Οι τουρκικές “δοκιμές” για λοκάρισμα ελληνικών και αμερικανικών αεροσκαφών

Πέρυσι, η Τουρκία αγόρασε το ρωσικό αντιαεροπορικό αμυντικό σύστημα S-400, παρά τις έντονες αντιρρήσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες και εν συνεχεία άρχισε να το δοκιμάζει ακόμα και σε ελληνικούς και αμερικανικούς στόχους στην Κύπρο.  Δημοσίευμα του Al Jazeera αναφέρει επίσης  ότι κάποιοι πύραυλοι S-400 μεταφέρθηκαν στη Μαύρη Θάλασσα, κοντά στο Σινώπη της βόρειας Τουρκίας, για έναν νέο γύρο δοκιμών που «αναζωπυρώνει» τις ανησυχίες των συμμάχων του ΝΑΤΟ και των γειτόνων της.

Γνωστό ως «Θρίαμβος» στη Ρωσία (και «Growler» στo ΝΑΤΟ), το αντιαεροπορικό σύστημα άμυνας S-400 είναι ένα από τα πιο προηγμένα στον κόσμο. Το ραντάρ ανίχνευσης μπορεί να εντοπίζει και να παρακολουθεί τα εισερχόμενα αεροσκάφη, κατευθύνοντας ένα φράγμα πυραύλων στους στόχους του σε μια απόσταση 400 χιλιομέτρων. Αντίθετα, οι Patriot των ΗΠΑ μπορούν να πυροβολήσουν μόνο έναν πύραυλο κάθε φορά και να φτάσουν στο ένα τέταρτο της απόστασης, γράφει το Al Jazzera.

Οι S-400 μπορούν να εντοπίσουν στόχους χαμηλής πτήσης, αλλά και σε μεγάλα υψόμετρα, και να καταστρέψουν τους εισερχόμενους πυραύλους που κινούνται με υψηλές ταχύτητες. Οι πύραυλοι τους είναι εξαιρετικά ευέλικτοι, φτάνοντας έως 14 φορές την ταχύτητα του ήχου και μπορούν να περιστραφούν απότομα.

Τους ξέκοψαν από τα F-35

Ως βασικό μέλος του ΝΑΤΟ και σημαντικός σύμμαχος των ΗΠΑ, η Τουρκία θεωρήθηκε αναπόσπαστο μέρος του προγράμματος μαχητικών αεροσκαφών F-35 και προοριζόταν να είναι μία από τις πρώτες χώρες που θα δέχονταν αυτούς τους «προηγμένους μαχητές». Η απροθυμία της Ουάσινγκτον να πουλήσει το σύστημα αεροπορικής άμυνας των ΗΠΑ, τους Patriot στην Τουρκία, μαζί με το εύθραυστο λειτουργικό τους, έκανε την Τουρκία να στραφεί σε άλλες αγορές. Η ίσως και απλά να το χρησιμοποίησε ως δικαιολογία.

Έτσι, η Άγκυρα υπέγραψε συμφωνία με τη Ρωσία για την αγορά S-400 το 2017, ενώ οι πρώτες παραδόσεις που αφορούσαν σε τέσσερις πυραυλικές μπαταρίες αξίας 2,5 δις. δολαρίων έγιναν τον Ιούλιο του 2019. Οι ΗΠΑ καταδίκασαν την απόφασης της Τουρκίας να αγοράσει το ρωσικό σύστημα αεροπορικής άμυνας και την απέκλεισαν από το πρόγραμμα μαχητικών αεροσκαφών F-35 τον Ιούλιο του περασμένου έτους.

Η Ουάσιγκτον ανησυχεί ότι η συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα μαχητικών «μυστικών» της είναι ασυμβίβαστη με την κατοχή και τη λειτουργία ενός οπλισμένου συστήματος από τον αντίπαλο που έχει σχεδιαστεί, εν μέρει, για να καταρρίψει αεροσκάφη κατασκευασμένα από τις ΗΠΑ. Με τους Ρώσους εκπαιδευτές και το προσωπικό επί τόπου, ενεργώντας ως υποστηρικτικό προσωπικό για τους S-400, οι ΗΠΑ θεωρούν ότι οι ζωτικές πληροφορίες των αμυντικών της συστημάτων θα μπορούσαν εύκολα να γίνουν γνωστές στη Ρωσία.

Ας τα “υπενοικιάσουμε”

Εξαιτίας αυτού, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ έχει απειλήσει την Τουρκία με κυρώσεις εάν χρησιμοποιεί το S-400. Μάλιστα Αμερικανοί γερουσιαστές πρότειναν ως λύση οι ΗΠΑ να εξαγοράσουν τρόπον τινά τους S-400 πληρώνεται αποζημίωση στην Τουρκία και ναι μεν να παραμείνουν στο τουρκικό έδαφος, αλλά να μη χρησιμοποιηθούν ποτέ. Αν η συμφωνια υπογραφόταν, Αμερικανοί ειδικοί ανά διαστήματα θα επισκέπτονταν την Τουρκία για την «επιτήρηση» των πυραύλων. Αυτό απορρίφθηκε από την Άγκυρα και άρχισε μάλιστα να δοκιμάζει και την ρωσική πραμάτεια που αγόρασε.

