Πότε οι μετεωρίτες από Πεφταστέρια γίνονται… Χιροσίμα;

Την περασμένη Τρίτη λίγο μετά τις 11 το βράδυ ο νυχτερινός ουρανός έλαμψε σε μια μεγάλη έκταση πάνω από το Αιγαίο και η λάμψη έγινε αντιληπτή και στην Αττική αλλά και σε Θεσσαλία και Έβρο. Ήταν άλλο ένα θαυμαστό φαινόμενο που ευτυχώς έλαβε χώρα σε μεγάλο ύψος και παρέμεινε ακίνδυνο και θεαματικό, κάτι που δεν ίσχυσε το 1908 αλλά και το 2013 στα Ουράλια ή το 1650 π.Χ. στα Σόδομα. Τι διαφορά έχουν τα ρομαντικά Πεφταστέρια από τους μετεωρίτες που φέρνουν καταστροφές; Είναι κυρίως θέμα μεγέθους.

«Πρόκειται για ένα μεγάλο μετέωρο που εμπίπτει στη κατηγορία των φαινομένων «fireball» (φωτόμπαλα). Είναι κάτι σπάνιο και επιστημονικά ενδιαφέρον», είπε σε συνέντευξή του προς τον ραδιοφωνικό σταθμό του ΑΠΕ ΜΠΕ, “Πρακτορείο 104.9FM” ο κ. Ιωάννης Μπαζιώτης, επίκουρος καθηγητής Ορυκτολογίας-Πετρολογίας στο τμήμα Αξιοποίησης Φυσικών Πόρων και Γεωργικής Μηχανικής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών. «Συνήθως στην ατμόσφαιρα της γης περνάνε μικροσκοπικοί κόκκοι, μικρότεροι του ενός χιλιοστού, που καίγονται σε ύψος μεγαλύτερο των 70 χιλιομέτρων. Ωστόσο, τα μεγαλύτερα σε μέγεθος σώματα παράγουν πολύ πιο δυνατό φως», είπε.

Το φαινόμενο δεν είναι πάντα ακίνδυνο. Αξιοσημείωτο είναι αυτό που συνδέεται με τον τραυματισμό περισσότερων από 1.000 ανθρώπους στα Ουράλια της Ρωσικής Ομοσπονδίας, στις 15 Φεβρουαρίου 2013. Εκείνος ο μετεωρίτης υπολογίζεται ότι είχε αρχικό μήκος 20 μέτρων και εξερράγη περίπου σε ύψος 30 χλμ. από την επιφάνεια της γης, όμως κομμάτια υπολογίσιμου μεγέθους (διαμέτρου περίπου 1,5 μ. και βάρους 600 κιλών) έπεσαν στην επιφάνεια. Οι περισσότεροι τραυματισμοί ήταν πάντως από τα τζάμια που έσπασαν στις κοντινές πόλεις από το ωστικό κύμα και όχι από θραύσματα του μετεωρίτη.

Ο Έλληνας επιστήμονας εξηγεί πως στο συγκεκριμένο περιστατικό της Ρωσίας, το βραχώδες σώμα από το διάστημα, άρχισε να “σπάει” σε κομμάτια σε μεγάλο ύψος και κατέπεσε βόρεια της περιοχής Τσελιάμπινσκ. Η ενέργεια που εκλύθηκε ήταν υψηλότατη. «Το μεγαλύτερο από τα κομμάτια που ανακτήθηκαν είχε βάρος λίγο μεγαλύτερο από 650 κιλά και ανασύρθηκε από τη λίμνη Cebarkul. Η συνολική ενέργεια που απορροφήθηκε από την ατμόσφαιρα ισοδυναμούσε με περίπου 470 κιλοτόνους ΤΝΤ, 30 φορές μεγαλύτερη από της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα! Το κρίσιμο σε αυτό το γεγονός μάλιστα ήταν ότι τον αστεροειδή αυτό δεν τον “είδαμε”. Πριν μπει στην ατμόσφαιρα της Γης, “κινούνταν στη σκιά” ενός άλλου αστεροειδούς, του 2012 DA14, και δεν έγινε αντιληπτός από τους επιστήμονες» είπε ο κ.Μπαζιώτης.

