Τί είπε ο Τσιόδρας για την Όμικρον και τα εμβόλια

Ο καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας εμφανίστηκε για πρώτη φορά μετά τον θόρυβο και τις πολιτικές αντιπαραθέσεις που προκάλεσε η έρευνά του για την θνητότητα σε σχέση με τις ΜΕΘ. Δεν είναι μάλλον διόλου τυχαίο ότι εμφανίσθηκε ως συντονιστής σε εκδήλωση της Ιατρικής Σχολής, η οποία «αποσκοπεί στο να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στους επιστήμονες», όπως αναφέρθηκε από τους διοργανωτές.

Αναφέρθηκαν σημαντικές πληροφορίες και για την Όμικρον, αλλά και για το ποια παιδιά κινδυνεύουν περισσότερο από τον ιό, καθώς και στοιχεία για την αξιοπιστία των τεστ. Ο κ. Τσιόδρας αρνήθηκε να απαντήσει σε ερώτηση δημοσιογράφου για το ποιος παρέλαβε την μελέτη του, λέγοντας «έχω απαντήσει με την ανακοίνωσή μου την περασμένη εβδομάδα και η ερώτηση αυτή δεν είναι επιστημονική».

Ο κ. Τσιόδρας επεσήμανε ότι η Όμικρον δείχνει σχεδόν δεκαπλάσια δυνατότητα να προκαλέσει επαναλοίμωξη, καθώς μέχρι τώρα επαναμολυνόταν μόνον το 1% των ασθενών που ανέρρωσαν στο παρελθόν, ενώ τώρα οι επαναλοιμώξεις έφθασαν το 10%. Αυτό μπορεί μεν να έχει σχέση με την χρονική απόσταση από την προηγούμενη νόσο, αλλά είναι μάλλον πιθανότερο να έχει σχέση με την μεγαλύτερη “διεισδυτικότητα” της Όμικρον.

Σημαντική πληροφορία από την εκδήλωση της Ιατρικής είναι και το ότι αποφασίσθηκε να διευρυνθούν άμεσα τα κριτήρια για τη χορήγηση των μονοκλωνικών αντισωμάτων της Regeneron, καθώς έρευνα δείχνει ότι δεν είναι αποτελεσματικά έναντι της Όμικρον «και πρέπει να προλάβουμε να τα διαθέσουμε, όσο στη χώρα μας αντιμετωπίζουμε ακόμη την Δέλτα», όπως είπε ένας εκ των ειδικών ομιλητών.

Η Όμικρον στην κοινότητα

Μόνον δύο από τα εννέα τεχνητά μονοκλωνικά αντισώματα που εξετάσθηκαν βρέθηκαν επαρκή για την Όμικρον, η ουσία σοτροβιμάβη της Glaxo και ένα πειραματικό αντίσωμα από το Πανεπιστήμιο της Κολωνίας. Σημαντική ήταν και η ανακοίνωση της καθηγήτριας Παιδιατρικής και Λοιμωξιολογίας Μαρίας Τσολιά που επεσήμανε ότι το 70-80% των εφήβων που έχουν χρειασθεί νοσηλεία για Covid με βαριά συμπτώματα στην Ελλάδα ήταν παχύσαρκα, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για τη συγκεκριμένη ομάδα παιδιών.

Επίσης σημαντική ήταν η πληροφορία ότι τα κρούσματα της Όμικρον έφθασαν τα 26 στη χώρα μας και τα περισσότερα δεν συνδέονται με ταξίδι, γεγονός που σημαίνει ότι το νέο στέλεχος έχει ήδη διασπαρεί στην Ελλάδα και δεν είναι πλέον αποκλειστικά “εισαγόμενο”. Ο καθηγητής και πρόεδρος του ΕΟΔΥ Θεοκλής Ζαούτης είπε ότι τα κρούσματα έφθασαν το 40% στο Λονδίνο, αλλά στην Ελλάδα παρότι ανησυχούμε, δεν έχουμε φθάσει σε αυτό το σημείο.

