EastMed και LNG: Η τελευταία μεγάλη ευκαιρία της Ελλάδας

Σήμερα από το κάδρο των αναλύσεων θα πάρουμε την ματιά μας από χώρες όπως Ιράν, Ιράκ και Σαουδική Αραβία και θα πάμε στην καρδιά του ενεργειακού πολέμου, όπου θα επιχειρήσω να τοποθετήσω ακόμα μερικά κομμάτια του παζλ. θα αλλάξουμε, επίσης, και ήπειρο μιας και θα “χαράξουμε πορεία” σε ευθεία από το Γιβραλτάρ, με προορισμό τις ανατολικές ακτές των ΗΠΑ. Πιο κάτω από τη Νέα Υόρκη θα συναντήσουμε την Ουάσινγκτον D.C.

Οδηγώντας με αυτοκίνητο περνάμε την γνωστή αεροπορική βάση Άντριους και μετά από μιάμιση ώρα οδήγησης φτάνουμε στο Cave Point στον κόλπο του Chesapeake. Αν και δεν περιμένεις ανάμεσα σε γραφικούς δρόμους, παραλίες και πανέμορφα σπίτια να συναντήσεις κάτι τέτοιο, εντούτοις εκεί βρίσκεται κρυμμένο και φυλαγμένο με πολύ σκληρά μέτρα ασφάλειας, το όνειρο του Τραμπ για την ενέργεια. Κυρίες και κύριοι μόλις φτάσαμε στην Dominion Energy, έναν από τους δύο λειτουργικούς τερματικούς σταθμούς φόρτωσης LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο) των ΗΠΑ.

Πρόκειται για μια επένδυση, από την οποία πλούτισαν –επί Τραμπ– πολλοί. Αν και η ομορφιά της περιοχής του Κόλπου είναι μεγάλη, εν τούτοις δεν κρύβει τα μέτρα ασφαλείας γύρω από τον τεράστιο αυτό τερματικό σταθμό. Ο σταθμός κατασκευάστηκε για να μπορεί να υποδέχεται ακόμα και τα γιγαντιαία πλοία κατηγορίας Q-Max, τα οποία έχουν μήκος 345m και μπορούν να μεταφέρουν ως και 266.000 κυβικά μέτρα LNG.

Αν και αρχικά οι προδιαγραφές προέβλεπαν έναν πολύ μικρότερο σταθμό που θα κάλυπτε τις εισαγωγές φυσικού αερίου από την Αλγερία, στην πορεία ο Τραμπ μεταμόρφωσε τον σταθμό σε ένα “γίγαντα”, με τον οποίο σκοπεύει να διεισδύσει στις ευρωπαϊκές αγορές. Φυσικά, ο σταθμός λειτουργεί ως αντιστάθμισμα στα γερμανορωσικά σχέδια με τους αγωγούς Nord Stram II και TurkStream, που θα μεταφέρουν το ρωσικό αέριο στην Γερμανία και όχι μόνο.

Ο μεγαλύτερος εξαγωγέας στον κόσμο

Για να γίνουμε αντιληπτοί καλύτερα πρέπει να συσχετίσουμε τις καλύψεις των αναγκών που γίνονται μέσα από την μεταφορά LNG με πλοία. Ένα από τα θηρία κλάσης Q-Max, κάθε φορά που πρόκειται να μεταφέρει 266.000 κυβικά μέτρα LNG σε έναν από τους 24 σταθμούς μεταφόρτωσης στην Ευρώπη, ουσιαστικά μεταφέρει μια ποσότητα ικανή να θερμάνει 41.000 διαμερίσματα για 12 μήνες.

Διαβάζοντας της ανακοινώσεις της Dominion Energy, ανακαλύπτει κανείς ότι η μονάδα αυτή κατάφερε να αποκτήσει ήδη μεγάλες παραγγελίες, αφού από τον Απρίλιο του 2018 και μετά φορτώθηκαν 85 πλοία με εξαγώγιμο αμερικανικό LNG. Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι στη Βόρεια Αμερική υπάρχει ένα διακρατικό δίκτυο αγωγών που συνδέει πολλούς “παραγωγούς”, ενώ ένα τέτοιο πλοίο για να φορτωθεί με αέριο, χρειάζονται 16-24 ώρες.

