ΔΝΤ: οι χαμηλοί μισθοί προκαλούν αβεβαιότητα

του Κώστα Μελά  – 

Το ΔΝΤ, στην πρόσφατη δημοσίευσή του (World Economic Outlook, October 2017) αφιερώνει το δεύτερο κεφάλαιο (Recent Wage Dynamics in Advanced Economics: Drivers and Implications) στις εξελίξεις των μισθών στις αναπτυγμένες οικονομίες. Εν συντομία, τα συμπεράσματα των ερευνών του στις αγορές εργασίας των αναπτυγμένων χωρών είναι τα παρακάτω:

Οι μισθοί

Στις αναπτυγμένες οικονομίες η μεγέθυνση των ονομαστικών μισθών (μετρούμενη ως ονομαστική ωριαία ανταμοιβή) παραμένει κάτω από τα προ κρίσης επίπεδα. Αυτό το εύρημα είναι σημαντικό, ιδιαίτερα για τις οικονομίες, στις οποίες το ποσοστό ανεργίας έχει μειωθεί γρήγορα και παρόλα αυτά οι ονομαστικοί μισθοί παραμένουν κάτω ή κοντά στα μέσα επίπεδα που υπήρχαν πριν την κρίση.

Ακόμη και στις χώρες, όπως η Γερμανία και η Ιαπωνία, που η αύξηση των ονομαστικών μισθών είναι μεγαλύτερη από την περίοδο πριν την κρίση, η βάση εκκίνησης ήταν πολύ χαμηλή. Στη Γερμανία λόγω της εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων Hartz και στην Ιαπωνία λόγω της μεγάλης περιόδου επικράτησης του αντιπληθωρισμού.

Ακόμη ο ρυθμός μεγέθυνσης των πραγματικών μισθών σε περίπου 75% των αναπτυγμένων χωρών κινείται κάτω από τα αντίστοιχα επίπεδα της περιόδου πριν την κρίση, Οι πραγματικοί μισθοί μετρούμενοι είτε ως «πραγματικοί μισθοί ως προς την κατανάλωση» είτε ως «πραγματικοί μισθοί ως προς την παραγωγή».

Η απασχόληση

Το ποσοστό ανεργίας γενικά έχει αρχίσει να μειώνεται από το 2013, αλλά παραμένει κατά περίπου 75% υψηλότερο στις αναπτυγμένες οικονομίες σε σχέση με τα επίπεδα του 2007. Η μείωση αντανακλά σε μεγάλο μέρος τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και όχι τον αριθμό του πληθυσμού που αποχώρησε λόγω ηλικίας από την αγορά εργασίας.

Η συμμετοχή των εργαζομένων αυξήθηκε σε περισσότερες από τις μισές αναπτυγμένες χώρες σε σχέση με τα επίπεδα του 2007, αντανακλώντας υψηλότερη συμμετοχή εργαζομένων ηλικίας μεγαλύτερη των 54 ετών, καθώς και γυναικών. Υψηλότερα ποσοστά ανεργίας, συνδυαζόμενα με υψηλότερα ποσοστά συμμετοχής οικονομικά ενεργού πληθυσμού, άφησαν τα ποσοστά απασχόλησης πολύ κοντά ή λίγο κάτω από τα αντίστοιχα ποσοστά της περιόδου πριν την κρίση (2007).

Αθέλητη μερική απασχόληση

Μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα αναδύεται αν ληφθούν υπόψη επιπρόσθετοι δείκτες, όπως αυτοί που αναφέρονται στις αθέλητες μορφές μερικής απασχόλησης, αλλά και στην εξασθένιση του πλαισίου προστασίας της εργασίας.

Συγκεκριμένα, η αθέλητη μερική απασχόληση (εργαζόμενοι με λιγότερο από 30 ώρες την εβδομάδα που θα ήθελαν να εργαστούν περισσότερο) αυξήθηκε σε περισσότερες από το 75% των αναπτυγμένων χωρών. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις στην αθέλητη μερική απασχόληση συνέβησαν στις χώρες με τα μεγαλύτερα ποσοστά ανεργίας. Επίσης, η προσωρινή απασχόληση αυξήθηκε σε περισσότερες από τις μισές χώρες.

Συμπέρασμα

Σύμφωνα με το ΔΝΤ, ο κύριος λόγος της πτώσης των μισθών μπορεί να αναζητηθεί στην υπάρχουσα ανεργία, στην υποαπασχόληση της εργατικής δύναμης λόγω των εφαρμοζόμενων μορφών μερικής απασχόλησης, αλλά και στην εξασθένιση του πλαισίου προστασίας της εργασίας. Παράλληλα, οι χαμηλοί μισθοί έχουν μερίδιο ευθύνης για τον σημερινό χαμηλό πληθωρισμό, αλλά και για τις χαμηλές προσδοκίες σχετικά με τον μελλοντικό πληθωρισμό.