Τηλεκπαίδευση και πιστοποιημένη γνώση – Το χαμένο στοίχημα

Ονομάσαμε “τηλεκπαίδευση” ή “τηλεδιδασκαλία” την απότομη και εν μια νυκτί μετάβαση από τη διδασκαλία στην τάξη, με κιμωλίες ή μαρκαδόρους σε πίνακες, στη διδασκαλία μέσω οθόνης, πληκτρολογίου, λογισμικού παρουσίασης διαλέξεων κ.ά. Στην αρχή πολλοί υιοθέτησαν την ορολογία “εξ αποστάσεως εκπαίδευση”, δηλώνοντας την άγνοια τους, διότι τηλεκπαίδευση δεν σημαίνει εξ αποστάσεως εκπαίδευση, η οποία διαθέτει δικά της εργαλεία, ειδικά σχεδιασμένο εκπαιδευτικό υλικό.

Δηλαδή εγχειρίδια που ενθαρρύνουν τον διδασκόμενο να μαθαίνει μόνος του και βοηθούν τον διδάσκοντα να είναι αυτό ακριβώς: ο δάσκαλος που οδηγεί τον φοιτητή στη γνώση έχοντας υλικό και μεθοδολογία που τον στηρίζουν να τον καθοδηγεί εξ αποστάσεως. Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μπορεί να το δει κανείς ως διαφορά μεταξύ του συμβατικού, που λέμε, από το Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ).

Παρόλο που όλες/οι συναινούν στο ότι τίποτα δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη ζωντανή διδασκαλία –”το μάθημα εν σαρκί”, όπως το έχω ονομάσει– η ψηφιακή τεχνολογία προελαύνει σε τούτη την αναπάντεχη οιονεί μεταμοντέρνα εκπαιδευτική διαδικασία. Όλο το ζήτημα σάμπως να εξαντλείται στον τρόπο που διεξάγεται η διδασκαλία, και όλο το ζήτημα συρρικνώνεται στη συζήτηση περί την “τηλεδιδασκαλία” και τον εξοπλισμό που πρέπει να διαθέτει ο διδάσκων και ο διδασκόμενος.

Η τεχνολογία και η εκπαίδευση, η τεχνολογία και η κοινωνία μας έχουν άρρηκτη σχέση. Το σχολείο, η τάξη, οι δάσκαλοι και οι μαθητές είναι οργανισμοί ζωντανοί, εξελίσσονται. Ομοίως και η εκπαιδευτική διαδικασία πρέπει να εξελίσσεται παράλληλα, μόνο που υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες φαίνεται ότι μεταλλάχτηκε σε κάτι πρόχειρο και τσαπατσούλικο.

Η διδασκαλία υπέστη ακρωτηριασμό ή μάλλον “αποκεφαλίστηκε”: μια ασώματος κεφαλή σε οθόνη χωρίς άλλα πρόσωπα, απέναντι σε σημεία σύνδεσης, που ενίοτε απαντούσαν μονολεκτικά ή έγραφαν στο chat κάποια ερώτηση, διότι είχαν χαλασμένη κάμερα ή μικρόφωνο. Βέβαια, ανάλογα με την έμπνευση που λάμβαναν, εκπόνησαν και παρουσίασαν αξιόλογες εργασίες και αυτός υπήρξε τρόπος να συνεκτιμηθεί η αξιολόγησή τους στο μάθημα, αλλά αυτό αποτελεί εξαίρεση και αφορά κυρίως στα θεωρητικά μαθήματα.

Τηλεκπαίδευση και προβλήματα

Το μείζον πρόβλημα, όμως, εμφανίστηκε πέρυσι στη λήξη του εαρινού εξαμήνου και τώρα στη λήξη του χειμερινού εξαμήνου, καθώς οι φοιτητές/τριες πρέπει να εξεταστούν, για να προαχθούν ή “να περάσουν” το μάθημα. Υπάρχουν ειδικότητες και μαθήματα (λόγου χάρη σε Σχολές Ιατρικής και Μηχανικών) τα οποία απαιτούν πιστοποίηση της γνώσης με τρόπο αδιάβλητο.

Ο γιατρός πρέπει να γνωρίζει ανατομία, να μπορεί να συνδυάζει τα συμπτώματα για να κάνει ακριβή διάγνωση, ο ναυπηγός πρέπει να φτιάξει πλοίο που δεν θα βουλιάξει, ο πολιτικός μηχανικός θα φτιάξει σπίτι που αντέχει σε σεισμό, ο μεταλλειολόγος θα φτιάξει ασφαλή λαγούμια για τα δημόσια έργα, κτλ., επειδή όντως γνωρίζουν από Φυσική, Μαθηματικά, Μηχανική, Υλικά κτλ. και αυτό πιστοποιήθηκε με τρόπο αδιάβλητο, δηλαδή ακλόνητο ή αναμφισβήτητο.

Πολύς λόγος γίνεται για την πιστοποίηση γενικώς και τη σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας. Παραμερίζω, για τη διευκόλυνση του συλλογισμού, τη συζήτηση περί τα ανθρωπιστικά μαθήματα, που είναι απαραίτητα για την βαθύτερη καλλιέργεια των φοιτητών/τριων μας και μένω στα τεχνικά μαθήματα που απαιτούν στέρεη πιστοποίηση της γνώσης. Διότι αν κάτι απαιτούν οι καιροί αυτό είναι ο επαγγελματισμός και η υψηλή κοινωνική συνείδηση των πολιτών μιας χώρας.

Αδιάβλητο σύστημα 

Με άλλα λόγια: ο τρόπος εξέτασης των προαναφερθέντων μαθημάτων πρέπει να είναι αδιάβλητος και αυτό δεν διασφαλίζεται με τις εξ αποστάσεως εναλλακτικές επιλογές.
Η τεχνοεπιστήμη καλπάζει ραγδαία και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα που τη θεραπεύουν οφείλουν να παρέχουν διπλώματα σε καταρτισμένους και υψηλής ποιότητας επαγγελματίες και επιστήμονες, όχι σκιτζήδες!

Αυτό, μάλιστα, είναι κάτι που οφείλουν να το απαιτούν οι ίδιοι/ες οι φοιτητές/τριες, οι οποίοι/ες νομίζω το απαιτούν μέσω των φοιτητικών συλλόγων τους. Το κράτος, βέβαια, με την άρρητη συναίνεση ορισμένων συλλογικών ή μονοπρόσωπων οργάνων διοίκησης σε ΑΕΙ, δεν φαίνεται να κατανοεί την κρίσιμη βαρύτητα και τη ζωτική σημασία που έχει  – για όλα όσα ανέφερα– η αδιάβλητη πιστοποίηση της διδακτέας και εξεταστέας ύλης.