Πόσο μας απειλεί ο γριποκορονοϊός Florona

Όσοι κάνουμε ιατρικό ρεπορτάζ, όμως και πολλοί άλλοι ίσως, θυμόμαστε τις μέρες που γράφαμε “Πανικός με 2.000 κρούσματα” και με δέος αναφέραμε “άλλοι δύο θάνατοι στη χώρα”. Νιώθουμε αμήχανοι μπροστά στα 40.000 κρούσματα και τους 76 νεκρούς, αλλά αναλογιζόμαστε ότι το 2020 ήταν πιο τρομακτικό, γιατί τότε δεν υπήρχε καμία αχτίδα ελπίδας: ούτε φάρμακα, ούτε εμβόλια, ούτε διαφαινόταν στον ορίζοντα ηπιότερη μετάλλαξη. Μέσα σε όλα έκανε την εμφάνισή της και η Florona, μια σπάνια ταυτόχρονη λοίμωξη από γρίπη και κορονοϊό.

Περί της florona (από το flu και το corona) έγραψαν σήμερα κάποια ισραηλινά και αραβόφωνα μέσα, ως πρώτο περιστατικό σε έγκυο στο Ισραήλ, η οποία πάντως είναι καλά στην υγεία της. Σημειωτέον ότι το Ισραήλ έχει ήδη γρίπη (1.800 κρουσματα), ενώ στην Ελλάδα δεν καταγράφονται ακόμη πολλά κρούσματα. Εντούτοις είναι σπάνιο να προσβληθεί κάποιος από δύο σοβαρούς ιούς συγχρόνως εκτός και αν ο ένας είναι ρετροϊός όπως το AIDS.

Η εμφάνιση “γριποκορονοϊού” είναι μια έγνοια για τους λοιμωξιολόγους φέτος το χειμώνα, επειδή η Όμικρον μεταδίδεται σαν πυρκαγιά και μπαίνουμε σε εποχή γρίπης. Μέχρι στιγμής τα περιστατικά ταυτόχρονης λοίμωξης από δύο ιούς του αναπνευστικού ήταν σπάνιο φαινόμενο. Η χρήση της μάσκας υψηλής προστασίας σε συνδυασμό με τον αντιγριπικό και αντι-covid εμβολιασμό μειώνει κατά πολύ τις πιθανότητες ταυτόχρονης μόλυνσης.

Όσον αφορά στο τρέχον θέμα, μια που η γρίπη δεν έχει κάνει ακόμη αισθητή την παρουσία της στην Ελλάδα, η νέα παραλλαγή του κορονοϊού, ευμετάδοτη “εκ κατασκευής”, έχει ιλιγγιώδεις ρυθμούς μετάδοσης και για άλλους λογους: το χαμηλό ποσοστό εμβολιασμού στη χώρα μας, αλλά και το εορταστικό κλιμα, το συγχρωτισμό και τη μεγάλη κινητικότητα. Τα νούμερα τρομάζουν. Όμως, τα μέχρι στιγμής στοιχεία, υποδηλώνουν πως προκαλεί ηπιότερη νόσο, τουλάχιστον στους εμβολιασμένους.

Τα θετικά στοιχεία

Έχουμε δηλαδή τρομακτικό αριθμό κρουσμάτων, όμως οι εισαγωγές στα νοσοκομεία δεν αυξάνουν εξίσου ιλιγγιωδώς. Το τελευταίο 24ωρο εισήχθησαν στα ελληνικά νοσοκομεία 439 ασθενείς, αυξημένοι κατά 4% σε σύγκριση με χθες. Αν και είναι πολύ νωρίς για εξαγωγή συμπερασμάτων στην Ελλάδα, συνάδει πάντως με την βρετανική εικόνα, όπου δεν σημειώθηκε πλημμύρα στα νοσοκομεία παρότι τα κρούσματα έφθασαν τα 190.000 την ημέρα και συνολικά της Όμικρον είναι πάνω από 650.000 εκεί. Η δε Όμικρον άρχισε να εξαπλώνεται στη Βρετανία εδώ και ένα μήνα.

Στην Ελλάδα έναν επιπλέον θετικό στοιχείο είναι ότι στις ΜΕΘ εισάγονται όλο και λιγότεροι εμβολιασμένοι. Ενώ στα τέλη Νοεμβρίου οι νοσηλευόμενοι σε ΜΕΘ με πλήρη εμβολιασμό (δύο δόσεων) έφθασαν να συνιστούν το 21%, σταδιακά μειώθηκαν στο 18% και στο 16% και σήμερα στο 13%. Αυτό σημαίνει ότι η τρίτη δόση αποδίδει ως προς την Δέλτα και θα δούμε μέσα στο επόμενο δεκαπενθήμερο τι θα ισχύσει με την Όμικρον.

