Μάρκετινγκ, ηγεσία και δεξιότητες – Έτσι γίνεται βιώσιμη η επιχείρηση

Είτε από ανάγκη εισοδήματος και έλλειψη ζήτησης εργασίας, είτε λόγω επιχορήγησης κάποιου ποσού για την έναρξη επιτηδεύματος, εξακολουθούν να δημιουργούνται επιχειρήσεις κάθε μορφής στη χώρα με πρώτες τις ατομικές, όπως δείχνει η έκθεση της ΕΛΣΤΑΤ για 2ο τρίμηνο του τρέχοντος έτους. Μια εικόνα λειψή, καθώς λείπει το ποσοστό εκείνων που “κατέληξαν” ανά κλάδο και αιτία (ανώνυμα) μέσα στην πρώτη τους πενταετία για να αναδειχθούν οι τρόποι που χάνονται πόροι πανάκριβα δανεισμένοι από τρίτους “σαράφηδες”. Πάντως, σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα, σε καλύτερα – από το δικό μας – ρυθμισμένα επιχειρηματικά περιβάλλοντα κλείνουν περισσότερες από το 1/3 των νεότευκτων (startups*) προκαλώντας το ενδιαφέρον εντοπισμού των αιτίων και της λήψης μέτρων αναδιαμόρφωσης της στρατηγικής υποστήριξής τους.

Στη χώρα μας, όπου η πολύπλευρη κρίση αποτελεί σταθερά της, η αυξανόμενη συρρίκνωση του εισοδήματος επιβάλλει αυστηρότερη διαχείρισή του χάριν επιβίωσης επενεργώντας, ταυτόχρονα, στην ενίσχυση της επιχειρηματικής δραστηριότητας ανάγκης. Οι προτεινόμενες εναλλακτικές ή, κατ’ ευφημισμό, ευέλικτες μορφές (τετράωρης, συνήθως) απασχόλησης, ούτε το παρόν, ούτε το μέλλον του εργαζόμενου μπορούν να υποστηρίξουν.

Τα δε πολιτικά πυροτεχνήματα του τύπου “3.000€/ μήνα στους παλιννοστούντες υψηλών προσόντων” εξαντλούν την ενέργειά τους δευτερόλεπτα μετά την εκτόξευσή τους, δεδομένου ότι δεν υφίστανται επιχειρήσεις (ποιας προστιθέμενης αξίας;) ικανές να διασφαλίσουν παρόμοια αμοιβή και ανάλογη σταδιοδρομία. Ακόμη κι αυτές οι Ξένες Άμεσες Επενδύσεις τύπου Greenfield** καταφεύγουν στην τετράωρη απασχόληση – όπου δεν χωρά αυτοματισμός – χωρίς αποζημιώσεις για την υπέρβασή της! Αυτές λειτουργούν στη βάση των συμφερόντων τους (όπως οι “σύμμαχοι και φίλοι” μας) και το δικό μας είναι να κερδίσουμε κάτι περισσότερο από μισθούς, τη μεταφορά τεχνολογίας· έχουμε το γόνιμο περιβάλλον και τους κατάλληλους ανθρώπους για τούτο;

Οι διαπιστώσεις της έκθεσης

Όπως διαπιστώνεται από την παραπάνω έκθεση, η συντριπτική πλειοψηφία των νέων επιχειρηματικών εγχειρημάτων αφορά δράσεις στον τομέα των υπηρεσιών (καταλύματα, εστίαση και διαχείριση ακίνητης περιουσίας) των οποίων η παροχή υπόκειται σε σημαντικές μεταπτώσεις λόγω… κλιματικής αλλαγής, γεωπολιτικών σκοπιμοτήτων και οποιασδήποτε επιρροής τρίτων παραγόντων. Οι περισσότερες εξ αυτών, είναι δύσκολο να διασφαλίσουν μια βιώσιμη πορεία, όπως και εκείνες του ατροφικού παραγωγικού τομέα, ακόμη κι αν καταφύγουν στα pass ή τις επιχορηγήσεις διαγραφής από λίστες ανεργίας, στην απόκρυψη εσόδων και τη φοροκλοπή, την ιδιοποίηση του ΦΠΑ και των ασφαλιστικών εισφορών, ή και στη “μαυραγορίτικη” αντιμετώπιση του καταναλωτή.

