Θέματα Φυσικής 2024: Αστοχία ή συνέπεια εξόφθαλμης ασυμμετρίας;

Αξίζει, όμως, να αναρωτηθούμε για το εάν το γεγονός αυτό (των θεμάτων Φυσικής) είναι παντελώς απρόσμενο και μη προβλέψιμο σε ένα κατά τ’ άλλα καλοκουρδισμένο εκπαιδευτικό σύστημα ή αποτελεί τη λογική και φυσική συνέπεια του εδραιωμένου τρόπου της τυπολατρικής του λειτουργίας. Μιας λειτουργίας που εστιάζει στον τύπο και παραβλέπει την ουσία επιδεικτικά.

Η αλήθεια είναι ότι όλη η δομή και λειτουργία του, κατ’ επίφαση, εκπαιδευτικού μας συστήματός διέπεται από εξαιρετική ασσυμετρία μεταξύ του επιδιωκόμενου αποτελέσματος και των μεθόδων και μέσων επίτευξής του. Είναι τόσο έντονη η διαχρονική αυτή ασσυμετρία, ανάμεσα στο σχεδιασμό και στην υλοποίηση κάθε λειτουργικής του παραμέτρου, που εδραιώνει σε όλους τους εμπλεκόμενους (εκπαιδευτικούς, μαθητές και γονείς τους) ένα αίσθημα δυσφορίας και, πολλές φορές, αγανάκτησης μιας και ακυρώνει με τρόπο προκλητικό και προσβλητικό την καταβαλλόμενη απ’ όλους προσπάθεια.

Στα χαρτιά όλα μοιάζουν ιδανικά και αναλύονται με βαρύγδουπες εκφράσεις και αναφορές που εύκολα σε πείθουν, αλλά όταν έρχεται η στιγμή της εφαρμογής τα πράγματα δείχνουν να μην αποδίδουν τα αναμενόμενα.

Εδώ όμως βρίσκεται και η ουσία του προβλήματος: το να μην “περπατάει” κάτι στην πράξη όπως το σχεδιάσαμε στο χαρτί δεν είναι κάτι περίεργο ή απρόσμενο. Εκείνο όμως που είναι πραγματικά περίεργο και απρόσμενο είναι το να μην έχουν προβλεφθεί (κατά το σχεδιασμό) οι κατάλληλοι μηχανισμοί διάγνωσης και επιδιόρθωσης των όποιων λαθών. Μηχανισμοί ευέλικτοι που να αντιλαμβάνονται τις όποιες δυσλειτουργίες έγκαιρα και να εισάγουν τακτικές υπέρβασής τους με τρόπο άμεσο και αποτελεσματικό. Αν η λογική αυτή είχε εδραιωθεί, θα είχαμε καταφέρει μέσα από τις αλλεπάλληλες αλλαγές επί αλλαγών και δοκιμές επί δοκιμών, να διαγνώσουμε τι είναι αυτό που “δουλεύει” και τι πρέπει να αποφεύγουμε.

Αστοχίες και εμμονές

Δια της δοκιμής και του σφάλματος προχωρά και η ίδια η Επιστήμη. Όμως στη χώρα μας η καθιερωμένη λογική είναι ότι η παραδοχή του οποιουδήποτε σφάλματος συνιστά πολιτική ήττα και ως εκ τούτου πρέπει να αποφεύγεται συστηματικά. Αυτή η λογική είναι, δυστυχώς, υπεύθυνη για τη συνεχή υποβάθμιση του εκπαιδευτικού μας συστήματος, σε σημείο που να προκαλεί θλίψη σε όλους όσους με τον ένα ή άλλο τρόπο ερχόμαστε σε επαφή μαζί του.

Δεν θα ήταν καθόλου δύσκολο να προληφθεί η αστοχία των θεμάτων της Φυσικής, εάν είχε εδραιωθεί η απαραίτητη κουλτούρα ποιότητας, που θα είχε φέρει τους σωστούς ανθρώπους στη σωστή θέση και τη σωστή στιγμή, αλλά και θα επέβαλε τον ουσιαστικό τους έλεγχο πριν φθάσουν στα χέρια των υποψηφίων και δημιουργήσουν όλα όσα δημιούργησαν, και που τις πραγματικές συνέπειες των οποίων κάποιοι αρνούνται πεισματικά να αναγνωρίσουν ακόμη και σήμερα.

Μπορεί άραγε, έστω και τώρα, να διδαχθεί το «εκπαιδευτικό» μας σύστημα από τα λάθη του ώστε να μην τα επαναλάβει; Ας το ελπίσουμε και προπαντός ας το διεκδικήσουμε ως κοινωνία.

---

 

Ο Αργύρης Μυστακίδης είναι Φυσικός – Εκπαιδευτικός αναλυτής.