Ρίχνει κυβερνήσεις στην Ευρώπη το μεταναστευτικό

Μακραίνει ο κατάλογος των χωρών που απορρίπτουν το Σύμφωνο του ΟΗΕ για το μεταναστευτικό που είναι προγραμματισμένο να ψηφιστεί σε σύνοδο του Οργανισμού στο Μαρακές, στις 10 και 11 Δεκεμβρίου. Άλλες δύο χώρες, η Αυστραλία και η Ελβετία προστέθηκαν στους αντιρρησίες, ενώ το θέμα προκαλεί εντάσεις στο Βέλγιο με ορατό τον κίνδυνο να πέσει η κυβέρνηση.

Η κυβέρνηση της Ελβετίας ξεκαθάρισε ότι αναβάλει την λήψη απόφασης μέχρι να ολοκληρωθεί ο κοινοβουλευτικός διάλογος για το θέμα. Το γεγονός ωστόσο ότι δεν εξασφαλίζεται η υποστήριξή της αποτελεί πλήγμα για την διαδικασία επικύρωσης, καθώς ο ένας  από τους δύο βασικούς διαπραγματευτές του Συμφώνου ήταν ο Ελβετός πρέσβης στον ΟΗΕ, Γιουργκ Λάουμπερ.

Οι πολέμιοι της συμφωνίας στην Ελβετία, ανάμεσά τους το Λαϊκό Κόμμα, που είναι και το μεγαλύτερο στην χώρα, αλλά και κεντροδεξιά και φιλελεύθερα κόμματα, υποστηρίζουν ότι οι πολιτικοί στόχοι που διατυπώνονται στο κείμενο, παρότι δεν είναι δεσμευτικοί, θα μπορούσαν μακροπρόθεσμα να εξελιχθούν σε νομικά δεσμευτικές διατάξεις.

Λίγες ώρες νωρίτερα σαφείς αποστάσεις από το Σύμφωνο έπαιρνε και η κυβέρνηση της Αυστραλίας, μιας χώρας που έχει κατηγορηθεί πολλές φορές από διεθνείς Οργανισμούς, επειδή απαγορεύει σε πρόσφυγες και μετανάστες να προσεγγίσουν τις ακτές της. Ο πρωθυπουργός Σκοτ Μόρισον τόνισε ότι το Σύμφωνο του ΟΗΕ μπορεί «να ενθαρρύνει την παράνομη είσοδο στην Αυστραλία», καθώς δεν διαχωρίζει επαρκώς τους νόμιμους από τους παράνομους μετανάστες.

Είχε προηγηθεί η απόφαση του Ισραήλ, με τον ίδιο τον πρωθυπουργό Νετανιάχου να ανακοινώνει ότι έδωσε εντολή στον υπουργό Εξωτερικών της χώρας να μην υπογράψει το Σύμφωνο του ΟΗΕ. Ο Νετανιάχου σημείωσε μάλιστα ότι «το Ισραήλ έχει δεσμευθεί να επιτηρεί τα σύνορά του εναντίον της άφιξης παράτυπων μεταναστών».

Το Παγκόσμιο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση συναντά αντίσταση και σε αρκετές χώρες της Ευρώπης, όπου ήδη η Πολωνία, η Αυστρία, η Τσεχία, η Κροατία, η Ουγγαρία, η Βουλγαρία και η Εσθονία έχουν καταστήσει σαφές ότι δεν θα το υπογράψουν. Το Σύμφωνο εγκρίθηκε τον Ιούλιο από τις 193 χώρες μέλη του ΟΗΕ, εκτός των ΗΠΑ, το τελευταίο διάστημα ωστόσο οι διαρροές από αυτό έχουν πάρει χαρακτήρα επιδημίας.

Γιατί φεύγουν

Το κείμενο του Συμφώνου του ΟΗΕ απαριθμεί μια σειρά βασικών αρχών, όπως η προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των δικαιωμάτων των παιδιών και περιλαμβάνει έναν κατάλογο μέτρων παροχής βοήθειας σε χώρες προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις μεταναστεύσεις. Ανάμεσα στα προβλεπόμενα μέτρα είναι η βελτίωση της ενημέρωσης, η κοινωνική ένταξη των μεταναστών στις χώρες εισόδου και η ανταλλαγή ειδικών γνώσεων.

