Να φοβούνται οι επιχειρήσεις την επέλαση της τεχνητής νοημοσύνης;

Η προσήλωση σε ξεπερασμένες και άκαμπτες περιγραφές θέσεων εργασίας, όπως και οι προσλήψεις στελεχών ή απολύσεις ανίκανες να ικανοποιήσουν τις “ρευστές” ανάγκες των επιχειρήσεων, μετατρέπουν την πιθανότητα εμφάνισης του κινδύνου σε βεβαιότητα. Θέτοντάς το διαφορετικά, η ρηχότητα με την οποία αντιμετωπίζεται η διανοητική ικανότητα του ανθρώπου παρέχει πλεονέκτημα στην περιορισμένων δυνατοτήτων τεχνητή νοημοσύνη να “παίζει στο γήπεδό της”, ωφελώντας μόνο τους δημιουργούς της.

Προκειμένου, λοιπόν, να διατηρήσουν ακμαία και ανταγωνιστική την ύπαρξή τους στο επιχειρηματικό στερέωμα, οι επιχειρηματίες οφείλουν να μεταθέσουν το κέντρο βάρους της αξιολόγησης κάθε συνεργάτη στη βάση της “πλαστικότητας” των δεξιοτήτων του και όχι της επάρκειας στον άκαμπτο ρόλο που του ανέθεσαν. Παρότι, μπορεί να μην είναι και τόσο εύκολο να εντοπιστούν οι δεξιότητες στη λεπτομέρειά τους, αξίζει τον κόπο η προσπάθεια καθώς οι δεξιότητες αποδεικνύονται περισσότερο χρήσιμες από την εκπλήρωση ρόλων, οι οποίοι σύντομα δεν θα υφίστανται.

Με την άμεση και συνεχή αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού και τη δημιουργία μιας κουλτούρας δια βίου μάθησης, καθίσταται δυνατή η πρόβλεψη των αναγκών των πελατών και η ταχύτερη ανάπτυξη καινοτομιών και καλύτερων νέων λύσεων. Συνεπώς, το ποντάρισμα στον πιο πολύτιμο πόρο, τον άνθρωπο, είναι πολύ απαραίτητο δεδομένου ότι η αλλαγή αποτελεί μέρος της νέας κανονικότητας υποστηριζόμενη από καινοτόμα, ευέλικτα και ταχέως μεταβαλλόμενα επιχειρηματικά μοντέλα τα οποία ανατρέπουν την αγορά διεκδικώντας άμεσα κάποιο μερίδιό της.

Ως εκ τούτου, κάθε επιχείρηση οφείλει να επαναπροσδιορίσει τις δεξιότητες και τα ταλέντα των ανθρώπων της προκειμένου να διαπιστώσει τις ελλείψεις των αναγκαίων για την επίτευξη των επιθυμητών της αποτελεσμάτων, όπως και ποια προγράμματα κρίνονται απαραίτητα για την αναβάθμισή τους. Η προσέγγιση αυτή μπορεί, επιπλέον, να συνδράμει στην αποτελεσματικότερη ανάθεση και στην αυξημένη ευελιξία ανταπόκρισης στην αλλαγή, την καινοτομία και την εξοικονόμηση πόρων, ενισχύοντας περαιτέρω την αφοσίωση των συνεργατών της. Θέτοντάς το διαφορετικά, καθώς η τεχνητή νοημοσύνη εξελίσσει και –συνάμα– εξαφανίζει ρόλους στους χώρους εργασίας με πρωτόφαντους ρυθμούς, η επένδυση στις δεξιότητες αναδεικνύεται σε συγκριτικό πλεονέκτημα.

Η γνώση συνθηκών και δυνατοτήτων

Ως αδήριτη ανάγκη, λοιπόν, προκύπτει η κατανόηση των υφιστάμενων δεξιοτήτων και η δυνατότητά τους να καλύψουν τις ανάγκες της πριν καταφύγει στη “λύση” νέας πρόσληψης η οποία, εκτός από κοστοβόρα, μπορεί να αποδειχθεί και περιττή. Η συστηματική προσέγγιση αποκωδικοποίησης των ταλέντων και η δημιουργία ενός, κατά το δυνατό, πλήρους καταλόγου δεξιοτήτων είναι δυνατό να οδηγήσει σε καλύτερες αναθέσεις καθηκόντων ή και στον εντοπισμό των προς πλήρωση κενών.

