Πως μπορούν να περιοριστούν ναυάγια με μετανάστες

Όταν συμβαίνουν τέτοια τραγικά περιστατικά, όπως ο πνιγμός τόσων ανθρώπων στα δύο πρόσφατα ναυάγια των Κυθήρων και της Λέσβου, αυτό που πρέπει να σκεπτόμαστε είναι το πώς θα αποτραπεί η επανάληψή τους, στο μέτρο των δυνατοτήτων μας. Η αλήθεια είναι ότι αυτές οι δυνατότητές μας είναι περιορισμένες, όμως όχι λίγες. Αξίζει λοιπόν να τις δούμε και να προσπαθήσουμε να λειτουργήσουμε προληπτικά.

Προς τούτο δεν πρέπει να δεχόμαστε μοιρολατρικά το γεγονός ότι την αποστολή των μεταναστών προς την Ελλάδα την ελέγχει απολύτως η Τουρκία. Επ’ αυτού δεν φαίνεται να μπορεί να υπάρξει κάποια συνεννόηση με τους Τούρκους και επομένως δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι. Παρά ταύτα υπάρχει κάτι που είναι δυνατό να κάνουμε, χωρίς τη συνεργασία της Τουρκίας, για να προλαμβάνουμε τις διασώσεις και τους πνιγμούς. Αυτό είναι κάποια «συνεννόηση» με τους μετανάστες. Δηλαδή να τους προειδοποιούμε, όποτε οι μετεωρολογικές συνθήκες είναι δυσμενείς, ώστε να μην μπαίνουν στα σαπιοκάραβα.

Η προειδοποίηση για τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες των ευρισκόμενων στην Τουρκία μεταναστών είναι δύσκολη, αλλά όχι ανέφικτη. Θα μπορούσε να λειτουργήσει προληπτικά σε ένα όλο και μεγαλύτερο βαθμό και θεωρούμε ότι αξίζει να το προσπαθήσουμε. Στις μέρες μας μέσω των κοινωνικών δικτύων, των δικτύων κινητής τηλεφωνίας, ενδεχομένως και άλλων, μπορούμε να αποστέλλουμε τις απαιτούμενες προειδοποιήσεις για επικίνδυνο καιρό θαλασσών, με τρόπο ώστε να φθάνουν σε όσο το δυνατόν περισσότερους μετανάστες στις απέναντι ακτές. Επίσης μπορούμε να αξιοποιήσουμε τοπικούς ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς.

Η προσπάθεια ίσως φαίνεται δύσκολη, αλλά αξίζει. Αρκεί να σκεφθούμε ότι αν είχαμε επηρεάσει μέσω τέτοιων δικτύων έστω και μία μάνα, ώστε να μην μπει σε αυτά τα σαπιοκάραβα, σήμερα θα μετρούσαμε τουλάχιστον ένα θύμα λιγότερο. Η σωτηρία έστω και μιας ανθρώπινης ζωής αξίζει την προσπάθεια. Η κρατική μας δομή διαθέτει σήμερα κάποια όργανα από όσα απαιτούνται για τη συγκρότηση ενός μηχανισμού, για το σκοπό αυτό.

Εν πρώτοις είναι το Λιμενικό Σώμα – Ελληνική Ακτοφυλακή, το οποίο γνωρίζει πόσα Μποφώρ ανέμου δημιουργούν κινδύνους για αυτά τα κατάφορτα σαπιοκάραβα, που χρησιμοποιούνται ως δουλεμπορικά από του Τούρκους. Επίσης η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία η οποία εκδίδει καθημερινά, ανά έξι ώρες, το Δελτίο Καιρού και Θαλασσών για ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο. Πέραν αυτού, εκδίδει έκτακτα Δελτία Αναγγελίας Θυελλωδών ανέμων ή άλλων δυσμενών συνθηκών, όποτε απαιτείται. Όλα αυτά τα δελτία λαμβάνονται και από το Λιμενικό Σώμα.

Συντονισμός

Έτσι για να επιτύχουμε τον στόχο της δημιουργίας του μηχανισμού  χρειάζονται ο συντονισμός αυτών των δύο φορέων και ο καθορισμός κάποιων επί πλέον φορέων και αρμοδιοτήτων ως εξής:
-Πρώτον το Λιμενικό Σώμα να προσδιορίσει, έστω και κατά προσέγγιση, ποιες είναι η επικίνδυνες καιρικές συνθήκες για τα δουλεμπορικά, λαμβάνοντας υπ’ όψη την τοπική εμπειρία για κάθε νήσο.

-Δεύτερον η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία, που εκδίδει τα ανωτέρω Δελτία, θα χρειαστεί να κάνει κάποια στενότερη συνεργασία με το Λιμενικό Σώμα, έτσι ώστε να καταλήγουν στο κείμενο – προειδοποίηση καιρού που θα πρέπει να μεταδοθεί στους μετανάστες.