Δοκιμές σε ελληνικούς και αμερικανικούς στόχους

Στην πρώτη επιχειρησιακή δοκιμή τον Νοέμβριο του 2019, τα ραντάρ των S-400 στόχευαν τουρκικά αεροσκάφη F-16 και F-4 σε μια επίθεση «εξομοίωσης», καθώς πέταξαν πάνω από την Άγκυρα. Τον Αύγουστο του 2020, υπήρχαν ενδείξεις ότι η Τουρκία ενεργοποίησε τα ραντάρ των αντιαεροπορικών συστημάτων S-400 προκειμένου να εντοπίσει ελληνικά, αμερικανικής κατασκευής, μαχητικά F-16 κατά την επιστροφή τους από την άσκηση «Ευνομία» στα ανοιχτά της Κύπρου.

Μάλιστα, φαίνεται ότι το γεγονός αυτό έκρουσε και τον κώδωνα κινδύνου που αφύπνισε την Ουάσιγκτον για την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και έκαναν τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο να επισκεφθεί με διαφορά λίγων ημερών τόσο την Κύπρο (12 Σεπτεμβρίου) όσο και την Ελλάδα (27-29 Σεπτεμβρίου), όπου και βρέθηκε σε Θεσσαλονίκη και Κύπρο αλλά και εκδήλωσε έντονο ενδιαφέρον για τη βάση στη Σούδα της Κρήτης.

Και στη Μαύρη Θάλασσα

Στις αρχές Οκτωβρίου, S-400 μονάδες μεταφέρθηκαν στη Μαύρη Θάλασσα, κοντά στο Σινώπη. Εκεί προγραμματίστηκε δοκιμή των τουρκικών πυραύλων, καθώς έχει εκδοθεί και ειδοποίηση (ΝΟΤΑΜ) προς τους αερομεταφορείς που λέει σε όλα τα αεροσκάφη να αποφύγουν την περιοχή σε ύψος 200.000 πόδια (61.000 μέτρα).

Υπάρχουν πρόσθετες ανησυχίες ότι οι S-400 θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από την Τουρκία για επίθεση. Σε αντίθεση με τους Patriot, οι S-400 μπορούν να «κλειδώσουν» πολλούς στόχους – αεροσκάφη ταυτόχρονα σε απόσταση 400 χιλιομέτρων. Αυτό σημαίνει ότι θα μπορούσε να καλύψει το μεγαλύτερο μέρος της Συρίας. Μια μπαταρία τοποθετημένη στα σύνορα κοντά στο Γκαζιαντέπ (στη νότιο Τουρκία), η Τουρκία θα μπορούσε να «κλειδώσει» αεροσκάφη τόσο μακριά όσο η Δαμασκός και η Βηρυτός, αλλά θα μπορούσε σίγουρα να φτάσει σε οποιοδήποτε ρωσικό αεροσκάφος που απογειώνεται ή προσγειώνεται στη ρωσική βάση στο Khmeimim κοντά στα Λατάκια της Συρίας, καταλήγοντας μπούμερανγκ για τους πωλητές Ρώσους.

Ένα σύστημα πυραύλων που κυριαρχεί στον εναέριο χώρο του αντιπάλου είναι ισχυρό όπλο και μπορεί να συμβάλλει στη στρατηγική ισορροπία, καθιστώντας κάθε στρατιωτική δράση στο έδαφος πιο εύκολη ή και δελεαστική», αναφέρει το Al Jazeera.

Η Ελλάδα και η Κύπρος

 

Η Ελλάδα, η οποία διαθέτει μια παλαιότερη έκδοση πυραύλων, τους S-300, ανησυχεί ιδιαίτερα δεδομένου ότι σε ελληνικό μαχητικό αεροσκάφος δοκίμασαν οι Τούρκοι την αποτελεσματικότητα του S-400. Οι S-400 θα επέτρεπαν στην Τουρκία να καλύψει ολόκληρο το Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο.

Αυτή ήταν ακριβώς η ανησυχία που είχε η Τουρκία όταν η Κύπρος αγόρασε τους S-300 στα τέλη της δεκαετίας του 1990 – ότι η Κύπρος θα μπορούσε να κυριαρχήσει στον εναέριο χώρο μεταξύ της και ενός μεγάλου τμήματος της νότιας Τουρκίας. Η Ελλάδα ουσιαστικά αναγκάστηκε να  μετακινήσει το σύστημα στο νησί της Κρήτης για να αποφύγει στρατιωτική δράση της Τουρκίας κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Ενα Μπούμπεραγκ που όλοι έχουν στο μάτι

Δεν είναι ακόμη σαφές πώς θα αντιδράσει η Ρωσία εάν το σύστημά της αναπτυχθεί και εναντίον ρωσικών αεροσκαφών, ένα σενάριο πολύ πιθανό στο εγγύς μέλλον, καθώς οι δύο χώρες υποστηρίζουν αντίθετες πλευρές στη Συρία και τη Λιβύη. Είτε στη βόρεια Συρία είτε στην κεντρική Λιβύη, αυτό το όπλο θα έχει τη δυνατότητα να καταρρίψει τους εχθρούς του με ευκολία, αλλά θα είναι ταυτόχρονα και ο πρωταρχικός στόχος για άμεση καταστροφή από κάθε αντίπαλο, καταλήγει το Al Jazeera.