Το βιτριόλι επιστρέφει – Ερωτική εκδίκηση κι όχι μόνο…

Η επίθεση με το βιτριόλι είχε σημειωθεί τα ξημερώματα της 22ας Οκτωβρίου του 2022, σε δωμάτιο ξενοδοχείου στο κέντρο του Ηρακλείου Κρήτης. Η γυναίκα έριξε στον εν διαστάσει τότε σύζυγό της το καυστικό υγρό, το οποίοι σύμφωνα με την επίσημη έκθεση περιείχε «εξαιρετικά υψηλή συγκέντρωση θειικών ανιόντων γεγονός το οποίο συνάδει με την περίπτωση το εν λόγω δείγμα να ήταν πυκνό υδατικό διάλυμα θειικού οξέος». Το θύμα μεταφέρθηκε σε εφημερεύον νοσοκομείο με σοβαρά εγκαύματα και κρίθηκε απαραίτητη η αεροδιακομιδή του στην Αθήνα. Νοσηλεύτηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα στο Θριάσιο, όπου υποβλήθηκε σε πολλά χειρουργεία.

Από την εποχή που η Σωτηρία Μπέλλου έριξε βιτριόλι στον άνδρα της (και καταδικάστηκε σε έξι μήνες φυλακή) επειδή εκείνος την χτύπησε ενόσω ήταν έγκυος και απέβαλε, έχει περάσει σχεδόν μισός αιώνας. Ο όρος “βιτριολίστρια” εν τω μεταξύ ξεχάστηκε. Ως όπλο, το βιτριόλι και άλλα καυστικά υγρά έπαψαν παράλληλα να είναι “πρώτης γραμμής” από γυναίκες (εξ’ ου και ο όρος βιτριολίστρια άλλοτε). Αραίωσε η χρήση των οξέων εν γένει, όμως πέρασαν και στα χέρια των ανδρών, διεθνώς.

Στόχος είναι κατά κανόνα η παραμόρφωση κάποιου από ζήλια (“ερωτικό έγκλημα”), όμως το βιτριόλι χρησιμοποιείται και από το οργανωμένο έγκλημα για λόγους “τιμωρίας” ή και με ανθρωποκτόνο σκοπό. Το 2020 όλη η Ελλάδα μάθαινε για την ζήλια που όπλισε μια 35χρονη “άνθρωπο της διπλανής πόρτας” εναντίον μιας γυναίκας, της Ιωάννας Παλιοσπύρου. Έναν χρόνο μετά, την επικαιρότητα απασχόλησε η επίθεση με βιτριόλι ενός υπό καθαίρεση ιερέα σε μητροπολίτες στην Μονή Πετράκη!

Το 2007 είχαν ρίξει βιτριόλι στον δικηγόρο Παύλο Σαράκη (σημερινό βουλευτή της Ελληνικής Λύσης) που είχε καταγγείλει κυκλώματα  σωματεμπορίας. Το 2008 είχαν ρίξει βιτριόλι στην Κωνσταντίνα Κούνεβα που εργαζόταν τότε ως καθαρίστρια και ξεσήκωνε τις συναδέλφους της για τις συνθήκες εργασίας που αντιμετώπιζαν. Επίσης, το 2007 άγνωστος άνδρας είχε ρίξει βιτριόλι σε μια 27χρονη, ενώ πήγαινε στη δουλειά της.

Οι επιθέσεις παλιά (ειδικά κατά την δεκαετία του ’50) εξαπολύονταν συνήθως σε βάρος ανδρών για εκδίκηση ή τιμωρία, κατά κανόνα για απιστία, ή όταν οι άνδρες χτυπούσαν τις γυναίκες τους και εκείνες άρπαζαν όποιο όπλο είχαν πρόχειρο -όπως το καθαριστικό της τουαλέτας. Ο πιο συνηθισμένος λόγος πάντως ήταν η απιστία. Άλλες φορές η σύζυγος  επιτίθετο στην ερωτική αντίζηλο και άλλοτε στον σύζυγο. Τα καυστικά υγρά, προκαλούσαν σοβαρά εγκαύματα και σημάδευαν για πάντα τα θύματα. Για αυτό συχνά οι επιθέσεις είχαν στόχο το πρόσωπο. Ήταν δε συνηθισμένη απειλή στον καβγά το “πρόσεχε, γιατί θα σου ρίξω βιτριόλι”.