Όλες μαζί, συμπεριλαμβανόμενων και των αυτοαπασχολούμενων, “δικαιολογούν” την ετήσια αύξηση των φόρων στο πλαίσιο περιορισμού της “μαύρης οικονομίας” των 40 και πλέον δις € από κυβερνήσεις οι οποίες, τελικά, επιτυγχάνουν την είσπραξη μερικών εκατοντάδων εκατομμυρίων (τα υπόλοιπα 39 δις €;) διατηρώντας τον τυχοδιωκτικό χαρακτήρα του επιχειρείν στη συνείδηση των υπηκόων. Μιας τυχοδιωκτικής “επιχειρηματικότητας”, δηλαδή, καλλιεργούμενης από εισπρακτικές πολιτικές (συγ)κάλυψης της πλημμελούς διακυβέρνησης της χώρας και εξώθησης του επιχειρηματία στον σφετερισμό πόρων αντί της δημιουργίας ανταγωνιστικών προτάσεων αξίας περιβαλλόμενος από αξιόλογα στελέχη και όχι ακόλουθους.

Η ερμαφρόδιτη στάση των κυβερνήσεων απέναντι στο επιχειρείν, η ήξεις αφίξεις στρατηγική και η έλλειψη πρακτικής γνώσης για την αποτελεσματική διαχείριση της επιχείρησης, καθιστούν αδήριτη την ανάγκη μεγαλύτερης ευαισθητοποίησης, προετοιμασίας και εκπαίδευσης σε ό,τι αφορά την επιχειρηματικότητα (επιχειρηματική ιδέα→ δημιουργία μηχανισμού αξιοποίησης→ βιώσιμη διαχείριση) και τις πιθανές της εκβάσεις. Η εκπαιδευτική εμπειρία συνδυάζοντας τη θεωρητική γνώση με την πρακτική αυξάνει την επιχειρηματική γνώση και ευφυία, βελτιώνει δεξιότητες και ενθαρρύνει μια επιχειρηματικότητα αμοιβαίου οφέλους (win-win) με τους κοινωνικούς εταίρους περιορίζοντας –συγχρόνως – τα ποσοστά αποτυχίας, την επιπόλαια ανάλωση πόρων και τον κοινωνικό στιγματισμό.

Αξιοποιώντας τα ευρήματα πρόσφατης έρευνας, ένα πιστοποιημένο βραχυχρόνιο πρόγραμμα εκπαίδευσης (μέσω ΑΕΙ, Δήμων, Επιμελητηρίων) επίδοξων επιχειρηματιών σαν προϋπόθεση χρηματοδότησης/ επιχορήγησης/ επιδότησης, θα ήταν δυνατό να μειωθεί σημαντικά το ποσοστό θνησιμότητας των νέων (και παλιών) επιχειρήσεων. Περισσότερο ελπιδοφόρα θα ήταν η ένταξη της Επιχειρηματικότητας ως μαθήματος επιλογής υποχρεωτικό (αν όχι κορμού) στα ΑΕΙ, ή και δημιουργίας μεταπτυχιακού τμήματος. Μεταπτυχιακό στο οποίο το μάρκετινγκ/μάνατζμεντ, η λογιστική και τα χρηματοοικονομικά, η επικοινωνία κλπ θα “πλέκονται” πάνω στον καμβά μιας επιχείρησης στηριζόμενης σε ιδέα ή ευκαιρία προτεινόμενη ως θέμα διπλωματικής εργασίας μεταπτυχιακών φοιτητών οιουδήποτε πτυχίου σπουδών και μάλιστα με πιθανότητα να εξελιχθεί σε startup!

Μάρκετινγκ, ηγεσία και δεξιότητες

Τόσο σε ό,τι αφορά στη βραχυχρόνια εκδοχή όσο και σ’ εκείνη των ΑΕΙ, η διαμόρφωση του προγράμματος μπορεί να αντλήσει στοιχεία από τις ακόλουθες ανάγκες που ανέδειξε η έρευνα:

• Ύφος και δεξιότητες Σχέσεων

Η διανοητική και συναισθηματική ομοιόσταση (αυτογνωσία/αυτό-αποτελεσματικότητα, διαχείριση άγχους/ψυχολογικού φορτίου) του επιχειρηματία είναι καθοριστική για τη διαχείριση/επίλυση προβλημάτων, την ανάπτυξη και διατήρηση καλών σχέσεων (πελάτη/πωλητή, εργαζομένων, προμηθευτών/χρηματοδοτών κλπ.), αλλά και για τη στρατηγική κατανομή πόρων επίτευξης στόχων (στρατηγικός σχεδιασμός).