Στην Ελλάδα

Σε ό,τι αφορά δε την Ελλάδα, εξηγεί πως υπάρχει μόνο μία περίπτωση επιβεβαιωμένης ανάκτησης μετεωρίτη, τον Ιούνιο του 1818, στη περιοχή των Σερρών. Το δείγμα αυτό, που ονομάστηκε Seres, εκτίθεται στο μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Βιέννης στην Αυστρία. «Όπως γίνεται αντιληπτό, πάντα έπεφταν αστεροειδείς ποικίλων μεγεθών και το ίδιο θα συνεχίσει να γίνεται και στο μέλλον. Η προσπάθεια ιχνηλάτησης της πορείας εισόδου τέτοιων σωμάτων, μέχρι τη πτώση τους στην επιφάνεια της Γης και η πιθανή επιβίωσή τους από τη πρόσκρουση γίνεται σήμερα δυνατή μέσω της τεχνολογίας».

»Από το 2016 έχει αναπτυχθεί ένα Διεθνές δίκτυο ιχνηλάτησης μετεώρων, το FRIPON (Fireball Recovery and Interplanetary Observation Network) που έχει φθάσει σήμερα να αριθμεί τη συμμετοχή 10 ευρωπαϊκών χωρών», απαντά ο κ. Μπαζιώτης στο ζήτημα της ύπαρξης εργαλείων παρατήρησης των μετεώρων.

«Η ανάκτηση των μετεωριτών από την επιφάνεια της Γης, είναι το επόμενο βήμα της ιχνηλάτησης εκείνων των μετεώρων που διασώθηκαν μερικώς, κι εκείνο που μας βοηθά να κοιτάξουμε με μεγάλη λεπτομέρεια τα μητρικά τους σώματα, τους αστεροειδείς, τα πλανητοειδή, τους πλανήτες, που εισέβαλαν βιαίως στην ατμόσφαιρα της Γης», τονίζει για την επιστημονική οπτική.

Μετεωρίτες και… αγοραπωλησίες

«Μέχρι τη στιγμή που θα στήσουμε στην Ελλάδα ένα δίκτυο ιχνηλάτησης μετεώρων, η βοήθεια του καθημερινού ανθρώπου είναι κάτι παραπάνω από σημαντική. Αν πιστεύετε ότι είδατε ένα μεγάλο μετέωρο, αντίστοιχο με αυτό της 21ης Σεπτεμβρίου 2021, τότε μπορείτε να το αναφέρετε στην ειδική ιστοσελίδα της International Meteor Organization», τονίζει ο κ. Μπαζιώτης. Καλεί κάθε παρατηρητή και σε προσωπική επαφή με τον ίδιο και την ομάδα του.

Για όσους ενδιαφέρονται για τον τομέα, στο πλαίσιο της Agri Innovation Expo, θα γίνει Έκθεση Έρευνας, Καινοτομίας & Μεταφοράς Τεχνολογίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών στο διάστημα 28-30 Σεπτεμβρίου 2021 και εκεί το εργαστήριο Ορυκτολογίας-Γεωλογίας, «θα δώσει τη δυνατότητα στον επισκέπτη να δει εξοπλισμό τηλεπισκόπησης και χαρτογράφησης, να θαυμάσει και να αγγίξει εκπληκτικής ομορφιάς μετεωρίτες ηλικίας 4,5 δισεκατομμυρίων ετών και να ευαισθητοποιηθεί σε θέματα σχετικά με τους αμελητέους, αλλά υπαρκτούς κινδύνους που μπορούν να προκληθούν από μία πιθανή πρόσκρουση ενός αστεροειδούς στη Γη».