Η πανδημία δεν συγχωρεί πολιτικές ιδεοληψίες

Που βρισκόμαστε σήμερα από την συνεχιζόμενη πανδημία που απορρύθμισε πλήρως την οικονομία, την εργασία και τη ζωή των ανθρώπων; Όπως δήλωσε την Τετάρτη ο Μάικ Ράιαν, εκτελεστικός διευθυντής του προγράμματος εκτάκτων καταστάσεων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας: «Ο πλανήτης έχει να διανύσει πάρα πολύ μακρύ δρόμο για να θέσει υπό έλεγχο τον κορονοϊό».

Επιπλέον, υπογράμμισε: «Αυτό που όλοι φοβόμαστε, είναι ένας φαύλος κύκλος καταστροφών της οικονομίας και της δημόσιας υγείας, εάν τα απαγορευτικά μέτρα χαλαρώσουν, χωρίς τη δυνατότητα εντοπισμού νέων κρουσμάτων. Ο ιός ίσως γίνει ενδημικός, να μην φύγει ποτέ, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πότε θα εξαφανιστεί».

Την άποψη αυτή ενισχύει και η ελληνικής καταγωγής καθηγήτρια επιδημιολόγος στη Νέα Ζηλανδία Χάρις Πετρούση, υπογραμμίζοντας ότι τα επόμενα βήματα χρειάζονται πολύ προσοχή. «Πρέπει να κάνουμε όσο περισσότερα διαγνωστικά τεστ μπορούμε, καθώς και να ιχνηλατούμε νέες μολύνσεις, διότι είναι πιθανόν να αφιχθούν αυτές από το εξωτερικό, ακόμη και αν λιγότεροι άνθρωποι ταξιδεύουν προς την χώρα».

Η καθηγήτρια μίλησε και για την πιθανότητα ενός δεύτερου κύματος μολύνσεων, το οποίο χαρακτήρισε πολύ πιθανό. Ειδικότερα για το ενδεχόμενο μιας νέας πανδημίας, είπε: «Αυτό πρέπει να θεωρείται δεδομένο (εκφράζοντας την ελπίδα της), ο πλανήτης να είναι καλύτερα προετοιμασμένος, όταν αυτό έρθει».

Και τι γίνεται μέχρι τότε στην οικονομία, στη ζωή των ανθρώπων; Σε πρόσφατο άρθρο του ο γνωστός οικονομολόγος Τζέιμς Γκάλμπρεϊθ σημειώνει: «Υπάρχει μια αυταπάτη ότι η πρόσφατη ευημερία μπορεί να αναστηθεί με το “άνοιγμα”. Όμως πολλές βιομηχανίες –αεροπλάνα, αεροπορικές εταιρείες, ξενοδοχεία, αυτοκίνητα, συσκευές, εμπορικές κατασκευές, ενέργεια– θα βουλιάξουν, όσα λεφτά κι αν πάρουν. Οι διασώσεις είναι ένα μέτρο που στηρίζεται στην υπόθεση ότι αυτές οι βιομηχανίες θα αντιμετωπίσουν απλώς μια προσωρινή διακοπή λειτουργίας».

Χρεοκοπίες μέχρι και στη Σαουδική Αραβία!

Πόσο μακριά μπορούν να πάνε οι κρατικές παρεμβάσεις για διασώσεις επιχειρήσεων και θέσεων εργασίας; Είναι δύσκολο να δει κανείς πως θα αποφευχθούν οι χρεοκοπίες και οι εκκαθαρίσεις εκατομμυρίων επιχειρήσεων, αν δεν υπάρξει ανανέωση της ζήτησης για τα προϊόντα και αν δεν υπάρχουν πλεονάσματα στα εισοδήματα των νοικοκυριών. Καμιά χώρα από μόνη της δεν είναι προστατευμένη περισσότερο από τις άλλες.

Η παραγωγή μεγάλης κλίμακας στηρίζεται σε αλληλοεξαρτώμενες αλυσίδες εφοδιασμού. Τα μέρη ενός αυτοκινήτου, για παράδειγμα, που ολοκληρώνεται σε μια χώρα προέρχονται από εκατοντάδες άλλες βιομηχανίες ανά τον κόσμο. Και αν το εργοστάσιο κλείσει, οι συνεργαζόμενες βιομηχανίες θα υποστούν και αυτές το πλήγμα. Όπως ανακοίνωσε το γερμανικό ινστιτούτο Ifo πολλές γερμανικές βιομηχανίες προχωρούν σε περικοπές θέσεων εργασίας.