Οι ειδικοί περίμεναν ότι θα είχαν περισσότερα στοιχεία για την επιθετικότητα της νέας παραλλαγής μέχρι τώρα, όμως ενώ έχει περάσει ένας μήνας που κυριαρχεί σε τουλάχιστον πέντε ευρωπαϊκές χώρες, δεν έχει παρέλθει επαρκές χρονικό διάστημα για την αποτίμηση της μολυσματικότητας. Η Βρετανία προκαλεί εν μέρει αισιοδοξία, όμως δεν είναι Ελλάδα. Εκεί οι μολύνσεις είναι σε εφιαλτικά επίπεδα, εντούτοις από τον Αύγουστο μέχρι σήμερα οι θάνατοι παραμένουν στους 130-150 την ημέρα σταθερά.

Ο λόγος που δεν πανηγυρίζουμε με την ηπιότητα της νόσου στη Βρετανία, είναι ότι εκεί η παραλλαγή Όμικρον πρόσφατα άρχισε να μεταδίδεται σε ευάλωτες ηλικίες, άρα τα μέχρι στιγμής στοιχεία αφορούν σε ποσοστό άνω του 80% άτομα κάτω των 60 ετών. Επίσης οι Βρετανοί εξαρχής είχαν χαλαρά μέτρα και έτσι νόσησαν αρκετοί. Σχεδόν το 20% του λαού εκεί έχει προσβληθεί από κάποιος στέλεχος στο παρελθόν και έχει κάποια αντισώματα έτοιμα, συν τα του εμβολίου, ενώ στην Ελλάδα έχει νοσήσει το 10%. Οι Βρετανοί είναι εμβολιασμένοι σε ποσοστό 70% ενώ οι Έλληνες έφθασαν μόλις πρόσφατα το 65%.

Η απόδοση των εμβολίων θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην πορεία της πανδημίας μελλοντικά, ακόμα και αν η Όμικρον δεν είναι και τόσο ήπια όσο δείχνουν τα πρώτα στοιχεία. Βρετανική μελετά δείχνει ότι η απόδοση της τρίτης δόσης φθίνει σημαντικά μετά τον 3ο-4ο μήνα, αλλά οι λοιμωξιολόγοι ελπίζουν ότι αυτό το τετράμηνο αρκεί για “να βγει ο χειμώνας” που ειναι και η πιο σκληρή εποχή για όλες τις λοιμώξεις.

Πόσο αποδίδουν τα εμβόλια

Στην Ελλάδα προτιμήσαμε για τρίτη δόση οι περισσότεροι την Pfizer, κάτι που ίσως να μην ήταν και η καλύτερη επιλογή, γιατί νεότερη έρευνα δείχνει ότι τελικά έναντι της Όμικρον είναι πιο καλά οπλισμένοι όσοι είχαν “ποικιλία εμβολίων”. Στη Βρετανία για παράδειγμα η πλειοψηφία έκανε της ΑstraZeneca ενώ η ενισχυτική δόση έγινε ή με Pfizer ή με Moderna.

Όσοι έκαναν δύο δόσεις Pfizer και την τρίτη με Moderna φαίνεται πως για άγνωστους λόγους, έχουν μεγαλύτερη προστασία έναντι της Όμικρον από εκείνους που έκαναν “σερί” τρεις δόσεις του Pfizer. Eπίσης όσοι έκαναν το AstraZeneca και πήραν ενισχυτική δόση από το Moderna είχαν επίσης για μεγαλύτερο διάστημα προστασία από την Όμικρον όσον αφορά στη σοβαρή νόσο σε σύγκριση με εκείνους που έκαναν της Pfizer.

Η προστασία μειωνόταν στο δίμηνο από την ενισχυτική δόση όπως έδειξε η έρευνα αλλά δεν μηδενιζόταν. Όμως σκόπιμο είναι όλοι να γνωρίζουμε ότι η τρίτη δόση δεν είναι μια διαρκής ασπίδα χωρίς ημερομηνία λήξης, ώστε να προσέχουμε τις επαφές μας. Ορισμένοι ειδικοί θεωρούν ότι πολύ πιθανόν –αν η Όμικρον αποδεχθεί όντως ήπια– τελικά να λειτουργήσει σαν τέλειος μηχανισμός ανοσίας της αγέλης, καθώς θα προκαλέσει αντισώματα σε πολύ μεγάλη μερίδα του πληθυσμού. Τα αντισώματα αυτά, ενισχυόμενα με εμβόλια, έχει αποδειχθεί ότι παρέχουν πολλαπλάσια προστασία στις τυχόν επόμενες παραλλαγές του ιού

Παράλληλα οι επιστήμονες περιμένουν με αδημονία να δουν στην πράξη τα αποτελέσματα του Paxlovid της Pfizer. Αυτό το χάπι, όταν λαμβάνεται στα πρώτα στάδια, φαίνεται (σύμφωνα με την κλινική έρευνα) να μειώνει κατά 80=90% τις πιθανότητες σοβαρής νόσου. Η Γερμανία ήδη παρήγγειλε ένα εκατομμύρια θεραπείες (κάθε θεραπεία έχει δέκα χάπια και ο ασθενής παίρνει δύο την ημέρα). Το χάπι περιέχει μια ουσία που αναστέλλει την ικανότητα του ιού να πολλαπλασιάζεται και ένα παλιό αντιρετροϊκό φάρμακο που διατηρεί για μεγαλύτερο διάστημα “σε δράση” το πρώτο αντιικό.