Τόσο ο ίδιος όσο και άλλοι δύο ειδικοί στο πάνελ επεσήμαναν ότι δεν ισχύει η φήμη πως τα τεστ δεν “πιάνουν” την Όμικρον. Την “πιάνουν” και τα PCR τεστ, αλλά τις περισσότερες φορές και τα rapid test. Υπενθυμίζεται ότι σήμερα για το θέμα της Όμικρον ο υπουργός Θάνος Πλεύρης δήλωσε ότι θα ληφθούν επιπλέον μέτρα, όπως πιθανόν το υποχρεωτικό rapid test και για τους εμβολιασμένους προκειμένου να εισέλθουν σε κλειστούς χώρους ψυχαγωγίας. Επίσης η κυβέρνηση σκέφτεται και μια γενική “σκούπα” με προληπτικά τεστ σε όλο τον πληθυσμό.

Η αποτελεσματικότητα των εμβολίων

Όσον αφορά τώρα στην αποτελεσματικότητα των εμβολίων, σύμφωνα με τις υπάρχουσες έρευνες (όπως αναφέρει σε κεντρικό θέμα της η εφημερίδα New York Times) εξακολουθούν σχεδόν όλα να προστατεύουν σε σημαντικό βαθμό από τη βαριά νόσο, που είναι και το ζητούμενο έτσι όπως έχουν πλέον τα πράγματα, αλλά όχι και από την μετάδοση ή την αρχική λοίμωξη. Αυτό σημαίνει ότι η εξάπλωση της Όμικρον δεν είναι δυνατόν να ανασχεθεί σε χώρες που στηρίχθηκαν σε μη mRNA εμβόλια και πιθανόν ούτε σε χώρες με μικτά εμβόλια.

Μόνον τα mRNA εμβόλια (Pfizer και Moderna), κι αυτά μετά την τρίτη δόση, φαίνεται να προστατεύουν από απλή λοίμωξη σε σχετικά υψηλό ποσοστό, σύμφωνα με έρευνες που δημοσιεύουν οι New York Times. Αυτές δείχνουν ότι όλα τα εμβόλια είναι σχετικά “διάτρητα” ως προς την μετάδοση ειδικά της Όμικρον, όμως τα mRNA εμβόλια μετά την αναμνηστική δόση φαίνεται πως καλύπτουν κάπως περισσότερο. Οι Κινέζοι υποστηρίζουν ότι και τα δικά τους προστατεύουν μετά την τρίτη δόση, όπως και οι Ρώσοι για το δικό τους.

Σύμφωνα με τους New York Times τα mRNA εμβόλια προσφέρουν (μετά την τρίτη δόση) μεγαλύτερη κάλυψη και μπορεί κάποιος να γλιτώσει εξαρχής τη λοίμωξη και άρα να ανακοπεί η εξάπλωση σε χώρες, π.χ. όπως το Ισραήλ, το οποίο στηρίχθηκε αποκλειστικά στην Pfizer. Η μειωμένη κάλυψη των συμβατικών εμβολίων (AstraZeneca. Johnson, Sputnik, και κινεζικών) ίσως ερμηνεύει και τον λόγο για τον οποίο η Βρετανία πλήττεται ιδιαίτερα από την Όμικρον. Το Λονδίνο στηρίχθηκε στο AstraZeneca και χρησιμοποίησε mRNA εμβόλια μόνο για την τρίτη δόση.

Ως προς την αρχική μετάδοση φαίνεται πως κάποια εμβόλια δεν καλύπτουν παρά ελάχιστα, όπως της AstraZeneca, της Johnson & Johnson, τα κινεζικά εμβόλια Sinopharm και Sinovac και το ρωσικό Sputnik. Αυτά παρέχουν μεν κάποια προστασία από σοβαρή νόσηση, αλλά είναι αδύνατον να σταματήσουν την εξάπλωση της Όμικρον. Επειδή πολλές χώρες, ιδίως αναπτυσσόμενες, έχουν βασίσει τα εμβολιαστικά προγράμματά τους σε συμβατικά εμβόλια, το συμπέρασμα που συνάγεται είναι ότι η Όμικρον θα γίνει η νέα Δέλτα σε όλο τον πλανήτη και πιθανόν να μας γυρίσει δυο χρόνια πίσω.

