στην τουρκοκυπριακή κοινότητα την ανάγκη να εφαρμόζονται κατάλληλα μέτρα διατήρησης και να προστατεύονται οι περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές». Και φυσικά ζεστό ευρωπαϊκό χρήμα -δηλαδή τόσο ελλαδικό όσο και ελληνοκυπριακό- συνέχιζε να ρέει στο ψευδοκράτος.

Η καταστροφή συνεχίζεται, αλλά το ευρωπαϊκό χρήμα ρέει

Η ΕΕ το διάστημα 2006-2020 έχει μεταφέρει οικονομική βοήθεια μαμούθ στα Κατεχόμενα ύψους σχεδόν 600 εκατ. ευρώ! Πιο πρόσφατα, το καλοκαίρι του 2020, η διευθύντρια του “τμήματος γεωλογίας και μεταλλείων” του ψευδοκράτους Αϊσέ Οζχούρ σε δηλώσεις της στην τουρκοκυπριακή εφημερίδα “Κίπρις” είπε ότι λειτουργούν 20 από τα 56 λατομεία που έχουν “άδεια” στα Κατεχόμενα, ότι ακυρώθηκε η άδεια των 8 από αυτά και ότι η άδεια των 28 δεν ανανεώθηκε. Είπε ότι τα 14 λατομεία ασχολούνται με αμμοχάλικα, τα 3 με πέτρες μωσαϊκών, τα 2 με πέτρες οικοδομών και το ένα με γύψο.

Τα λατομεία που λειτουργούν στη “χώρα” κατατρώνε για χρόνια την οροσειρά του Πενταδακτύλου, έγραφε το δημοσίευμα με τίτλο “Έφαγαν το βουνό”. «Η καταστροφή είναι πολύ μεγάλη σε μια πολύ εκτενή περιοχή από τον Σύσκληπο μέχρι την Καντάρα», αναφέρει η εφημερίδα, επισημαίνοντας ότι ο μεγάλος αριθμός λατομείων προκαλεί φυσική καταστροφή, η οποία μεγαλώνει καθημερινά καταλαμβάνοντας μια έκταση εκατομμυρίων τετραγωνικών μέτρων.

Κατά τη διάρκεια των ανατινάξεων του βουνού στα λατομεία, παθαίνουν ζημιές και σπίτια στα κατεχόμενα χωριά Σύσκληπος, Αγριδάκι, Άγιος Ερμόλαος και Κυθραία, αφού σπάζουν τζάμια και δημιουργούνται ρωγμές στους τοίχους. O επικεφαλής της οργάνωσης “Ομάδα Πράσινης Ανάπτυξης” στο ψευδοκράτος Doğan Sahir μιλώντας στην Cyprus Today είχε χαρακτήρισει αυτό που συμβαίνει στον Πενταδάκτυλο ως τη “μεγαλύτερη περιβαλλοντική καταστροφή” στη βόρεια Κύπρο.