Οι υποστηρικτές του επισημαίνουν ότι θα βελτιώσει την κατάσταση που επικρατεί σήμερα σε ό,τι αφορά την διαχείριση των διεθνών μεταναστευτικών ροών και θα συμβάλλει στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι επικριτές του, από την άλλη, αντιδρούν κυρίως στο ό,τι αντιμετωπίζει την μετανάστευση για οικονομικούς λόγους ως ανθρώπινο δικαίωμα. Το μεγαλύτερο πρόβλημα ωστόσο είναι οι ίδιοι οι αριθμοί. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, ο αριθμός των μεταναστών, παγκοσμίως, υπολογίζεται σε 258 εκατομμύρια, δηλαδή περίπου το 3,4% του παγκόσμιου πληθυσμού.

Η πρόεδρος της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, Μαρία Φερνάντα Εσπινόσα, τόνισε πάντως, ότι κατανοεί το γεγονός πως κάποιες χώρες δεν  είναι «έτοιμες» να κυρώσουν το Σύμφωνο, αν και εξέφρασε την ελπίδα να αλλάξουν γνώμη. Η ίδια ανέφερε ότι η μετανάστευση είναι ένα φαινόμενο που η αντιμετώπισή του αποτελεί «πολυμερή συνεργασία» και σημείωσε ότι το Σύμφωνο αποτελεί ένα «ευέλικτο πλαίσιο» που συμβάλλει στην κατανομή βαρών.

Η δήλωσή της ωστόσο, ότι η Συμφωνία χρειάζεται για να εξασφαλιστεί ότι «τα ανθρώπινα δικαιώματα των μεταναστών θα προστατεύονται και ότι θα προωθήσουμε την ομαλή και τακτική μετανάστευση σε όλο τον κόσμο», το πιθανότερο είναι να προκαλέσει και άλλες διαρροές.

Το ζαλίζει το Βέλγιο

Από τις ευρωπαϊκές χώρες που έχουν ήδη ταχθεί κατά του Συμφώνου, εκείνη που επικρίθηκε περισσότερο είναι η Αυστρία. Αυτό συνέβη όχι μόνον γιατί οι υπόλοιπες ανήκουν στην ομάδα του Βίζεγκραντ  και εφαρμόζουν ήδη αντιμεταναστευτικές πολιτικές, αλλά κυρίως για το γεγονός ότι η Βιέννη έλαβε την απόφαση, ενώ έχει την προεδρία της ΕΕ.

Αντιθέτως, στο Βέλγιο, η δημόσια συζήτηση για το θέμα επικεντρώνεται καιρό τώρα στις παλινωδίες του πρωθυπουργού Σαρλ Μισέλ σχετικά με την υπογραφή ή μη του Συμφώνου. Ο Μισέλ, αν και αρχικά ήταν ένθερμος υποστηρικτής του Συμφώνου, άρχισε να μεταστρέφεται προκειμένου να σώσει την κυβερνητική συνεργασία με τους Φλαμανδούς εθνικιστές.

Μερίδα μάλιστα του βελγικού Τύπου κατηγορούσε, προ ημερών, τον πρωθυπουργό ότι σύρεται κυριολεκτικά πίσω από τις ψηφοθηρικές επιλογές του φλαμανδικού εθνικιστικού κόμματος N-VA. Σήμερα ωστόσο, σύσσωμος ο Τύπος της χώρας διαπιστώνει την ανοιχτή σύγκρουση μεταξύ του φιλελεύθερου Σαρλ Μισέλ και των Φλαμανδών εθνικιστών. Παραλλήλως διαπιστώνει όμως και τον ορατό, πλέον, κίνδυνο να πέσει η κυβέρνηση, εξαιτίας της έντασης που προκαλεί στο εσωτερικό της το Σύμφωνο για την μετανάστευση.

Το κλίμα που επικρατεί σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες υπερτονίζει ότι το μεταναστευτικό παραμένει, παρά την μείωση των ροών σε σχέση με το 2015, το μεγαλύτερο πρόβλημα για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Είναι άλλωστε εκείνο, που μαζί με τις πολιτικές λιτότητας, εκτιμάται ότι θα αποτελέσει τον καθοριστικό παράγοντα για τις επιλογές των ψηφοφόρων στις ευρωεκλογές του Μαΐου.