Η νευρική κρίση της Μέι, το Brexit και το ΔΝΤ

Μέσα σε κλίμα έντονων αναταράξεων στο Συντηρητικό Κόμμα, προειδοποιήσεων από το ΔΝΤ και πιέσεων από τις Βρυξέλλες να κλείσουν τα εκκρεμή ζητήματα, συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις για το Brexit. Φόβος όλων μια άτακτη φυγή της Βρετανίας με απρόβλεπτες και μη κοστολογημένες συνέπειες.

Ο επικεφαλής διαπραγματευτής της ΕΕ, Μισέλ Μπαρνιέ, ενόψει και της άτυπης Συνόδου Κορυφής του Σάλτσμπουργκ, ενημερώνει σήμερα τους υπουργούς των υπόλοιπων 27 κρατών-μελών για την πρόοδο των διαπραγματεύσεων. Στο σημείωμα που τους έχει αποστείλει πάντως,  αναφέρει ότι αν και «κάποια τμήματα του προσχεδίου της συμφωνίας έχουν ήδη συμφωνηθεί επί της αρχής, τίποτα δεν έχει συμφωνηθεί έως ότου συμφωνηθούν τα πάντα».

Την ίδια ώρα, η πρωθυπουργός της Βρετανίας, η οποία αμφισβητείται έντονα στο κόμμα της, το τελευταίο διάστημα, εξαιτίας των χειρισμών της στο θέμα, προειδοποίησε τους αντάρτες ότι δεν υπάρχει εναλλακτική στη συμφωνία, στην οποία πιθανόν θα καταλήξει με την ΕΕ. Η μόνη εναλλακτική είναι να μην υπάρξει συμφωνία, διαμήνυσε η Μέι. Εμφανίστηκε ωστόσο βέβαιη ότι τελικά το κοινοβούλιο θα υπερψηφίσει την συμφωνία που πιθανόν θα συνάψει με την ΕΕ και με την οποία «θα διατηρεί μια καλή εμπορική σχέση με την ΕΕ».

Το ιρλανδικό ζήτημα

Το μεγαλύτερο πρόβλημα για την επίτευξη συμφωνίας είναι πως δεν θα  υπάρξει μετά την αποχώρηση «σκληρό σύνορο» μεταξύ της Βόρειας Ιρλανδίας και της Ιρλανδίας.

Σύμφωνα με τους Times ο Ευρωπαίος διαπραγματευτής Μπαρνιέ ετοιμάζει ένα σχέδιο πρωτοκόλλου, στο οποίο περιγράφεται με ποιον τρόπο θα ελαχιστοποιηθούν οι έλεγχοι στα σύνορα της Βόρειας Ιρλανδίας.  Αναφέρει μάλιστα ότι «τα αγαθά θα μπορούν να εντοπίζονται χρησιμοποιώντας barcodes σε εμπορευματοκιβώτια με βάση ένα σύστημα “αξιόπιστου εμπορικού εταίρου” που θα διαχειρίζονται εγγεγραμμένες εταιρείες». Προσθέτει τέλος ότι το «αναθεωρημένο προσχέδιο για το πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας», θα προτείνει οι περισσότεροι νέοι έλεγχοι να μην γίνονται σε κανένα σύνορο.

Την θέση του Λονδίνου να μην υπάρξουν σύνορα στην ιρλανδική θάλασσα και «να γίνει σεβαστή η οικονομική και συνταγματική ακεραιότητα του Ηνωμένου Βασιλείου» επανέλαβε και ο αρμόδιος για το Brexit Βρετανός υπουργός, Ντόμινικ Ράαμπ, επιμένοντας στην γραμμή της Μέι ότι δεν υπάρχει εναλλακτική στις κυβερνητικές προτάσεις.

Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι προγραμματισμένο να αποχωρήσει από την ΕΕ στις 29 Μαρτίου. Λονδίνο και Βρυξέλλες πρέπει να καταλήξουν όμως σε μία συμφωνία μέχρι τον Οκτώβριο ή το αργότερο στις αρχές Νοεμβρίου, έτσι ώστε να υπάρχει χρόνος για την έγκρισή της από το βρετανικό κοινοβούλιο, από τα κοινοβούλια των 27 άλλων χωρών της ΕΕ, καθώς και από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Στα πρόθυρα νευρικής κρίσης

Η Μέι διαθέτει όμως ισχνή πλειοψηφία και, καθώς έχουν εκφραστεί ήδη πολλές αντιδράσεις, κανείς δεν μπορεί να προδιαγράψει την ψήφιση της συμφωνίας, αν τελικά επιτευχθεί. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος για τον οποίο και οι δύο πλευρές προετοιμάζονται ήδη, σε τεχνικό επίπεδο, για την πιθανότητα ενός Brexit χωρίς συμφωνία.

Το σχέδιο της Μέι και η τύχη της κυβέρνησής της έχουν πλέον ταυτιστεί και τελούν εν αμφιβόλω. Η Μέι πρότεινε το λεγόμενο «Σχέδιο του Τσέκερς», το οποίο πήρε την ονομασία του από τις συναντήσεις στην πρωθυπουργική εξοχική κατοικία και προκάλεσε ντόμινο παραιτήσεων υπουργών πριν περίπου δύο μήνες. Η συμφωνία αυτή προβλέπει την  διατήρηση στενών δεσμών με την ΕΕ στο εμπόριο αγαθών και γεωργικών προϊόντων, όχι όμως και στις υπηρεσίες.

