Τι λένε δύο άνδρες εθελοντές που έκαναν το εμβόλιο της AstraZeneca

Δύο άνδρες που έκαναν εθελοντικά το εμβόλιο της AstraZeneca έδωσαν συνέντευξη στη βρετανική εφημερίδα Daily Mail και περιγράφουν την εμπειρία τους.

Ο ένας αναφέρει πολύ έντονα συμπτώματα, υψηλό πυρετό και κομάρες επί μέρες, ενώ ο άλλος λέει ότι ανέβασε κάτι δέκατα και είχε ένα γαργάλημα στο λαιμό. Ο δεύτερος όμως προσθέτει μια ουσιαστική λεπτομέρεια: το εμβόλιο χορηγείται σε 18.000 άτομα, αλλά οι μισοί από τους εθελοντές παίρνουν πλασίμπο, δηλαδή τους κάνουν μια ένεση που δεν περιέχει καμία δραστική ουσία. Οπότε όσοι μετέχουν δεν ξέρουν (και δεν το ξέρουν ουτε οι γιατροί ή οι νοσηλευτές) αν κάνουν το εμβόλιο ή αν τους χοροηγείται πλασίμπο.

Κατά συνέπεια οι δυο αντιφατικές εμπειρίες μπορεί να σημαίνουν ότι το εμβόλιο προκαλεί πολύ διαφορετικές αντιδράσεις σε κάθε οργανισμό, ή ότι στον δεύτερο εθελοντή πιθανόν να  χορηγήθηκε πλασίμπο.

Ο πρώτος εθελοντής  (με τα έντονα συμπτώματα) μίλησε ανώνυμα, ενώ ο δεύτερο, που είναι και freelance δημοσιογράφος μίλησε επώνυμα και βιντεοσκοπήθηκε. Και οι δύο εμβολιάστηκαν την άνοιξη και επρόκειτο να κάνουν τώρα την “αναμνηστική” δόση ή την δεύτερη δόση, όμως αυτή αναβλήθηκε και για τους δύο, καθώς (ίσως προσωρινά) οι χορηγήσεις διακόπηκαν λόγω αναπάντεχης νόσησης ενός εμβολιασθέντα.

Ο “ανώνυμος” με τα έντονα συμπτώματα

«Παρουσίασα 39 πυρετό, ρίγη, πονοκέφαλο και κόπωση περίπου 14 ώρες μετά τον εμβολιασμό», είπε ο πρώτος. Ο πυρετός κράτησε δύο μέρες όπως και τα ρίγη και η αδυναμία. Την τρίτη μέρα δεν είχε πλέον πυρετό αλλά κράτησε αρκετά η κόπωση. «Δεν μπορούσα πραγματικά να σηκωθώ και να κινηθώ, οπότε η σύντροφός μου έπρεπε να μου δίνει αντιπυρετικό. Όπως όταν έχουμε υψηλό πυρετό για οποιοδήποτε λόγο, ένιωθα να είμαι σε λήθαργο. Ήθελα να κοιμάμαι με τις ώρες».

Παρά τον πυρετό ήταν πρόθυμος να κάνει πάντως και την δεύτερη δόση του εμβολίου, όμως αναστάλθηκε η χορήγηση λόγω πιθανών παρενεργειών. «Τριγυρνώ παντού και δεν κόλλησα, αυτό είναι καλό σημάδι ότι το εμβόλιο είναι αποτελεσματικό», είπε.

«Η αλήθεια είναι ότι όταν άκουσα για τις παρενέργειες και την διακοπή της χορήγησης, κάπως ανησύχησα, και ίσως να το ξανασκεφτώ», είπε, σε περίπτωση που τον καλέσουν για τη δεύτερη δόση. «Δεν με ενόχλησαν οι παρενέργειες, άξιζαν τον κόπο, αλλά τώρα που έμαθα ότι μάλλον παρουσιάσθηκε σοβαρή πάθηση σε κάποιον εμβολιασμένο, αυτό με απασχολεί», πρόσθεσε προβληματισμένος.

Ο δημοσιογράφος

«Είχα μόνο ένα γαργάλημα στο λαιμό για λίγο και κάτι δέκατα για μια μέρα. Όμως δεν μπορώ να ξέρω αν έκανα το εμβόλιο ή όχι. Μπορεί να μου έκαναν το πλασίμπο. Έχω συναντήσει στο μεταξύ ένα σωρό τύπους που μιλούν για εμβόλιο του Μπίλι Γκέιτς και με κουράζουν αυτά τα συνωμοσιολογικά. Εμπιστεύομαι τους επιστήμονες. Το εμβόλιο μας χρειάζεται, και κάποιος πρέπει να το δοκιμάσει». Για τις παρενέργειες που άκουσε σχολίασε: «Είναι αναπόφευκτο, όταν κάνουν το εμβόλιο 18.000 άνθρωποι, όλο και κάποιος θα παρουσιάσει μία ασθένεια».

