«Επιτέλους εστεγάσθην»…

Ο Τίμος Μωραϊτίνης ( 1875-1952) πολύ γνωστός θεατρικός συγγραφέας, εκδότης, δημοσιογράφος, ευθυμογράφος και ποιητής, η προτομή του οποίου βρίσκεται στη Πλατεία Ραλλούς Μάνου στη Λεωφόρο Αμαλίας στο Σύνταγμα, είχε ταλαιπωρηθεί πολύ από την αναζήτηση στέγης κάθε Σεπτέμβριο, λόγω συνεχών εξώσεων και στο τέλος της ζωής του ζήτησε να μπει στο τάφο του η επιγραφή «Επιτέλους εστεγάσθην» σαν κραυγή ανακούφισης και αυτοσαρκασμού. Ο τάφος διατηρείται ακόμα στη πρώτη ζώνη του Α΄ Νεκροταφείου και λόγω του μαύρου χιούμορ της ταφικής επιγραφής περιλαμβάνεται στους επωνύμους τάφους με συχνές επισκέψεις στις ξεναγήσεις για να γνωρίσει κάποιος από τα ταφικά μνημεία τη νεότερη ιστορία της Ελλάδας…

Η γρήγορη ανάπτυξη της Αθήνας ως πρωτεύουσας του κράτους και η συρροή προσφύγων από την μικρασιατική καταστροφή και τον εμφύλιο πόλεμο προκάλεσε σοβαρές δυσκολίες για την εξεύρεση στέγης προς ενοικίαση. Προς προστασία των αστικών μισθώσεων η Πολιτεία θέσπισε νόμους για τη μη αύξηση των ενοικίων, για τη διάρκεια της μισθώσεως με χαρακτηριστική τη νομοθέτηση του ενοικιοστασίου, ώσπου αποκαταστάθηκε η ισορροπία της αγοράς.

Με την πρόσφατη όμως οικονομική κρίση περιορίστηκε η ζήτηση κατοικιών με αποτέλεσμα πολλές κατοικίες να παραμένουν κενές και να μην επισκευάζονται. Όταν η οικονομία άρχισε να ανακάμπτει και μαζί με αυτή η ζήτηση κατοικιών προς ενοικίαση δεν υπήρχε αντίστοιχη προσφορά κενών κατοικιών, επειδή πολλές είχαν μετατραπεί σε Airbnb και άλλες είχαν πωληθεί σε ξένους, με αποτέλεσμα την υπερβολική αύξηση των ενοικίων και τη δυσκολία εξεύρεσης κατοικίας προς ενοικίαση για τους έχοντας χαμηλά εισοδήματα.

Υπολογίζεται, ότι υπάρχουν 750.000 κενά σπίτια σε όλη τη χώρα και ειδικότερα, στο Δήμο της Αθήνας παραμένουν κενά 132.000 διαμερίσματα, γεγονός που καθιστά οξύτερο το πρόβλημα εξεύρεσης στέγης για τους κατοίκους του Λεκανοπεδίου και εμποδίζει με την έλλειψη ημεδαπών κατοίκων την αναζωογόνηση του Κέντρου της Αθήνας.

“Εστεγάσθην” μόνο στον νεκροταφείο;

Το πρόβλημα εξεύρεσης στέγης για ενοικίαση απαιτεί άμεση λύση πριν εξελιχθεί σε σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα με επιπτώσεις, μεταξύ άλλων και την υπογεννητικότητα των Ελλήνων, που αποτελεί σοβαρή εθνική απειλή. Ωστόσο η άμεση λύση εξαρτάται από την καμπύλη μεταξύ της ζήτησης κατοικιών προς ενοικίαση κα της αντίστοιχης προσφοράς, που είναι περιορισμένη λόγω πολλών προβλημάτων. Σαφώς αν κάποια από τα παρακάτω προβλήματα αντιμετωπισθούν θα υπάρξει ανάλογη μεγαλύτερη προσφορά κατοικιών προς ενοικίαση, οπότε λόγω ανταγωνισμού θα πέσουν σταδιακά οι τιμές των ενοικίων, που δύσκολα σήμερα αντιμετωπίζονται. Έτσι θα ικανοποιηθεί η ζήτηση για μικρότερα, σε λογικές τιμές και σε συγκεκριμένες περιοχές ακίνητα, κυρίως για νέα ζευγάρια και φοιτητές .

