Η πράσινη μετάβαση και η γεωοικονομική αυτοκτονία της Δύσης

Η είδηση η οποία θα έπρεπε να βάλει σε τρομερή ανησυχία τους ηγέτες της Δύσης, και η οποία αφορά την πράσινη μετάβαση, προήλθε πριν λίγες ημέρες από την Κίνα. Συγκεκριμένα, η Κίνα ανακοίνωσε ότι προχωρά με ταχείς ρυθμούς η συνένωση των εταιρειών σπάνιων γαιών σε μία-το πολύ δύο κρατικά ελεγχόμενες εταιρείες ώστε να δημιουργηθούν οικονομίες κλίμακας.

Αντιθέτως, η Δύση κάνει τα εξής δύο τραγικά λάθη: Πρώτον, έχει βάλει κινεζικές εταιρείες ως μετόχους στις δυτικές εταιρείες σπάνιων γαιών, και δεύτερον, λόγω της ελεύθερης αγοράς, η Δύση αφήνει το μακρύ χέρι της αγοράς(!) να διορθώσει την προμήθεια (supply) σπάνιων γαιών και άλλων κρίσιμων ορυκτών ενώ αυτό δεν μπορεί να αποδώσει.

Στη Δύση δημιουργούνται μικρές ιδιωτικές εξορυκτικές εταιρείες, ορισμένες εξ αυτών επιδοτούμενες από τους φορολογούμενους πολίτες, οι οποίες ωστόσο, πέρα από το γεγονός ότι δεν θα μπορούν να ανταγωνιστούν τον κινεζικό μονοπωλιακό γίγαντα που δημιουργείται, ταυτόχρονα, είναι ήδη ευάλωτες στην κινεζική επιρροή: στο τέλος αυτές είτε θα πτωχεύσουν (όπως συνέβη το 2012-2013) είτε θα υποκύψουν στην εξαγορά τους από την Κίνα!

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι αυτές οι μικρές Δυτικές εταιρείες δεν έχουν τη δυνατότητα κατεργασίας των σπάνιων γαιών και αναγκάζονται να τις αποστέλλουν είτε απευθείας στην Κίνα προς κατεργασία, είτε να τις στέλνουν στη Δύση σε κινεζικά ελεγχόμενες εταιρείες. Ποιο το ενδιαφέρον; Ότι το κινεζικό σχέδιο συνένωσης εταιρειών δεν περιλαμβάνει μόνο τις σπάνιες γαίες, αλλά και τις εταιρείες λιγνίτη/γαιάνθρακα και αλουμινίου.

Η γεωπολιτική αυτοκτονία της Δύσης

Στη Δύση αντιθέτως διαπιστώνεται η επιμονή στην άρον-άρον, και άνευ στρατηγικού σχεδίου, πράσινης μετάβασης η οποία ουσιαστικά λειτουργεί προς όφελος της Κίνας. Η Δύση έχει βάλει το κάρο μπροστά από το άλογο κυριολεκτικά: πως θα προχωρήσει η πράσινη μετάβαση χωρίς τις πρώτες ύλες; Πρόσφατη μελέτη του International Energy Agency (IEA) δεν αφήνει πολλά περιθώρια για το τι πρόκειται να συμβεί τα επόμενα χρόνια.

Μία τεράστια γεωγραφική μετατόπιση της δύναμης από τη Δύση προς την Ανατολή με αιτία τα κρίσιμα ορυκτά των ΑΠΕ τα οποία ελέγχει κυρίως η Κίνα αλλά και άλλες χώρες εκτός Δύσης. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα ορυκτά τα οποία είναι χρήσιμα στην ενεργειακή μετάβαση βρίσκονται συγκεντρωμένα σε περιοχές “δύσβατες” για τη Δύση (εικόνα 1).

Η εικόνα 1 φωτογραφίζει κυριολεκτικά την οικονομική και γεωπολιτική αυτοκτονία της Δύσης! Επιπροσθέτως, ακόμη και αν υποθέσουμε ότι η Δύση διαθέτει αποθέματα-αξιοποιήσιμα κοιτάσματα σπάνιων γαιών/κρίσιμων ορυκτών, θα υπάρξει τεράστια δυσκολία αξιοποίησης αυτών εξαιτίας των κοινωνικών αντιδράσεων: οι τοπικές κοινωνίες της Δύσης αντιδρούν στην εξόρυξη και κατεργασία των κρίσιμων ορυκτών (“not in my back yard”).

Οι τοπικές κοινωνίες των δυτικών χωρών, δεν προσδίδουν την απαραίτητη Κοινωνική Επιχειρησιακή Άδεια (Social License to Operate-SLO). Αυτό έχει ήδη παρατηρηθεί σε αρκετά εξορυκτικά projects τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην ΕΕ. Όπως διαπιστώνεται, το μακροχρόνιο μασάζ των δυτικών κοινωνιών με τα αμφισβητούμενα οικολογικά, κλιματικά, περιβαλλοντικά δυστοπικά αφηγήματα γυρνά κυριολεκτικά μπούμερανγκ στα μούτρα της Δύσης προς όφελος της Κίνας.

Καταστροφικές ευθύνες

Ο γράφων είχε προειδοποιήσει εδώ και πολύ καιρό γι’ αυτήν την εξέλιξη. (Στο σημείο αυτό, ας προβούμε σε μία ακόμη, διαισθητικού χαρακτήρα, εκτίμηση: ο μεγαλύτερος “εχθρός” της αξιοποίησης των υδρογονανθράκων γενικότερα, κατ’ επέκταση και των ελληνικών υδρογονανθράκων, δεν είναι το αποκαλούμενο “πράσινο λόμπι” όπως θα ανέμεναν ορισμένοι, αλλά το “λόμπι της πυρηνικής ενέργειας”).

Η συνένωση (merger) των κινεζικών εταιρειών σπάνιων γαιών, αλουμινίου και γαιάνθρακα/λιγνίτη σε μία, το πολύ δύο κρατικές εταιρείες θα αλλάξει κυριολεκτικά την παγκόσμια αγορά. Ας θυμίσουμε στο σημείο αυτό ότι μπορεί μεν η παγκόσμια αγορά των σπάνιων γαιών να είναι πολύ μικρή ($2-3 δισ.) συγκριτικά με την αγορά άλλων ορυκτών, ωστόσο, η παγκόσμια αγορά των προϊόντων στα οποία εφαρμόζονται οι σπάνιες γαίες είναι ιλιγγιώδη: κυμαίνεται μεταξύ $5-$7 τρισ. δολαρίων.

Αυτή η αγορά πρόκειται να αλλάξει με τη συνένωση των κινεζικών εταιρειών! Για να το κάνουμε πιο χειροπιαστό τί πρόκειται να συμβεί: Θα είναι σαν να προσπαθεί το περίπτερο της δυτικής γωνίας να ανταγωνιστεί τα κινεζικά Macy’s ή το Zara (με προϊόντα που τα αγοράζει από τα Macy’s ή το Zara)! Όλα αυτά συμβαίνουν ενώ η ενεργειακή κρίση στην ΕΕ –όχι στις ΗΠΑ– μετατρέπεται γρήγορα σε ενεργειακή και πολιτική καταστροφή. Οι καταστροφικές ευθύνες των ηγετών και των γραφειοκρατών της ΕΕ είναι τεράστιες.