Από συνέντευξη του CEO της Dominion, Paul Rupert, προκύπτει ότι η συντριπτική πλειονότητα των 85 αυτών πλοίων εξήγαγαν φυσικό αέριο στην Ινδία και στην Ιαπωνία. Ωστόσο, ο Rupert προσέθεσε ότι ο τερματικός σταθμός της Dominion είναι ιδανικά τοποθετημένος για να μεταφέρει αέριο στους καταναλωτές της Ευρώπης. Έτσι, υπενθύμισε την πολιτική του Τραμπ σ’ αυτό το ζήτημα. H πολιτική του είναι σαφώς ότι οι ΗΠΑ πρέπει να κυριαρχήσουν και να καθιερωθούν ως ο μεγαλύτερος εξαγωγέας φυσικού αερίου στον κόσμο. Γι’ αυτό, εκτός της εγκατάστασης στο Cave Point, ο Τραμπ προχωρά άμεσα στην κατασκευή μιας ντουζίνας τερματικών σταθμών LNG σε άλλα λιμάνια των ΗΠΑ.

Το σχέδιο Τραμπ και οι Έλληνες εφοπλιστές

Το μεγαλεπήβολο σχέδιο του Τραμπ το είδαν πολλοί, μεταξύ αυτών και οι Έλληνες εφοπλιστές, οι οποίοι έσπευσαν να παραγγείλουν μεγάλο αριθμό πλοίων LNG. Στον παραπάνω πίνακα που δημοσίευσε το Hellenic Shipping News με πολύ πρόσφατα δεδομένα από το VesselsValue, οι Έλληνες εφοπλιστές είναι Νο 1 στη λίστα των ιδιοκτητών πλοίων LNG, πολύ μακριά από τους τρίτους Κινέζους που σκοπεύουν να επενδύσουν στον τομέα αυτό.

Ο όμιλος Αγγελικούση διαθέτει 44 μεγάλα LNG πλοία, ακολουθούν η Ceres με 35, η Dynacom με 19, η Οικονόμου Group με 16, ενώ δυναμική είσοδο κάνει η Capital Maritime του Μαρινάκη με 7 πλοία. Την ίδια στιγμή το 50% των παραγγελιών σε νεότευκτα πλοία LNG είναι από εφοπλιστικές εταιρείες που ελέγχονται από Έλληνες.

Σε προηγούμενα άρθρα μου, είχα παρουσιάσει τα τεκταινόμενα στην άλλη πλευρά. Στην πλευρά της Ρωσίας, της BP, της αζέρικης Socar και της Turkish Petroleum. Παράλληλα είχα αρθρογραφήσει για την ρωσοουκρανική διαμάχη για τους αγωγούς. Επί της ουσίας, πρόκειται για μια παγκόσμια σύγκρουση μεταξύ ΗΠΑ, Ρωσίας και Κίνας. Ο δε γνωστός σε όλους μας “φαταούλας” της ΕΕ επιχείρησε, για άλλη μια φορά, να οδηγήσει τα ευρωπαϊκά κράτη σε ένα μονοπάτι από το οποίο πίστεψε ότι θα κερδίσει.

Ο “φαταούλας” δεν άλλος από τη Γερμανία, η οποία έδωσε σκληρή μάχη το 2013-14 επί Σόιμπλε με τους Έλληνες εφοπλιστές. Σκοπός του Βερολίνου ήταν να τους ρίξει από την πρώτη θέση, ναυπηγώντας 105 πλοία γερμανικών συμφερόντων. Το σχέδιο απέτυχε παταγωδώς και όλα αυτά τα πλοία βρέθηκαν τελικά στα χέρια Ελλήνων εφοπλιστών. Κάτι που –κατά την εκτίμησή μου– στοίχισε την καρατόμηση Σόιμπλε από το υπουργείο Οικονομικών.

Η διαπλοκή Γερμανίας-Ρωσίας

Δεν είναι τυχαίο ότι ο πρώην καγκελάριος της Γερμανίας, Σρέντερ, αμέσως μετά την ήττα του στις εκλογές από την Μέρκελ, πήγε να εργαστεί ως ανώτατος υπάλληλος της ρωσικής Rosneft. Αργότερα δε έγινε πρόεδρος του ρωσικού κολοσσού. Όσοι πιστεύουν ότι είναι ένας “προδότης”, απλά έχουν “φάει σανό με την σέσουλα”. Πολύ απλά, διότι ο αντιπρόεδρος της Rosneft είναι Γερμανός τραπεζίτης, ο οποίος συνάμα είναι και CEO του επενδυτικού σχεδίου για τον αγωγό Nord Stream II.