Ποιοι μετέχουν στις έρευνες

Ειδικά στο εμβόλιο της AstraZeneca στην πρώτη φάση κλήθηκαν εθελοντές ηλικίας 18-55 ετών και υγιείς. Αποκλείσθηκαν άτομα με οιαδήποτε πάθηση ή αλλεργία ή ειδική ευαισθησία, ακόμα κι αν αυτή ήταν σχετικά ασήμαντη. Επίσης οι εθελοντές ελέγχονται για να είναι σίγουρο ότι δεν έχουν ήδη προσβληθεί από τον ιό. Στις περισσότερες χώρες απαγορεύεται οι εθελοντές να πληρωθούν, γιατί ειδικά στις πιο φτωχές, αυτό θα αποτελούσε ανήθικο κίνητρο. Όμως χορηγούνται οδοιπορικά ή έξοδα διαμονής αν ο εθελοντής πρέπει να ταξιδέψει για να κάνει το εμβόλιο.

Σε άλλες φάσεις μπαίνουν στις δοκιμές και άτομα με προβλήματα υγείας, ακριβώς για να διαπιστωθεί αν το εμβόλιο είναι ασφαλές και για εκείνους, μια που κατά κανόνα στους νέους και υγιείς είναι όλα σχεδόν τα σκευάσματα πιο ασφαλή από ό,τι σε ευπαθείς οργανισμούς. Όταν το σκεύασμα χορηγηθεί, ο εθελοντής παρακολουθείται καθημερινά είτε από κοντά είτε (συνήθως) μέσω υπολογιστών. Θερμομετρείται μόνος του και καταγράφει συμπτώματα, ή αν έχει κάποιο σοβαρό σύμπτωμα, ενημερώνει αμέσως την ομάδα των ειδικών που τον έχει “χρεωθεί” ως εθελοντή.

Οι διακοπές των δοκιμασιών

Πολλά σκευάσματα “φρενάρουν” για λίγο και άλλα για πάντα στη διάρκεια των δοκιμών σε κάποια Κλινική Φάση από τις τρεις που οδηγούν στην τελική έγκριση ή στην απόρριψη. Κάθε φορά που ένα σκεύασμα παρουσιάζει “πρόβλημα” ή πιθανό πρόβλημα, η έρευνα σταματά για να εξεταστεί αν το πρόβλημα σε εθελοντή ή εθελοντές συνδέεται με το σκεύασμα που χορηγήθηκε ή είναι τυχαίο, εάν δηλαδή το νόσημα δεν ήταν παρενέργεια του εμβολίου ούτε πυροδοτήθηκε από αυτό.

Αυτό ελέγχεται από ανεξάρτητη επιτροπή. Όμως και η ίδια η εταιρεία κάνει τη δική της έρευνα. Αυτός είναι και ο λόγος που χορηγείται και το placebo παράλληλα με το κανονικό σκεύασμα, εν προκειμένω με το κανονικό εμβόλιο. Αν για παράδειγμα κάποιες παρενέργειες αναφερθούν σε άτομο που είχε πάρει το placebo, τότε δεν επηρεάζεται η έρευνα. Όμως η φαρμακευτική εταιρεία δεν μπορεί να το διαπιστώσει αυτό αν δεν παύσει για λίγο την έρευνα, καθώς κανένας δεν ξέρει εκ των προτέρων ποιος εμβολιάζεται με ουσία και ποιος με εικονικό φάρμακο.

Αν το πρόβλημα παρουσιάσθηκε σε άτομο που εμβολιάσθηκε με το κανονικό σκεύασμα, τότε γίνεται σύγκριση με την ομάδα πληθυσμού που πήρε το placebo ή με το γενικό πληθυσμό. Και αν το νόσημα αυτό παρουσιάζεται ούτως ή άλλως σε ένα άτομο ανά 10.000 πληθυσμού, τότε το εμβόλιο απενοχοποιείται, καθώς επιδημιολογικά (στατιστικά δηλαδή) η ασθένεια μπορεί να παρουσιαζόταν στον συγκεκριμένο εθελοντή ούτως ή άλλως.

Αν το ίδιο νόσημα εκδηλωθεί σε πάνω από έναν εθελοντή, τότε η ‘στατιστική’ αλλάζει και το σκεύασμα επανεξετάζεται. Κάποιες φορές, όταν το φάρμακο είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό και η παρενέργεια πολύ σπάνια (λιγότερο από ένα άτομο στα υπό θεραπεία 10.000) ή είναι και σπάνια και ασήμαντη, το σκεύασμα παίρνει έγκριση.