Φιλί ζωής οι πόλεμοι για την αμερικανική βιομηχανία
14/06/2024
Οι διάφοροι πόλεμοι λειτουργούν ως πηγή δημιουργίας εισοδημάτων, πλούτου, κερδών και μείωσης της ανεργίας στις χώρες εκείνες που κατέχουν μια αρχηγική θέση στην παραγωγή αμυντικού υλικού. Με τη δημιουργία εστιών πολέμου, η βιομηχανική παραγωγή ανασαίνει στο σύνολο της, καθώς δεν ανακάμπτονται μόνο οι κλάδοι της ηλεκτρομηχανικής, χημικών προϊόντων, σίδηρου-ατσαλιού, αεροναυπηγικής και όποιων άλλων συνδέονται άμεσα με την πολεμική βιομηχανία, αλλά και πολλοί άλλοι που αφορούν σε κάθε μορφής υλικά, όπως τα τρόφιμα, τον ρουχισμό, τα φάρμακα κλπ.
Αντιπροοδευτικό παράδειγμα αυτής της θέσης είναι οι ΗΠΑ. Πιο συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια του πολέμου της Κορέας (1950-1953), η βιομηχανική παραγωγή των ΗΠΑ αυξήθηκε κατά 15,7% το 1950, 8,5% το 1951 και κατά 9% το 1952. Το τέλος του φονικού αυτού πολέμου προκάλεσε ύφεση στη βιομηχανική τους παραγωγή, αφήνοντας βέβαια πίσω του απώλειες 400 χιλιάδων στρατιωτών του ΟΗΕ και 660 χιλιάδων Κινέζων. Ο αριθμός των Ελλήνων στρατιωτών ανέρχεται σε 186 νεκρούς και 566 τραυματίες. Στα νούμερα αυτά δεν περιλαμβάνονται οι απώλειες των αμάχων Βόρειων και Νoτιοκορεατών. Το Διάγραμμα 1 δείχνει τον θετικό αντίκτυπο αυτού του πολέμου στη βιομηχανική παραγωγή των ΗΠΑ και κυρίως στα κεφαλαιουχικά αγαθά.
Η ίδια τάση παρατηρείται κατά τη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ (1962-1975), (βλ. Διάγραμμα 1). Η βιομηχανική παραγωγή των ΗΠΑ εκτινάχθηκε, από το 1968 ως το 1975. Εδώ τα κεφαλαιουχικά αγαθά γνώρισαν μια μεγάλη διακύμανση, ενώ τα καταναλωτικά αγαθά είχαν μια σταθερή ανοδική πορεία, μετά από μια μικρή διόρθωση. Να σημειώσουμε ότι, κατά τα δυο έτη αυτής της διακύμανσης (1970-72) ο πλανήτης έζησε τον απόηχο του νομισματικού σοκ που προκλήθηκε από την αποσύνδεση του δολαρίου από το Διεθνές Νομισματικό Σύστημα (άρση της μετατρεψιμότητας του δολαρίου).
Η κατάρριψη 5.000 αμερικανικών ελικοπτέρων στο Βιετνάμ, είναι ένας από τους δείκτες των επιπτώσεων του πολέμου στη βιομηχανική παραγωγή των ΗΠΑ. Ο πόλεμος αυτός έληξε με 3.595.000 νεκρούς, όπου τα δύο εκατομμύρια ήταν άμαχοι και οι 1.595.000 στρατιώτες. Οι απώλειες του αμερικανικού στρατού ανήλθαν σε 55 χιλιάδες. Όλες αυτές οι εξελίξεις είχαν θετικό αντίκτυπο στην αύξηση του ΑΕΠ των ΗΠΑ και στη μείωση της ανεργίας.