-Τρίτον κάποιος άλλος φορέας θα αναλαμβάνει να εκπέμπει την προειδοποίηση καιρού προς τους σταθμούς και τα δίκτυα που αναφέραμε στην Τουρκία. Ο φορέας που μπορεί να κάνει αυτή τη μετάδοση ίσως δεν υφίσταται σήμερα, οπότε θα πρέπει να δημιουργηθεί.

Η προειδοποίηση καιρού πρέπει να έχει μεταφραστεί στις επικρατούσες γλώσσες των μεταναστών που υπάρχουν στις ακτές της Τουρκίας. Όσο περισσότερες γλώσσες, τόσο καλύτερα. Η απαραίτητη μετάφραση θα πρέπει να ανατεθεί ή στον ίδιο αυτό φορέα που θα εκπέμπει την πληροφορία ή σε κάποιον άλλο που θα αναλάβει αυτή την ευθύνη. Βεβαίως σε αυτά μπορεί να συνεργάζεται και η FRONTEX

Ευνόητο είναι ότι μετάφραση και αναμετάδοση της προειδοποίησης θα πρέπει να γίνονται με ταχύτητα. Αυτό είναι σημαντικό προκειμένου να φθάνει εγκαίρως στους αναμενόμενους αποδέκτες, δηλαδή στους σταθμούς και στα δίκτυα τα οποία δυνητικά έχουν πρόσβαση στους μετανάστες και οι μετανάστες σε αυτά.

Όσον αφορά στα οικονομικά, ο μηχανισμός μπορεί να ξεκινήσει αρχικά με εθνικούς πόρους και στη συνέχεια να λάβει χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι αν στείλουμε στις Βρυξέλες μια καλά στοιχειοθετημένη πρόταση, το εγχείρημα αυτό θα λάβει την απαραίτητη χρηματοδότηση. Έτσι θα μπορέσει να εξελιχθεί περισσότερο, προκειμένου να σώζονται περισσότερες ανθρώπινες ζωές.

Παθητική αντιμετώπιση

Από τη διοικητική-γραφειοκρατική εμπειρία του υπογράφοντος, η ανωτέρω πρόταση είναι εφικτή. Όμως πρέπει να υπάρχει η απαραίτητη βούληση των αρμοδίων υπουργείων και να πιστέψουν ότι με την προσπάθεια αυτή μπορούν να σώζουν ανθρώπινες ζωές, με τρόπο προληπτικό. Έτσι θα ξεφύγουν από τη μέχρι σήμερα μοιρολατρική και παθητική αντιμετώπιση του θέματος. Δυστυχώς τέτοια στοιχεία παθητικής στάσης διακρίναμε στις δηλώσεις των δύο πιο αρμοδίων Υπουργών.

Συγκεκριμένα ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Γιάννης Πλακιωτάκης, στην ανακοίνωσή του ανέφερε μόνον ότι η τουρκική ακτοφυλακή δεν εμποδίζει τη δράση των διακινητών. Λέξη δεν ανέφερε ότι πολλές φορές η ίδια η τουρκική ακτοφυλακή συνοδεύει δουλεμπορικά ή και επιβάλει δια της βίας στους μετανάστες να μετακινηθούν προς την Ελλάδα. Κυκλοφορούν τόσα βίντεο με τέτοιες σκηνές και ήταν ευκαιρία να ακουστούν αυτά από το στόμα υπουργού.

Αλλά και ο υπουργός Μετανάστευσης Νότης Μηταράκης έκανε μόνον έκκληση προς την Τουρκία να αποτρέπει τον απόπλου σκαφών με μετανάστες, όταν επικρατούν επικίνδυνες καιρικές συνθήκες. Λέξη δεν ανέφερε και αυτός ότι το ίδιο το τουρκικό κράτος, είτε μέσω κυκλωμάτων διακινητών είτε μέσω της ίδιας της τουρκικής ακτοφυλακής «σπρώχνει» τους μετανάστες προς το ελληνικό Αιγαίο.

Δεν ξέρουμε αν η σιωπή των δύο υπουργών οφείλεται στην στοιχειωμένη διστακτικότητα του πολιτικού συστήματος απέναντι στην Τουρκία ή αν κρύβει άλλες σκοπιμότητες. Όπως δεν γνωρίζουμε γιατί, ενώ έχουμε τόσες αποδείξεις για εγκληματικές συμπεριφορές της Τουρκίας, κανένας κρατικός φορέας δεν τις συγκεντρώνει για να τις στείλει επισήμως στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στο Διεθνές Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και όπου αλλού.

Μόνο αν καταγγέλλουμε την Τουρκία σε διεθνείς φορείς για τις παράνομες πράξεις της, έχουμε ελπίδες να περιορίσει την εγκληματική της συμπεριφορά. Και μα την αλήθεια, κανείς δεν μπορεί να μας βγάλει από το μυαλό ότι με τέτοιες καιρικές συνθήκες, οι Τούρκοι ήξεραν ότι στέλνουν μετανάστριες και παιδιά στον πνιγμό και το έκαναν για να λέει ο Πρόεδρος Ερντογάν ότι τους πνίγει η Ελλάδα.