Η πραγματική γνώση συνθηκών και δυνατοτήτων παρέχει τη δυνατότητα της αναπροσαρμογής, τη μετάθεση των ανθρώπων σε θέσεις όπου μπορούν να προσφέρουν περισσότερο, ή και εντοπισμού της ανάγκης για νέα πρόσληψη η οποία, πλέον, γίνεται σε πιο βελτιωμένη βάση δεξιοτήτων. Η δε κάλυψή της πρέπει να αναζητηθεί – κατά προτεραιότητα – στους υπάρχοντες συνεργάτες που αναζητούν νέο ρόλο αφού εκπαιδευτούν κατάλληλα ώστε να τον διεκδικήσουν με αξιώσεις. Ευκαιρία η οποία ενισχύει τις σχέσεις της οργάνωσης με μικρότερο –πιθανότατα– κόστος εφαρμογής από εκείνο της προσφυγής στην αγορά, ενθαρρύνοντας τη χωρίς αποκλεισμούς επιδίωξη της συνεχούς βελτίωσης και συμμετοχής των ανθρώπων της στη βιώσιμη πορεία της.

Ο εντοπισμός και η αντίληψη των κενών ή ελλειμμάτων συνδράμει και στην κατανόηση του είδους των απαραίτητων δεξιοτήτων για το μέλλον. Η παρακολούθηση των εξελίξεων στους διάφορους κλάδους δραστηριότητας, ή και η λήψη βοήθειας από ειδικούς, είναι δυνατό να δείξουν τις τάσεις καθιστώντας δυνατό τον προγραμματισμό διασφάλισης του άκρως αναγκαίου αριθμού των απασχολούμενων στις κατάλληλες εργασίες. Δεν πρόκειται για απλές προβλέψεις, αλλά για πιο εμπεριστατωμένες εκτιμήσεις σχετικά με τον τρόπο που η τεχνολογία και άλλοι παράγοντες θα αλλάξουν τις συνθήκες εργασίας των ανθρώπων.

Τεχνητή νοημοσύνη και δεξιότητες

Σημαντική για τα παραπάνω είναι η προσέγγιση των αναγκών με βάση τις δεξιότητες οι οποίες χρήζουν συνεχή ανανέωση και αναβάθμιση, έναντι της εμμονής στις διαδικασίες πρόσληψης και απόλυσης. Για παράδειγμα, η απαραίτητη πιστοποίηση μπορεί να γίνει στο πλαίσιο ενός ενδοεπιχειρησιακού προγράμματος από εξουσιοδοτημένο οργανισμό (ο οποίος, επιπλέον, διευκολύνει τη μικρή ή μεγάλη επιχείρηση διαμορφώνοντάς το στη βάση των αναγκών της) αντί της πρόσληψης ήδη πιστοποιημένων συνεργατών. Οι πλειοψηφία των εργαζομένων, όπως έδειξε πρόσφατη έρευνα, επιθυμούν τον εμπλουτισμό των δεξιοτήτων τους για την ανάπτυξη της σταδιοδρομίας τους με πρωτοβουλία του εργοδότη ώστε να δυσκολευτεί η αντικατάστασή τους από την τεχνητή νοημοσύνη που έχει αδυναμία στην απλότητα.

Επίσης, όπως έδειξε έρευνα της Deloitte, τα οφέλη της προσέγγισης στη βάση των δεξιοτήτων για την ανάπτυξη των ταλέντων και όχι της εστίασης στις θέσεις εργασίας, κρίνονται σημαντικότατα. Εκτός από το ταίριασμα κάθε δουλειάς με τον άνθρωπο που θα την αναλάβει, η επιχείρηση γίνεται αποτελεσματικότερη, ανταγωνιστικότερη και περισσότερο ευπροσάρμοστη στην αλλαγή. Αντί, λοιπόν, ο εργαζόμενος να αλλάξει επάγγελμα εκτός των δομών της, συμφέρει η εκπαίδευσή του προκειμένου να ανταποκριθεί αποτελεσματικά και αποδοτικά στις νέες συνθήκες απασχόλησης, αλλά και εκδίπλωσης του ανταγωνισμού.

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος διαθέτει τη δυναμική της εξέλιξης και την εκπληκτική ικανότητα προσαρμογής για να αποτελέσει τη βασική παραδοχή πάνω στην οποία κάθε επιχειρηματίας οφείλει να χτίσει με αξιώσεις τη βιωσιμότητα της επιχείρησής του. Συνθήκη “εκ των ων ουκ άνευ” κρίνεται η μετάβαση από το “body building” όπου αντιμετωπίζεται ως ένας ακόμη μυς, προς εκείνο του “mind building” στο οποίο η συνεχής εκπαίδευση και βελτίωση του μηχανισμού μάθησης τον ανεβάζει σε επίπεδα αδύνατο να προσεγγίσει –για το επόμενο ορατό διάστημα, τουλάχιστον –  η τεχνητή νοημοσύνη. Η εμμονή σε μια λειτουργία “χαμηλών στροφών” καθιστά τη μηχανή του νου εύκολη στο χειρισμό της από οιονδήποτε έχοντα την εξουσία – οικονομική/πολιτική/τεχνολογική- να την καθηλώσει σε “χαμηλότερη προστιθέμενη αξία” από τη δική του!