• Δεξιότητες Μάρκετινγκ και Χρηματοδότησης

Για την προκαταρκτική φάση (έρευνα αγοράς-εντοπισμός ανάγκης-αξιολόγηση-σχεδιασμός του προϊόντος/υπηρεσίας), την εγκαθίδρυση και τη βιωσιμότητα της επιχείρησης προσδιορίζοντας της διαρκώς μεταβαλλόμενες συντεταγμένες της πορείας της (καινοτομία, marketing plan, στρατηγική, πελατολόγιο, ίντερνετ και ηλεκτρονικό εμπόριο κλπ.). Η δε κατανόηση της σημασίας των επιλογών χρηματοδότησης (αναζήτηση/ανεύρεση/αύξηση κεφαλαίων) και του οικονομικού σχεδιασμού (προϋπολογισμός-οικονομικές καταστάσεις, τιμολόγηση κλπ.) είναι περισσότερο από αναγκαία για τη διασφάλιση ρευστότητας, του καυσίμου προώθησής της!

• Ηγετικές και Ανθρώπινες δεξιότητες

Ηγεσία – εμπνευσμένη διοίκηση –  και παρακίνηση προς την οργανωτική επιτυχία με αναγνώριση/επιβράβευση, διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού και ανάθεση καθηκόντων, εκπαίδευση και ανάπτυξη των εργαζομένων για την προσέλκυση των ικανότερων διατηρώντας τους διαρκώς δίπλα στον επιχειρηματία αντί πίσω του ως συνοδοιπόρους κι όχι υποτελείς!

• Δεξιότητες Διοίκησης επί του πεδίου

Η διαχείριση της καθημερινότητας και των απαιτούμενων ενεργειών αποδοτικής λειτουργίας της επιχείρησης, η νομική και φορολογική συμμόρφωση, αλλά και ο οικονομικό έλεγχος των διαδικασιών διασφάλισης της λειτουργικής αποτελεσματικότητάς με μότο: “εξοικονομώ το λεπτό για να κερδίσω το €***”!

Η βιώσιμη επιχειρηματική δραστηριότητα

Η έρευνα έδειξε, επίσης, ότι μεταβαίνοντας από την πρόθεση ανάληψης επιχειρηματικής πρωτοβουλίας ως την υλοποίησή της διαπιστώνεται μειούμενος ο αριθμός εκείνων που ξεκινούν. Απ’ αυτές μόνο τα 2/3 επιβιώνουν στην πενταετία σε χώρες ενδιαφερόμενες για τα ποσοστά γεννήσεων/θανάτων επιχειρήσεων και ανθρώπων μεταξύ των οποίων ισχύουν σχέσεις αλληλεξάρτησης. Ευρήματα που αναδεικνύουν τη μεγάλη ανάγκη “εξοπλισμού” του επίδοξου ή νεότευκτου επιχειρηματία με ένα μοναδικό σύνολο δεξιοτήτων σε διαρκή διαδικασία αναβάθμισης λόγω εκθετικής αύξησης της πολυπλοκότητας λειτουργίας τους.

Με τις νέες επιχειρήσεις να ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για τις καινοτομίες που οδηγούν στην τεχνολογική, οικονομική και κοινωνική πρόοδο, αλλά και για την καθαρή αύξηση της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, η βιώσιμη επιχειρηματική δραστηριότητα είναι ζωτικής σημασίας για την οικονομία και την κοινωνία μας! H έλλειψη πρακτικής γνώσης για την επιτυχή διαχείριση των επιχειρηματικών λειτουργιών διασφάλισης βιώσιμου μέλλοντος, εκτός από τη σπατάλη πανάκριβων πόρων, καθιστά και ανέφικτη την υπευθυνότερη προσέγγιση μιας επιχειρηματικότητας στοχεύουσας στην επίτευξη θετικότερου κοινωνικού αντίκτυπου απ’ αυτόν που αντιλαμβάνεται ο Έλληνας και υφίσταται η “τσέπη” του. Νοιάζεται κανείς;

---

 

*Νεοφυής ιδρυόμενη από πρωτόπειρο επιχειρηματία με την εισαγωγή καινοτομίας (συχνά χωρίς επιχειρηματική ευφυία!).

**Της εκ βάθρων δημιουργία επιχείρησης στη χώρα φιλοξενίας η οποία, συνήθως, προσφέρει “γη και ύδωρ” για να τις προσελκύσει καθώς η “πιστοληπτική αναβάθμισή” της δεν επαρκεί! Οι τύπου Brownfield αφορούν σε εξαγορές υφιστάμενων επιχειρήσεων ή ακινήτων-φιλέτων χωρίς να δημιουργούν πρόσθετες θέσεις ή, μάλλον, μειώνουν και τις υφιστάμενες.

***Εκτενέστερη προσέγγιση επ’ των τεσσάρων ενοτήτων γίνεται στο βιβλίο μου “Πλοηγός στα αχαρτογράφητα νερά της επιχειρηματικότητας”, Εκδ. Μπαρμπουνάκη, Θεσσαλονίκη, 2022.