Αλλαγή σελίδας, αλλά τα δύσκολα είναι ακόμα μπροστά

Η Ελλάδα κλείνει την πόρτα των προγραμμάτων διάσωσης, εξακολουθεί ωστόσο να έχει μπροστά της έναν δύσκολο δρόμο, λόγω των επιπτώσεων της οκταετούς κρίσης όσο και στις δύσκολες προοπτικές της χώρας στο καθεστώς της ενισχυμένης εποπτείας στο οποίο εισέρχεται. Η έξοδος από το πρόγραμμα διάσωσης δεν σημαίνει την ταχεία ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, η οποία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει μεγάλες προκλήσεις, με το χρέος να παραμένει εξαιρετικά υψηλό και τη δημοσιονομική προσαρμογή-λιτότητα να συνεχίζεται με πολύ συγκεκριμένο τρόπο.

Έπειτα από οκτώ χρόνια η Ελλάδα αφήνει πίσω της το τρίτο πρόγραμμα στήριξης, όμως πριν αρχίσουν οι πανηγυρισμοί είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η Αθήνα παραμένει δέσμια των πιστωτών –που απέτυχαν να θέσουν την ελληνική οικονομία σε βιώσιμη τροχιά– και των δανείων που της χορηγήθηκαν. Χωρίς τη θωράκιση του προγράμματος, η Ελλάδα θα πρέπει να αντλεί κεφάλαια από τις αγορές για την εξυπηρέτηση του χρέους της. Αυτός είναι ο λόγος που η Ελλάδα θα έπρεπε να εξέλθει του προγράμματος με πολύ μικρότερο χρέος.

Το τέλος του προγράμματος δεν σημαίνει και τέλος των δεσμεύσεων της Ελλάδας. Σε αντάλλαγμα για τη συμφωνία της ελάφρυνσης του χρέους του περασμένου Ιουνίου, θα πρέπει να διατηρεί πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2022, και τυχόν αποτυχία σημαίνει ότι υπάρχει ο κίνδυνος να αποσυρθεί ένα μέρος της στήριξης. Επίσης, πρέπει να προσελκύσει περισσότερες επενδύσεις αλλά και να αναμορφώσει τον τραπεζικό της κλάδο για να τονώσει την ανάπτυξη.

Η Ελλάδα βγαίνει από το πρόγραμμα αλλά παραμένει μέσα στα χρέη. Το ποσοστό χρέους προς ΑΕΠ της Ελλάδας είναι στο 180%. Οι Ευρωπαίοι πιστωτές επιμένουν ότι το χρέος είναι βιώσιμο. Έχουν μειώσει τις πληρωμές τόκων και επιμήκυναν τον χρόνο αποπληρωμής των ελληνικών δανείων, επεκτείνοντας ορισμένες λήξεις έως το 2060. Δυστυχώς, οι προβλέψεις της ΕΕ περιλαμβάνουν ευσεβείς πόθους.

Τις επόμενες δεκαετίες, ακόμη και με βάση ένα αισιόδοξο σενάριο, η Ελλάδα θα πρέπει να δανειστεί εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ από ιδιώτες επενδυτές για να εξοφλήσει τους επίσημους πιστωτές της. Εάν αυτοί οι επενδυτές κρίνουν ότι τα χρέη της ελληνικής κυβέρνησης βρίσκονται εκτός ελέγχου, θα γυρίσουν την πλάτη και οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα έρθουν πάλι αντιμέτωποι με μια νέα ελληνική κρίση.

Τα προγράμματα διάσωσης της Ελλάδος αποτελούν μια «κολοσσιαία» αποτυχία καθώς παρά τα πακέτα διάσωσης η ελληνική οικονομία έχει τεράστιο έδαφος να καλύψει, δεδομένου ότι έχασε το 1/3 του ΑΕΠ της κατά τα χρόνια της κρίσης. Τη λογική των προγραμμάτων διάσωσης έχει αποδεχθεί πλήρως η κυβέρνηση (δες το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα), αλλά και το γενικότερο πολιτικό σύστημα. Αυτός ο απόλυτος εγκλωβισμός του ελληνικού πολιτικού συστήματος, το οποίο αναλώνεται σε φραστικές επιθέσεις μεταξύ αλλήλων και ταυτόχρονα παίρνουν τον καφέ τους φιλικά καθισμένοι πλάι πλάι στο αναψυκτήριο, σηματοδοτεί και τον μεγαλύτερο κίνδυνο για την χώρα.