Το 39% των εταιρειών του τομέα των αυτοκινήτων, το 50% των ξενοδοχείων, το 58% των εστιατορίων και το 43% των ταξιδιωτικών πρακτορείων απέλυσαν δεκάδες χιλιάδες εργαζομένους τον Απρίλιο. Περίμενε κανείς ότι η Σαουδική Αραβία θα ανακοίνωνε πρόγραμμα σκληρής λιτότητας; Και όμως μόλις ανακοινώθηκαν ο τριπλασιασμός του ΦΠΑ και η κατάργηση των επιδομάτων ύψους 26,6 δισ. δολαρίων.

Και αυτό διότι τα έσοδα από τις πωλήσεις πετρελαίου τους τρεις πρώτους μήνες μειώθηκαν κατά 24%, στα 34 δισ. Σύμφωνα μάλιστα με εκτιμήσεις, από τα έσοδα του κράτους θα μπορούσαν να χαθούν τα μισά έσοδα από το πετρέλαιο (αντιστοιχούν στο 70% των συνολικών εσόδων). Η Σαουδική Αραβία για να ισοσκελίζει τους προϋπολογισμούς της χρειάζεται τιμές πάνω από 80 δολάρια το βαρέλι!

Ο ελληνικού τύπου καπιταλισμός…

Σχεδόν όλοι οι οικονομολόγοι, πλην ίσως της Μιράντας Ξαφά, εκτιμούν πως αν δεν αλλάξει ο καπιταλισμός που ξέραμε, η κρίση αυτή και όσες ακολουθήσουν στον ταλαιπωρημένο πλανήτης μας, θα προκαλέσουν χάος και καταστροφές. Τι γίνεται λοιπόν με τον καπιταλισμό; Σε πρόσφατη συνέντευξή του ο γνωστός επενδυτής Τζορτζ Σόρος δηλώνει βέβαιος ότι:

«Δεν θα επιστρέψουμε ξανά εκεί που ήμασταν όταν ξεκίνησε η πανδημία» και ξεκαθαρίζει, απαντώντας σε ερώτηση για το εάν η κρίση θα αλλάξει τη φύση του καπιταλισμού: «Αυτό είναι βέβαιο. Αυτό είναι το μόνο που είναι βέβαιο. Όλα τα άλλα είναι υπό εξέταση. Δεν νομίζω ότι γνωρίζει κανείς πώς θα μετεξελιχθεί ο καπιταλισμός». Η δική μας κυβέρνηση όμως δια του υπουργού Θεοδωρικάκου δηλώνει: «τι να κάνουμε καπιταλισμό έχουμε αυτοί είναι οι κανόνες»!

Και ποια είναι τα αποτελέσματα που θα έχουμε από την τήρηση αυτών των κανόνων; Κατάρρευση των εσόδων του ΕΦΚΑ, με τις απώλειες να ξεπερνούν το 1 δις ευρώ μέχρι το τέλος Μαϊου, ενώ οι απολύσεις, η εκτίναξη της μαύρης και εκ περιτροπής εργασίας φέρνουν απώλειες έως 1,6 δισ. ευρώ στον ΕΦΚΑ το 2021. Και στο βάθος περικοπές των συντάξεων, προς τέρψιν της θηριώδους ύφεσης!

Έρχονται τα νέα μνημόνια!

Υπόσχονται σημαντικές ενισχύσεις στις επιχειρήσεις, αλλά με την μεθόδευση τους καταλήγουν να είναι ελάχιστες. Για παράδειγμα, όπως ανακοινώθηκε, την επιστρεπτέα προκαταβολή, ύψους 55 εκατ. ευρώ, θα λάβουν τον Μάιο μόλις 8.600 επιχειρήσεις, από τις 140.000 που κατέθεσαν σχετική αίτηση και τις πάνω από 200.000 που ανέστειλαν τη λειτουργία τους λόγω της πανδημίας.

Δηλαδή, μόλις το 6% όσων αιτήθηκαν και το 4% όσων ανέστειλαν τη λειτουργία τους!
Αν προσθέσουμε και τη ηθική της κυβέρνησης που αναθέτει όλες τις κρατικές δουλειές σε φίλους και χορηγούς, έχουμε το είδος του ελληνικού καπιταλισμού που προστατεύουν. Όσον αφορά τα νέα “φθηνά” δάνεια για την στήριξη των ευρωπαϊκών οικονομιών που υπόσχεται ο ESM (Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας) από την 1η Ιουνίου, αυτά κάθε άλλο “φθηνά” είναι.

Αντιθέτως, θα συνοδεύονται από αυξημένη εποπτεία, αναθεωρήσεις όρων, νέα δημοσιονομικά μέτρα και τελικές αποφάσεις που θα λαμβάνει κάθε φορά το Eurogroup. Μέχρι και μνημονιακή επιτήρηση φωτογραφίζουν οι όροι των δανείων που θα δίνει ο ESM στις χώρες-μέλη για την πανδημία. Μας έρχονται λοιπόν τα νέα μνημόνια!