Για τους μισθωτές οι τιμές των ενοικίων αυξάνονται με ταχύτερο ρυθμό από την αύξηση των αποδοχών τους, ιδίως για τους χαμηλά αμειβομένους που το ενοίκιο απορροφά το 40% των αποδοχών τους. Η αύξηση του κόστους κατασκευής νέων κατοικιών, σε συνδυασμό με την ύπαρξη μεγάλου αριθμού κενών κατοικιών και με τη μετατροπή πολλών κατοικιών σε Airbnb (στην Αθήνα περίπου 12,500) και με την έξωση των παλιών ενοίκων, μειώνει περαιτέρω την προσφορά των προς ενοικίαση κατοικιών. Το πρόβλημα επιτείνεται από το γεγονός ότι οι ανεγειρόμενες οικοδομές είναι πολυτελούς κατασκευής με μεγάλα και ακριβά διαμερίσματα.

Παράλληλα τα φθηνά ενοίκια σε κάποιες κεντρικές περιοχές δεν προσελκύουν ημεδαπούς πολίτες για λόγους έλλειψης δημόσιας ασφάλειας, μια και οι περιοχές αυτές έχουν μετατραπεί σε γκέτο αλλοδαπών. Ο μεγάλος αριθμός των κενών κατοικιών οφείλεται στο γεγονός ότι πολλά από αυτά είναι σε πολύ κακή κατάσταση και χρειάζονται πολυδάπανες επισκευές, οι οποίες δεν πραγματοποιούνται είτε λόγω έλλειψης χρημάτων από τους ιδιοκτήτες είτε λόγω ασυμφωνίας συνιδιοκτητών είτε λόγω κακής εμπειρίας των ιδιοκτητών από αφερέγγυους ενοικιαστές που εγκατέλειψαν τις κατοικίες αφήνοντας απλήρωτα μισθώματα ή έχοντας προκαλέσει σοβαρές ζημίες.

Η ένταξη των κενών κατοικιών στην αγορά μπορεί να επιτευχθεί μόνον εάν η Πολιτεία λάβει θετικά μέτρα υπέρ των ιδιοκτητών, όπως μείωση της φορολογίας, επιδότηση επισκευής παλαιών ακινήτων, παροχή χαμηλότοκων δανείων. με τον όρο της εκμισθώσεως τους. Ένα επίσης σοβαρό μέτρο είναι η επαναφορά της καταργηθείσας διάταξης που προέβλεπε τη δυνατότητα. τα μη εισπραχθέντα μισθώματα να εκχωρούνται στο δημόσιο και να μη φορολογούνται οι εκμισθωτές για εισόδημα που δεν εισέπραξαν.

Η Πολιτεία με το πρόγραμμα “Ανακαινίζω- Νοικιάζω” με το οποίο θα επιδοτείται η επισκευή κατοικιών με σκοπό τη διάθεση τους για ενοικίαση επιδιώκει να εισάγει στην αγορά 12.500 κενές κατοικίες. Επίσης με το πρόγραμμα κοινωνική αντιπαροχή επιδιώκεται η ανακατασκευή αδρανών κτιρίων του Δημοσίου και άλλων φορέων για να εκμισθωθούν σε νέους, όπως σε δεύτερη φάση θα αξιοποιηθούν αδόμητα οικόπεδα της ΔΥΠΑ για ανέγερση κατοικιών για εκμίσθωση. Φαίνεται όμως ότι και τα δύο αυτά προγράμματα δεν θα επιλύσουν άμεσα το πρόβλημα, εκτός του ότι η εκτέλεση των προγραμμάτων αυτών ως δημόσιων έργων είναι βέβαιο, ότι θα παρουσιάσει κακοτεχνίες, καθυστερήσεις και υπερτιμολογήσεις. Η μόνη λύση είναι η με την παροχή των παραπάνω κινήτρων στους ιδιοκτήτες κενών κατοικιών άμεση εισαγωγή αυτών στην αγορά προς εκμίσθωση.