Η Rosneft, η οποία έχει πουλήσει περίπου 20% των μετοχών της στην BP, μαζί με την Gazprom, αποτελούν στην ουσία έναν γερμανορωσικό άξονα πολύ δυνατό που έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με τα συμφέροντα των ΗΠΑ και Καναδά όπως έχουμε αναλύσει πρόσφατα. Η Μέρκελ, φυσικά, αρνείται να συνταξιοδοτήσει ακόμα τον περίφημο κατασκευαστή αγωγών, Κλάους Χάουζμαν, που από τη δυτική Πομερανία επιβλέπει την κατασκευή του Nord Stream II.

O άνθρωπος έχει ξεπεράσει τα 71 έτη και έχει ζητήσει ήδη δύο φορές να συνταξιοδοτηθεί; Πρόκειται για τον απόλυτο γνώστη-κατασκευαστή του τεράστιου αυτού έργου. Τον περασμένο μήνα δήλωσε στο Spiegel, ότι θα καθίσει μέχρι την άνοιξη και μετά θα παραιτηθεί για τρίτη φορά! Δεν θα στοιχημάτιζα ότι ο Χάουζμαν θα καταφέρει να παραιτηθεί, πριν την πλήρη αποπεράτωση του αγωγού!

Σήμερα η Γερμανία, μετά το φιάσκο Σόιμπλε στη ναυτιλία, καλύπτει τις ανάγκες της σε φυσικό αέριο ως εξής: 45% από την Ρωσία, 29% από την Ολλανδία, 21% από τη Νορβηγία και το υπόλοιπο 5% από άλλες πηγές. Ο εναγκαλισμός της με την Ρωσία ολοένα και αυξάνεται. Ενώ στην ΕΕ υπάρχουν 24 σταθμοί μεταφόρτωσης LNG, στη Γερμανία δεν υπάρχει ούτε ένας!

Τουρκική συμμετοχή

Απλοποιώ αρκετά την πολυεπίπεδη αυτή εξίσωση, προκειμένου να διευκολύνω την παρουσίαση της “πλατφόρμας” όπου λαμβάνει χώρα η σύγκρουση. Η Γερμανία, χωρίς να λάβει υπόψη τα συμφέροντα των υπολοίπων κρατών της ΕΕ, έσπευσε να δημιουργήσει μονοπωλιακές ή ολιγοπωλιακές συμμαχίες. Αυτό σαφώς αντιβαίνει την καταστατική συνθήκη της ΕΕ. Για να κερδίζει η ίδια, στην ουσία μεγιστοποιεί την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τον ρωσικό παράγοντα και σύμμαχες πολυεθνικές, όπως η BP.

Στο κονσόρτσιουμ αυτό κατάφερε να μπει και ο Ερντογάν. Και προς το παρόν έχει κερδίσει στις πρώτες μάχες των αγωγών. Μόνο που οι ΗΠΑ πιέζουν για εξαγωγές LNG αλλά και μελλοντική μεταφορά αερίου στην Ευρώπη με τον αγωγό East Med. Η Ελλάδα κοιμόταν τον ύπνο του δικαίου όλα αυτά τα χρόνια, αλλά οι εξελίξεις μας παρασύρουν σε ένα παιχνίδι, από το οποίο αν δεν βγούμε κερδισμένοι, θα έχουμε σπάσει όλα τα ρεκόρ ανικανότητας.

Για πρώτη φορά στην ιστορία μας υπάρχουν τόσες πολλές χώρες και πολυεθνικές, που ζητούν συμμαχία με την Ελλάδα και την Κύπρο. Ενώ, λοιπόν, ο EastMed θα έπρεπε ήδη να έχει τελειώσει και βεβαίως να έχουμε προχωρήσει και με την ΑΟΖ, επιτρέπουμε στον Ερντογάν να συμπεριφέρεται σαν πειρατής. Αυτό συμβαίνει διότι δεν μας επιτρέπει η Γερμανία να φερθούμε όπως ορίζουν τα δικά μας συμφέροντα.