Υπάρχουν όμως αντιστάσεις

Να τονίσουμε πάντως ότι τα ανωτέρω συμπεράσματα εξήχθησαν από εργαστηριακές έρευνες και όχι από έρευνες σε νοσοκομεία και σε ζωντανούς οργανισμούς. Τα τεστ που έκαναν οι ερευνητές έβλεπαν μόνον το πώς λειτουργούσαν έναντι της Όμικρον τα αντισώματα από τα εμβόλια και όχι τα Τ λεμφοκύτταρα του ανοσοποιητικού. Μπορεί δηλαδή τα αντισώματα να μην επαρκούν στο εργαστήριο για να τα βάλουν με την Όμικρον, όμως τα εμβόλια ενεργοποιούν και τα Τ λεμφοκύτταρα που δεν είναι μετρήσιμα από τα τεστ ρουτίνας.

Τα Τ λεμφοκύτταρα μπορεί να αντιστέκονται σθεναρά στην Όμικρον, θα το ξέρουμε με σιγουριά σε μιά-δυό εβδομάδες, όταν θα υπάρχει σαφής εικόνα από θανάτους εμβολιασμένων που προσβλήθηκαν από τη συγκεκριμένη παραλλαγή του ιού. Προκαταρκτικές έρευνες μάλιστα δείχνουν ότι τα Τ λεμφοκύτταρα αναγνωρίζουν ως εχθρική και την Όμικρον, παρά τις πολλές μεταλλάξεις της. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι αν και η Όμικρον μπορεί να μολύνει τον εμβολιασμένο με οποιοδήποτε εμβόλιο και να μολύνει ίσως πιο εύκολα όποιον δεν έχει κάνει mRNA εμβόλιο, εντούτοις τα Τ λεμφοκύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού θα αντιπαλέψουν τον ιό κι ας είναι σε παραλλαγμένο στέλεχος.

Εν ολίγοις, για τον οργανισμό του εμβολιασθέντα, το νέο στέλεχος είναι μεν πολύ αλλαγμένο και μπορεί να “τρυπώσει”, αλλά δεν έχει γίνει αγνώριστο και κατά συνέπεια συναντά εν συνεχεία άμυνες. Το μεγάλο πρόβλημα έγκειται στο ότι ακόμα κι αν η Όμικρον είναι κάπως ηπιότερη, από την στιγμή που μεταδίδεται με εξαιρετική ευκολία, αναπόφευκτα θα μολύνει πολύ περισσότερους από όσους η Δέλτα και, μοιραία, θα προκαλέσει και θανάτους. Αν π.χ. με 1.000 λοιμώξεις Δέλτα είχαμε 10 θανάτους, με 5.000 λοιμώξεις της “ήπιας” (;) Όμικρον δεν θα αντιμετωπίσουμε πενταπλάσιους θανάτους, αλλά τουλάχιστον 20, δηλαδή περισσότερους από όσους σήμερα με την Δέλτα.

Αυτό δεν θα οφείλεται στην “επιθετικότητα” της Όμικρον, αλλά στην αναλογία: περισσότερα κρούσματα ακόμα και της απλής γρίπης, επιφέρουν πάντα και περισσότερους θανάτους. Οι θάνατοι σε σημαντικό βαθμό θα οφείλονται και στο γεγονός ότι παρά την σχετική και διόλου βέβαιη “ηπιότητά” της, η Όμικρον λόγω της μεταδοτικότητάς της θα γεμίσει τα νοσοκομεία και κατά συνέπεια τα συστήματα υγεία θα γονατίσουν.