Γιατί η επισιτιστική κρίση αυξάνει τη φτώχεια των φτωχών

Ο δείκτης FAO που αντιπροσωπεύει τις τιμές των αγροτικών προϊόντων, βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο του, από το 1990 που δημιουργήθηκε. Τον Μάρτιο 2022 αυξήθηκε κατά 12,6% σε μηνιαία βάση, ενώ σε ετήσια βάση κατά 33,6%. Βασική αιτία η αύξηση του δείκτη των δημητριακών τον Μάρτιο κατά 17,1% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα Φεβρουάριο.

Για τις φτωχές χώρες, μια τόσο σημαντική αύξηση των τιμών των τροφίμων σημαίνει πείνα και λιμό. Το κλείσιμο των δύο πιο σημαντικών παραγωγών χωρών του πλανήτη (Ρωσία και Ουκρανία), αφήνει ακάλυπτο το πιο ευάλωτο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού. Υπάρχουν περίπου 50 υπό ανάπτυξη χώρες που εξαρτώνται από τη Ρωσία και την Ουκρανία σε βασικά αγροτικά είδη, όπως το σιτάρι.

Οι 26 από αυτές εισάγουν περισσότερο από 50% της ποσότητας του σιταριού από τις δύο εμπόλεμες χώρες, κάτι που διαγράφει το μεγάλο κίνδυνο που θα αντιμετωπίσουν. Ο κίνδυνος δεν προκύπτει μόνον από τις τεράστιες αυξήσεις των τιμών, αλλά κυρίως από την πιθανολογούμενη έλλειψη. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι σταθερή αύξηση των τιμών των τροφίμων παρατηρείται ήδη από την εποχή εμφάνισης της πανδημίας.

Οι αστικές περιοχές των υποσαχάριων χωρών και ορισμένες χώρες της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, οι οποίες εισάγουν πάνω από το 90% των τροφίμων που καταναλώνουν, βρίσκονται ένα βήμα από τον λιμό. Ο συνδυασμός των αποτελεσμάτων του πολέμου στην Ουκρανία, οι επιβληθείσες κυρώσεις, το κλείσιμο των μεταφορών, η αύξηση των τιμών και η χρηματιστηριακή κερδοσκοπία, οδηγούν τους πληθυσμούς αυτών των χωρών σε καταστάσεις πείνας.

Κατακόρυφη αύξηση των φτωχών

Το παγκόσμιο αγροτικό σύστημα και το αντίστοιχο των τροφίμων βρίσκονται σε κίνδυνο, με απρόβλεπτες συνέπειες για τη ασφάλεια των τροφίμων και την προμήθεια τους στις χώρες του πλανήτη.(Caitlin Welsh The Russia-Ukraine War and Global Food Security, Center for Strategic e International Studies).

Σύμφωνα με την οργάνωση Oxfam, (FIRST CRISIS, THEN CATASTROPHE, 12 April 2022) περίπου 263 εκατομμύρια νέων φτωχών θα δημιουργήσει η νέα επισιτιστική κρίση, με αποτέλεσμα να αυξηθούν σε 860 εκατομμύρια οι άνθρωποι που θα βρίσκονται κάτω από τα όρια της φτώχειας. Οι άνθρωποι αυτοί θα πρέπει να επιλέξουν στους προσεχείς μήνες ή να φάνε, ή να ζεσταθούν, ή να αντιμετωπίσουν ιατρικές δαπάνες. Η Παγκόσμια Τράπεζα υπολογίζει σε 198 εκατομμύρια τους ανθρώπους που εντός του 2022 θα οδηγηθούν στην ακραία φτώχεια, στις χώρες που βρίσκονται στο κάτω μέρος των δεικτών ανάπτυξης.

Όμως, η επισιτιστική κρίση και η μεγάλη αύξηση των τιμών των τροφίμων, είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει και τμήματα του πληθυσμού των αναπτυγμένων χωρών που βρίσκονται σήμερα στα όρια της φτώχειας , να ξεπεράσουν τα όρια αυτά και να οδηγηθούν στη φτώχεια.

Συγχρόνως οι μεγάλοι παραγωγοί του πετρελαίου και του φυσικού αερίου -και οι εμπλεκόμενες εταιρίες- καταγράφουν υψηλότατα κέρδη, κάτι που αναμένεται να συμβεί και για όσους επιχειρούν στον τομέα των τροφίμων. Θα πρέπει να συνυπολογισθεί το γεγονός της στασιμότητας των μισθών ώστε να υπάρξει ολοκληρωμένη εικόνα, για το ποιός επωμίζεται το βάρος της κρίσης.