Ο φαταουλισμός της Γερμανίας, την έχει φέρει εδώ και δύο χρόνια σε άσχημη κατάσταση, ανάλογη της ψυχροπολεμικής περιόδου όταν ήταν διαιρεμένη. Εντός της Γερμανίας, ΗΠΑ και Ρωσία διεξάγουν έναν άγριο πόλεμο. Οι καταστάσεις θυμίζουν 1937, όταν υπεγράφη η συμφωνία Ρίμπερντροφ-Μολότοφ.

Μέχρι στιγμής, την πλήρωσε μόνο η Ουκρανία το 2014. Θα μπορούσε μάλιστα να την είχε πληρώσει με ολική απώλεια αν δεν μαινόταν αυτός ο πόλεμος. Όσο για την Αθήνα, θα πρέπει να προσέξει τη νέα συμφωνία Ουκρανίας-Ρωσίας που επετεύχθη προ ημερών και να βρει τα κλειδιά που οδήγησαν σε αυτή. Ο λόγος που επετεύχθη βρίσκεται σε μια “μικρή” λεπτομέρεια, την οποία ουδείς αξιολόγησε όσο θα έπρεπε.

Άμεσα κατασκευή τερματικών σταθμών

Μπορεί ο Ερντογάν να κέρδισε το πρώτο ημίχρονο των αγωγών, αλλά ο αγώνας έχει και δεύτερο και ίσως να υπάρξει παράταση ακόμα και πέναλτι. Διότι η Τουρκία έχει μεν αναπτύξει στρατηγική στα δίκτυα αγωγών, αλλά έχει μόνο 3 bcm (δισ κυβικά μέτρα) ικανότητες αποθήκευσης φυσικού αερίου. Ενώ η Ουκρανία, διαθέτει μονάδες που ξεπερνούν τα 31 bcm αποθηκευτικής ικανότητας.

Άρα, ο αγωγός που θα περάσει από την Ελλάδα, θα πρέπει κι αυτός, να έχει μεγάλες ικανότητες αποθήκευσης φυσικού αερίου και να μην είναι απλά ένας transit αγωγός με λιγοστή γεωπολιτική σημασία. Αυτό ακριβώς εννοώ όταν ομιλώ για “κλειδοκράτορες” και “κλειδιά” αγωγών. Η άποψή μου είναι ότι η Ελλάδα πρέπει να κινηθεί σε όλα τα μέτωπα. Να προχωρήσει άμεσα στην σύμπραξη κατασκευής του αγωγού EastMed.

Ταυτόχρονα να προχωρήσει στην κατασκευή τερματικών σταθμών σε δύο περιοχές: έναν στην Κρήτη και έναν στην Καλαμάτα, όπου θα υπάρχουν εγκαταστάσεις ελλιμενισμού μεγάλων πλοίων LNG ακόμα και όγκου όπως τα Q-Max. Να ανοίξει τα φτερά της, όταν έρθει η ώρα, σε συνεργασία με Έλληνες εφοπλιστές, στις εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου, στους μεγάλους LNG δρόμους της Ιαπωνίας, της Ινδίας, της Κίνας και της Αυστραλίας. Αντί να χλευάζουν κάποιοι αυτή την πρόταση, ίσως ήρθε ο καιρός να την καταστήσουμε ενεργειακό μας όραμα, γιατί συμφιλιώνει ακόμη και εσωτερικά οικονομικά συμφέροντα, που επί τόσα χρόνια δεν επιθυμούσαν κανέναν αγωγό να διέρχεται από την Ελλάδα.

Καταλήγοντας, επειδή έχουμε Χριστούγεννα, ας δώσω έναν “μποναμά” σε όσους σχεδίαζαν την ενεργειακή πολιτική τα τελευταία 10 χρόνια. Ερωτώ λοιπόν και αναμένω ξεκάθαρη απάντηση: Κάθε φορά που η Ελλάδα, αγοράζει για παράδειγμα 100 ευρώ φυσικού αερίου από τον αζέρικο αγωγό (από το Σαχ Ντενίζ), ποιος παίρνει τα 20 ευρώ; Το ερώτημα το απευθύνω εδώ και χρόνια σε όσους με ευκολία ομιλούν για συνεκμετάλλευση, όπως ο Σημίτης. Ουδέποτε έλαβα απάντηση. Έχει σκεφτεί κανείς σας την περίπτωση να τα δίνουμε στον Ερντογάν; Τρελό; Πλησιάζει η ώρα που θα συζητήσουμε και γι’ αυτό…