Οι επιθέσεις κατέληγαν σε τύφλωση και παραμορφώσεις και σημάδευαν όχι μόνον το σώμα, αλλά πλέον και όλη την υπόλοιπη ζωή του θύματος. Σε σπάνιες περιπτώσεις κατέληγαν σε θάνατο. Σε άλλες χώρες το φαινόμενο ενδημεί. Οι Μπανγκλαντεσιανοί έχουν περίπου 300 επιθέσεις με βιτριόλι το χρόνο και γι’ αυτό ακόμα και τα κοινά καυστικά υγρά καθαρισμού πωλούνται με αυστηρότητα. Και οι Ινδοί όμως έχουν πάρα πολλές επιθέσεις αυτού του τύπου, περίπου 1.500 το χρόνο σύμφωνα με τα θύματα που εντάχθηκαν στην οργάνωση Acid Survivors. Οι επιθέσεις αυτού του τύπου διεθνώς μειώνονται, εκτός από την Νότιο Ασία.

Οργανωμένο έγκλημα

Είναι όμως συνήθεις και σε ευρωπαϊκές χώρες με πολλούς Ασιάτες μετανάστες, όπως στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου σημειώνονται περίπου 600 επιθέσεις το χρόνο, χωρίς να είναι πάντα Ασιατικής καταγωγής οι δράστες. Στη Βρετανία το 67% των θυμάτων ήταν άνδρες, αλλά διεθνώς το 80% των θυμάτων είναι γυναίκες με δράστη άνδρα. Οι Ασιάτες στις πατρίδες τους ρίχνουν βιτριόλι σε μια γυναίκα επειδή π.χ. αρνήθηκε πρόταση γάμου ή επειδή “δεν τα βρήκαν στην προίκα”, καθώς και για διαφωνίες για βοσκοτόπια ή όμορα οικόπεδα. Στο Λονδίνο το έψαξαν περισσότερο.

Εκεί διαπίστωσαν ότι κατά σειρά τα κίνητρα είναι τα συναφή με το οργανωμένο έγκλημα (άνδρες δράστες), την προσωπική εκδίκηση/αντιζηλία και την ενδοοικογενειακή βία. Το 2017 επειδή πλέον είχαν αυξηθεί πολύ οι επιθέσεις, περιόρισαν δια νόμου την πώληση καυστικών υγρών σε άτομα κάτω των 18 ετών. Ο λόγος που ίσως στην Ελλάδα δεν άκμασαν ποτέ οι βιτριολιστές, ήταν πως ο μέσος Έλληνας το ’50, το θεωρούσε αυτό “άνανδρο” και “γυναικείο όπλο”.

Στην Κολομβία, επειδή έχει ρεκόρ στις επιθέσεις με οξύ, έχει ψηφιστεί νόμος που επιβάλλει ποινή μισού αιώνα σε όποιον χρησιμοποιεί αυτό το “όπλο”. Το 90% των θυμάτων εκεί είναι γυναίκες και το 90% των δραστών, άνδρες. Στη Λατινική Αμερική και στην Ασία το βιτριόλι και άλλα οξέα είναι συχνά τιμωρία για την “άπιστη γυναίκα” ή για “τιμωρία” στην ερωτική απόρριψη. Εκεί τα περισσότερα θύματα είναι γυναίκες (περίπου 200 το χρόνο). Στο Μεξικό, όμως, τα καρτέλ χρησιμοποιούν συχνά το βιτριόλι. Στην Αφρική η χρήση είναι μοιρασμένη σε άνδρες και γυναίκες και το κίνητρο είναι συνήθως η ζήλια.