Τελικά η πανδημία μοιράζει το παιχνίδι – Καθορίζει προτεραιότητες

Σε λίγες ημέρες αποχαιρετούμε το 2021. Μια ιδιαίτερα δύσκολη χρονιά. Η πανδημία προκάλεσε αλυσιδωτά προβλήματα και βιώσαμε πολλές επιπτώσεις. Κοινωνικές, οικονομικές, ως αποτέλεσμα μιας παρατεταμένης υγειονομικής κρίσης. Περιορίστηκαν ελευθερίες και διαμορφώθηκε ένα νέο κοινωνικό γίγνεσθαι που όλοι ελπίζουν να είναι προσωρινό. Να τελειώσει, δηλαδή, όταν θα ολοκληρώσει και τον κύκλο του ο κορωνοϊός.

Κάποια από τα μέτρα ενδεχομένως να παραμείνουν ενώ είναι σαφές πως μέσα από μια παρατεταμένη πανδημία αναδεικνύονται περισσότερο κοινωνικές παθογένειες και στρεβλώσεις. Οι πολίτες από την πλευρά τους αναζητούν τρόπους να “επιβιώσουν” των συνεχών πιέσεων που δέχονται. Είναι ξεκάθαρο πως διαμορφώνεται μια νέα κοινωνική πραγματικότητα που θα αφήσει ως κληρονομιά η πανδημία. Η λογική των “κουρδισμένων στρατιωτών”, που έμαθαν μόνο να εκτελούν δεν είναι ίδιον των κρίσεων, αλλά μόνιμος στόχος της εκάστοτε καθεστηκυίας τάξης.

Διαχρονικά η κυπριακή κοινωνία αντιμετωπίζει παθητικά κάποια γεγονότα, εξελίξεις. Για παράδειγμα, μια σημαντική μερίδα πολιτών δεν μπορεί να ανταπεξέλθει οικονομικά. Μουρμουρούν οι πολίτες, παρουσιάζονται ενοχλημένοι αλλά δεν αντιδρούν στο βαθμό, που θα αλλάξουν τα κακώς έχοντα. Απαξιώνουν το πολιτικό σύστημα, στο οποίο… φορτώνουν όλα τα “κακά της μοίρας μας”, αλλά το συντηρούν, είτε προσφεύγοντας κοντά του, είτε μη πηγαίνοντας να ψηφίσουν.

Σε “αχαρτογράφητα νερά”

Προφανώς και η όποια πραγματική αλλαγή φοβίζει. Ακολουθείται μια πεπατημένη, που δεν ταράζει τα λιμνάζοντα νερά. Η πορεία δογματικά προσανατολισμένη στη διαιώνιση ενός κατεστημένου, που κατηγορείται για πολλά και σημαντικά. Για ένα κατεστημένο που έχει συνδεθεί με φαινόμενα διαφθοράς και διαπλοκής, που πλέον δεν είναι κουτσομπολιά, αλλά υπάρχουν διευθύνσεις και ονόματα. Τα διεθνή ρεζιλίκια που βιώσαμε, θα έπρεπε να είχαν συνεφέρει όλους.

Η Κύπρος, όπως και οι άλλες χώρες, λόγω της παρατεταμένης πανδημίας κινείται σε “αχαρτογράφητα νερά”. Δεν μπορεί κανείς να δηλώσει με βεβαιότητα πότε θα ξεπερασθεί ο κορωνοϊός. Οι επιστήμονες κάνουν εκτιμήσεις, δεν είναι όμως τίποτε δεδομένο καθώς κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πότε θα ξεμπερδέψουμε, καθώς νέες μεταλλάξεις εμφανίζονται. Την ίδια ώρα, όμως, τα πάντα φορτώνονται στον κορωνοϊό, ακόμη και όσα σχεδιάζονταν να επιβληθούν.

Η πανδημία, τελικώς, επίσπευσε κάποιες αποφάσεις. Όπως το φαινόμενο οι τιμές αυξάνονται, όχι όμως και οι μισθοί. Η μετάβαση στον ψηφιακό καπιταλισμό φαίνεται να γίνεται με πιο γρήγορους ρυθμούς κι αυτό θα αλλάξει σημαντικά το καθεστώς εργασίας, ακόμη και την ίδια την εργασία. Θα στείλει στα αζήτητα εργατικά χέρια. Εισερχόμαστε όχι μόνο σε μια νέα χρονιά, αλλά και σε μια νέα εποχή, την οποία καθορίζει εν πολλοίς η πανδημία. Με χαρακτηριστικά που θα επηρεάσουν εφεξής την καθημερινότητα των πολιτών, αλλά και το μέλλον τους.

Πληγή η κατοχή

Στην Κύπρο, μια άλλη ανοικτή πληγή, η μεγαλύτερη, είναι η συνεχιζόμενη κατοχή από την Τουρκία. Εισερχόμαστε στο 48ο χρόνο κατοχής, πλησιάζουμε τον μισό αιώνα άλυτου εθνικού ζητήματος. Ο χρόνος εδραιώνει τα κατοχικά δεδομένα και δημιουργεί –με την ανοχή των τρίτων και την αδυναμία της δικής μας πλευράς– νέα τετελεσμένα. Στην πολιτική για πλήρη έλεγχο της Κύπρου, οι Τούρκοι έχουν έκπαλαι εντάξει και τον παράγοντα χρόνο.

Αλλεπάλληλες μακρόσυρτες διαδικασίες διακοινοτικού διαλόγου, που πρόσφεραν άλλοθι στην κατοχική δύναμη, το μόνο που κατάφερε ήταν να ρίξει νερό στην επεκτατική της πολιτική. Και σε όλα αυτά, είναι και η αδυναμία χάραξης πολιτικής, που θα μπορέσει να ανατρέψει τα τουρκικά σχέδια. Ακούγονται συχνά-πυκνά διάφορες αναφορές πως το Κυπριακό έχει “κουράσει”, “δεν μπορεί να λυθεί”, “οι Τούρκοι κάνουν ό,τι θέλουν”. Όλα αυτά περιγράφουν μια βαθιά απογοήτευση σε σχέση με τις προοπτικές επίλυσης του Κυπριακού.

Τι φταίει, όμως, και κυριαρχεί η απογοήτευση, η οποία οδηγεί ενίοτε και σε λογικές μιας λύσης εξπρές, μιας όποιας λύσης; Φταίνε οι αδιέξοδες πολιτικές, που ακολουθούνται. Αυτές οι προσεγγίσεις θα διαιωνίζουν το πρόβλημα και θα διευκολύνουν τα τουρκικά σχέδια.
Το 2022 θα είναι εξίσου δύσκολο. Παραμένει άγνωστο το πεδίο που θα βαδίσουμε σε όλα τα επίπεδα. Από την πανδημία, την οικονομία, τα κοινωνικά δεδομένα, μέχρι και πώς θα συμπεριφερθεί ο υπό πίεση Ερντογάν. Το μέλλον, όμως, δεν πρέπει να φτιάχνεται από τους άλλους, γιατί τότε θα είναι στα μέτρα τους.