Δέκα χρόνια μνημόνια – Πως ανέτρεψαν τις ευρωπαϊκές Συνθήκες

**Γράφει η Λ. Σ. * –**

Αρχικά, είναι ωφέλιμο να ξεκαθαρίσουμε ότι το όνομα του EFSF είναι “European Financial Stability Facility” και όχι Fund (Ταμείο) όπως λανθασμένα μεταφράζεται. Δεν πρόκειται για θεσμικό όργανο της ΕΕ, αλλά για ανώνυμη εταιρεία, με μετόχους τα κράτη της Ευρωζώνης. Οι Ευρωπαίοι, για να είναι καλυμμένοι, μετονόμασαν το EFSF σε ESM (Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας).

Το τραστ λοιπόν AE EFSF-ESM έχει ως εμπιστευματοδόχο (trustee) τη Deutsche Bank! Θα μπορούσε ο κάθε ερευνητής να το διασταυρώσει, κλικάροντας στην επίσημη ιστοσελίδα, αλλά θα διαπιστώσει ότι την έχουν κατεβάσει! Ωστόσο, μεριμνήσαμε να τα έχουμε εγκαίρως αποθηκεύσει ώστε να είναι προσβάσιμα. Η Ευρωζώνη, λοιπόν, σύστησε τον EFSF-ESM, την ίδια μέρα με την επιβολή του πρώτου ελληνικού Μνημονίου. Έτσι μετακύλησαν σε αυτή την “ανεξάρτητη αρχή” τις όποιες ποινικές ευθύνες για την επιβολή του Μνημονίου.

Σε αυτό το σημείο όμως ας ρίξουμε μια ματιά στην Συνθήκη της ΕΕ και συγκεκριμένα στο άρθρο 122. Εκεί αναφέρεται ότι:

Με την επιφύλαξη άλλων διαδικασιών που προβλέπονται στις Συνθήκες, το Συμβούλιο, με πρόταση της Επιτροπής, μπορεί να θεσπίζει, σε πνεύμα αλληλεγγύης μεταξύ κρατών-μελών, τα κατάλληλα μέτρα για την αντιμετώπιση της οικονομικής κατάστασης, ιδίως εάν ανακύψουν σοβαρές δυσκολίες στον εφοδιασμό με ορισμένα προϊόντα, ιδίως στον τομέα της ενέργειας.
Όταν ένα κράτος-μέλος αντιμετωπίζει δυσκολίες ή διατρέχει μεγάλο κίνδυνο να αντιμετωπίσει σοβαρές δυσκολίες, οφειλόμενες σε φυσικές καταστροφές ή έκτακτες περιστάσεις που εκφεύγουν από τον έλεγχό του, το Συμβούλιο, με πρόταση της Επιτροπής, μπορεί να αποφασίσει να του χορηγήσει, υπό ορισμένους όρους, χρηματοδοτική ενίσχυση της Ένωσης. Ο πρόεδρος του Συμβουλίου ενημερώνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη ληφθείσα απόφαση.

Τι σχέση άραγε έχουν τα Μνημόνια με τη Συνθήκη; Τα Μνημόνια είναι θεσμικό πραξικόπημα, κατά της ρήτρας αλληλεγγύης, του άρθρου 122 της Συνθήκης, μιας θεμελιώδους, δημοκρατικής ιδρυτικής αρχής της ΕΕ. Πρόκειται για την ψυχή της σύγκλισης. Αν ισχύει το αντίθετο τότε τι σόι αλληλεγγύη είναι και τι προστατεύει; Κατάφεραν να εξισώσουν μέσα από θεσμικά αντιδημοκρατικά σχήματα την αλληλεγγύη με τη λεηλασία, για λογαριασμό των δανειστών. Εξάντλησαν έτσι την αυστηρότητά τους στην περίπτωση της Ελλάδα, αίροντας την ασυλία της.

Ευρωζώνη και EFSF-ESM

Αυτό ενισχύεται ακόμα περισσότερο από το γεγονός ότι ο EFSF-ESM δεν νομιμοποιούνταν να επιβάλει το πρώτο Μνημόνιο στην Ελλάδα μέσω του διακρατικού δανεισμού του Μάη 2010. Αυτοί που δάνεισαν λεφτά στην Ελλάδα δεν ήταν ο EFSF-ESM, αλλά τα κράτη της ΟΝΕ. Το ζητούμενο, όμως, για τη Γερμανία ήταν η επιβολή του Μνημονίου ώστε να διασώσει τη Deutsche Bank (ήταν εκτεθειμένη στο ελληνικό χρέος) με πρόσχημα την ελληνική διάσωση.

Επίσης, ο EFSF-ESM, ως ανώνυμη εταιρεία, δεν είχε δικαίωμα να άρει την ασυλία της χώρας, επιβάλλοντας –μέσω των δύο επόμενων Μνημονίων (Φεβρουάριος 2012, Ιούλιος 2015)– περικοπές μισθών, συντάξεων, ρευστοποίηση δημόσιας περιουσίας και δέσμευση της υπόλοιπης για ένα αιώνα. Αυτές οι πολιτικές λιτότητας συνόδευσαν τα δάνεια που δόθηκαν στην Ελλάδα.