Από το 1975, εν μέσω οικονομικής κρίσης, ο Ψυχρός Πόλεμος έδωσε εκ νέου ζωή στην αμυντική βιομηχανία των ΗΠΑ. Από το τέλος του πολέμου του Βιετνάμ συνεχίστηκε έντονα η αμερικανική διπλωματική και στρατιωτική δραστηριότητα σε παγκόσμια κλίμακα, ως αντίποδας της ανάσχεσης της σοβιετικής επιρροής και με γνώμονα την προστασία των αμερικανικών συμφερόντων διεθνώς. Ενδεικτικά σημειώνεται ότι ΗΠΑ είχαν μόνο διπλωματική εμπλοκή στον Λίβανο (1975-1990) πλην μιας στρατιωτικής επιχείρησης διάσωσης στη Βηρυτό Αμερικανών και ξένων πολιτών το 1978, ενώ στην Αγκόλα στήριξαν τα κινήματα FNLA και την UNITA, προμηθεύοντας τους κινηματίες με οικονομική και στρατιωτική βοήθεια. Εμπλοκή είχαν ακόμη και στην Καμπότζη (1975), ενώ η πτώση του Σάχη στο Ιράν (1979) και η νεοεμφανιζόμενη πρόκληση του Ισλάμ έδωσε μια άλλη διάσταση στους πολέμους, ιδίως στη Μέση Ανατολή, μόνιμη πηγή δημιουργίας κρίσεων και πωλήσεων αμερικανικών οπλικών συστημάτων.
“Σωτήριες” κρίσεις
Κατά την πρόσφατη περίοδο, διαπιστώνεται ότι δυο πόλεμοι όπου χρονικά οι ΗΠΑ έπαιζαν πρωταγωνιστικό ρόλο, είχαν θετική επίδραση στην βιομηχανική τους παραγωγή κατά τον χρόνο της εμπλοκής των ΗΠΑ σε αυτούς. Αναλυτικότερα, κατά τη διάρκεια της έξαρσης του πολέμου στο Ιράκ (2003-8) λόγω της εισβολής των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στη χώρα αυτή, η επίδραση ήταν ισχυρότερη, σε σύγκριση με τον πόλεμο στο Αφγανιστάν (2009-14).
Κατά τον δεύτερο πόλεμο παρατηρείται μια στασιμότητα αυτής της τάσης. (Βλ. Διάγραμμα 2). Ο πόλεμος του Αφγανιστάν άρχισε κατά τη διάρκεια μιας περιόδου χαρακτηριστικό της οποίας ήταν μια διετία ύφεσης, ενώ κατά τη διάρκεια της εμπλοκής των ΗΠΑ συγκρατήθηκε η πτωτική πορεία της βιομηχανικής παραγωγής. Με τη λήξη της παρέμβασης των ΗΠΑ στην περιοχή, οι πτωτικές τάσεις στη βιομηχανική παραγωγή κυριάρχησαν εκ νέου.
Η “σωτήρια” κρίση για την αμερικανική βιομηχανία και την πολεμική της μηχανή ήρθε με την ουκρανική κρίση και τη ρωσική επέμβαση τον Φεβρουάριο του 2022, κάτι που έμπειροι αναλυτές είχαν προδιαγράψει, έχοντας υπόψη τις διεργασίες που λάμβαναν χώρα εντός της Ουκρανίας και τις πιέσεις εις βάρος της Μόσχας λόγω της ενταξιακής διαδικασίας της εν λόγω χώρας στο ΝΑΤΟ.
Να σημειωθεί βέβαια ότι οι θετικές επιπτώσεις αυτού του πολέμου δεν επεκτείνονται μόνο στη βιομηχανική παραγωγή των ΗΠΑ, αλλά και στα ακριβά εξαγώγιμα ενεργειακά τους προϊόντα (του υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG), που υποκατέστησαν αυτά του Κατάρ, λόγω της “υπόθεσης Καϊλή” που αποκαλύφθηκε, όλως τυχαίως, στον πιο κατάλληλο χρόνο για τα αμερικανικά συμφέροντα και εις βάρος φυσικά του Κατάρ. Το Κατάρ ήταν ο υποψήφιος φθηνός τροφοδότης της ΕΕ σε ενεργειακά προϊόντα…