Οι προτάσεις της Μέι προκαλούν όμως τις έντονες αντιδράσεις των ευρωσκεπτικιστών του κόμματός της, οι οποίοι συσπειρώνονται γύρω από τον παραιτηθέντα υπουργό Εξωτερικών Μπόρις Τζόνσον. Ο ίδιος ο Τζόνσον άσκησε σκληρή κριτική στο σχέδιο για το Brexit, χαρακτηρίζοντάς το «συνταγματικό έμεσμα» που γυρίζει την Βρετανία πίσω στην νορμανδική κατάκτηση του 11^ου αιώνα. Διευκρίνισε ωστόσο ότι δεν βάλει κατά του προσώπου της Μέι, αν και εκτίμησε ότι οι συνομιλίες μπορεί να καταλήξουν σε ένα «πολιτικό τροχαίο».

Μέσα σε αυτήν την αναταραχή και την ώρα που η Βρετανία βρίσκεται ανάμεσα σε μία «κακή συμφωνία» και μία «καταστροφική μη συμφωνία», ο δήμαρχος του Λονδίνου Σαντίκ Καν πρότεινε τη διεξαγωγή νέου δημοψηφίσματος. Μία πρόταση που έχει ήδη απορριφθεί.

Οι αντιδράσεις της αντιπολίτευσης πάντως και κυρίως η διαβρωτική πολιτική του Τζόνσον, εντός του Συντηρητικού κόμματος, έχουν φέρει την Μέι στα πρόθυρα νευρικής κρίσης. Το ανέφερε και η ίδια άλλωστε στην συνέντευξή της στο BBC, όπου δήλωσε «εκνευρισμένη» από τις εικασίες για το πολιτικό μέλλον της και επέκρινε τον Τζόνσον για την «εντελώς ανάρμοστη» γλώσσα με την οποία εκφράστηκε για το σχέδιο του Τσέκερς.

Βλέπει και το ΔΝΤ

Την ώρα πάντως που στην Βρετανία ο πολιτικός λόγος αναλώνεται κυρίως στο πόσο ανεξάρτητο από την ΕΕ θα είναι μετά την έξοδο το Ηνωμένο Βασίλειο, το ΔΝΤ προειδοποιεί για τις «σημαντικά χειρότερες» προοπτικές του ορατού πλέον άτακτου Brexit.

Σύμφωνα με το Ταμείο η βρετανική κυβέρνηση αναμένει ανάπτυξη 1,5% περίπου για το 2018 και το 2019 στην περίπτωση που θα  επιτευχθεί μια ευρεία συμφωνία για το Brexit. Τα ίδια ποσοστά, με μια μικρή διαφοροποίηση για το τρέχον έτος (1,4%) έδωσε τον Ιούλιο και το  ΔΝΤ. Στην νεότερη έκθεσή του ωστόσο, το Ταμείο εκτιμά ότι ένα Brexit χωρίς συμφωνία θα οδηγήσει σε «σημαντικά χειρότερο αποτέλεσμα».

Για συρρίκνωση της βρετανικής οικονομίας στην περίπτωση ενός «άτακτου Brexit» έκανε λόγο και η Κριστίν Λαγκάρντ , αναφέροντας ότι όλα τα σενάρια θα έχουν κόστος στην βρετανική οικονομία, αλλά και στην ΕΕ, αν και μικρότερο. Εκτίμησε όμως ότι το κόστος θα είναι ανάλογο με τα εμπόδια στο εμπόριο που θα θέτει η νέα σχέση Λονδίνου-Βρυξελλών και στέλνοντας μήνυμα στους Βρετανούς ευρωσκεπτικιστές σημείωσε: «Αυτό θα πρέπει να είναι γενικά προφανές, αλλά φαίνεται πως κάποιες φορές δεν είναι».

Ο Βρετανός υπουργός Οικονομικών Φίλιπ Χάμοντ, ο οποίος έχει δεχθεί επικρίσεις  για την προωθούμενη συμφωνία, βρήκε στις δηλώσεις Λαγκάρντ έναν σύμμαχο και σχεδόν αμέσως τις χαρακτήρισε «ξεκάθαρες προειδοποιήσεις» που πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη.

Η Σύνοδος Κορυφής

Το Brexit θα είναι ένα από τα πρώτα θέματα που θα συζητηθούν στην άτυπη σύνοδο κορυφής της Τετάρτης στο Σάλτσμπουργκ, την οποία διοργανώνει η αυστριακή προεδρία. Ο καγκελάριος Κουρτς είχε ήδη τις προηγούμενες ημέρες συνομιλίες με την Μέρκελ στο Βερολίνο και τον Μακρόν στο Παρίσι και όπως διαμηνύεται η ΕΕ έχει κοινή θέση έναντι των απαιτήσεων της Βρετανίας.

Οι Βρυξέλλες θέλουν την τήρηση του χρονοδιαγράμματος αποχώρησης που έχει συμφωνηθεί με το Λονδίνο. Στην κατεύθυνση αυτή στοχεύει και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, ο οποίος, σε επιστολή του προς τα 28 κράτη-μέλη, αναφέρει ότι ίσως χρειαστεί μια έκτακτη σύνοδος κορυφής της ΕΕ για το Brexit τον Νοέμβριο.

Ο Τουσκ αναφέρει επίσης ότι οι όροι του διαζυγίου πρέπει να οριστικοποιηθούν εγκαίρως  για να μπορέσει το Ηνωμένο Βασίλειο να αποχωρήσει από την ΕΕ στην προβλεπόμενη ημερομηνία.