Το τραγικό είναι ότι τον Μάρτιο 2010 η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ εκχώρησε το δικαίωμα άρσης της ασυλίας της χώρας στα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης (μέσω της Σύμβασης Δανειακής Διευκόλυνσης που ήταν διακρατικό δάνειο) και όχι στον EFSF-ESM. Κοντολογίς, η κυβέρνηση Γιώργου Παπανδρέου έκλεισε συμφωνία με μια εταιρεία η οποία έδωσε δάνεια ύψους 130,9 δισ. ευρώ τον Φεβρουάριο 2012 και 86,2 δισ. τον Ιούλιο 2015.

Το γεγονός ότι η Ελλάδα, από το 2010 και μετά, δεν πληρώνει χρεολύσια αποδεικνύει ότι ο μόνος λόγος δανεισμού αυτών των τεράστιων ποσών είναι για τη μετατροπή ολόκληρου του χρέους (301 δισ. ευρώ το 2009), από απλά κρατικά ομόλογα (χωρίς μνημόνια) σε ομόλογα εγγυημένου χρέους προς τον EFSF-ESM με Μνημόνια. Κατ’ αυτόν τον τρόπο υποθηκεύτηκε ο εθνικός πλούτος στους δανειστές.

Γιατί απορρίπτει η Γερμανία το ευρωομόλογο

Όλα αυτά –κατά μία ερμηνεία– έχουν ορίζοντα τους πιθανολογούμενους ελληνικούς υδρογονάνθρακες, σαν σανίδα σωτηρίας της Deutsche Bank. Τα Μνημόνια το εξυπηρετούν, καθώς φτωχοποιούν τους δανειολήπτες για να χρεοκοπούν τις τράπεζες και στη συνέχεια να τις διασώζει το κράτος με νέα δάνεια, τα οποία οδηγούν σε Μνημόνια και πάει λέγοντας. Έτσι το ελληνικό χρέος μόνο στον EFSF-ESM διογκώθηκε, φτάνοντας στα 217,1 δισ. σήμερα.

Η Ευρωζώνη απέρριψε την ιδέα έκδοσης ευρωομόλογου. Ως γνωστόν, η ΕΚΤ (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) δεν νομιμοποιείται να επιβάλει Μνημόνια παραβιάζοντας τη ρήτρα αλληλεγγύης. Η ΕΚΤ όμως κατάφερε να κρυφτεί πίσω από το ΔΝΤ, συμμετέχοντας στην Τρόικα. Αυτό, εξάλλου, φαίνεται από την περικοπή ρευστότητας στην αποτεφρωμένη Ελλάδα που θα συνεχιστεί μέχρι το 2060, με καμουφλάζ τα εξωπραγματικού ύψους πρωτογενή πλεονάσματα.

Ο μοιραίος χαρακτήρας του ESM ως οργάνου των δανειστών, που καταδικάζει την Ελλάδα σε πιστωτική ασφυξία, επιβάλει τη λήψη ρηξικέλευθων μέτρων, τα οποία, βέβαια, δεν πρόκειται να ληφθούν:

Μονομερή καταγγελία από την Ελλάδα της Δανειακής Σύμβασης του Μάη του 2010
Αναδρομική άρση όλων των μνημονιακών νόμων.
Διαγραφή του χρέους προς τον EFSF-ESM, ύψους 217,1 δισ. ευρώ.

Η αναδρομική άρση των μνημονιακών νόμων θα αποκαταστήσει τα εισοδήματα των νοικοκυριών και τις δημόσιες επενδύσεις στα επίπεδα του 2009 και θα τονώσει τη ρευστότητα και τη ζήτηση. Αυτό θα στείλει το μήνυμα στις επιχειρήσεις να αυξήσουν την παραγωγή τους, δημιουργώντας θέσεις εργασίας, με αποτέλεσμα την αναθέρμανση της οικονομίας και την έξοδο από τη κρίση.

Η αναθέρμανση της οικονομίας θα περιορίσει τα “κόκκινα” δάνεια, αφού οι δανειολήπτες θα μπορούν να εξυπηρετούν τα δάνειά τους, λόγω ανάπτυξης. Ως εκ τούτου, οι τράπεζες δεν θα ξαναχρειαστούν “διάσωση” και το κράτος θα έχει χρήματα για να χρηματοδοτεί την οικονομία και να εξυπηρετεί το χρέος του, από ίδιους πόρους, λόγω ανάπτυξης, όπως μέχρι το 2009. Εδώ βρίσκεται και η απάντηση στο ερώτημα: που θα βρεθούν τα χρήματα για την αύξηση της ρευστότητας της οικονομίας;. Φυσικά από εκεί που τα βρίσκουν όλα τα ευνομούμενα κράτη του κόσμου, δηλαδή από τα φορολογικά έσοδα. Αρκεί η κυβέρνηση να τα ρίξει στην οικονομία και όχι να τα πετάξει στη μαύρη τρύπα των τραπεζών.

Η Λ. Σ. είναι ειδικός οικονομολόγος εθνικών λογαριασμών με μετεκπαίδευση στην Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Γαλλίας (INSEE). Έχει υπηρετήσει για πολλά χρόνια στο υπουργείο Οικονομικών. Το παρόν άρθρο είναι το πρώτο σειράς άρθρων, τα οποία αποτελούν προϊόν πολυετούς έρευνας γι’ αυτή την περίοδο.

Μέρος: Πρώτο, Δεύτερο, Τρίτο, Τέταρτο.