Ο πληθωρισμός και το εύφλεκτο ισοζύγιο

Αν δεν με απατά η μνήμη μου, ο Άνταμ Σμιθ όταν έγραφε για το περίφημο “αόρατο χέρι” που αποκαθιστά την ισορροπία στις αγορές είχε βάλει και τη λέξη allmost-σχεδόν, πριν πει τη λέξη “πάντα”. Στην ελληνική περίπτωση αυτό σπάνια συμβαίνει. Οι αγορές δεν ισορροπούν γιατί οι κανόνες του ανταγωνισμού είναι φτιαγμένοι στα μέτρα κάποιων, όπως αποδείχθηκε τελευταία και στην εγχώρια ενεργειακή αγορά.

Στην Επιτροπή Ανταγωνισμού πήρε δεκαπέντε χρόνια για να σπάσει το μονοπώλιο της μπύρας. Στην ελληνική οικονομία ευδοκιμούν τα άτυπα καρτέλ (τράπεζες, τηλεφωνία κα) και,  έτσι, εκείνο που συμβαίνει είναι ότι σε κάθε κρίση παρατηρείται ισχυρή συγκέντρωση κεφαλαίου.

Το 2021, σύμφωνα με έκθεση της PriceWaterHouse, πραγματοποιήθηκαν 76 εξαγορές και συγχωνεύσεις εταιρειών, συνολικής αξίας 12 δισ. ευρώ, με πρωταγωνιστή τις τηλεπικοινωνίες, με αποκρατικοποιήσεις αξίας 3 δισ. ευρώ και άντληση κεφαλαίων από ΑΜΚ και εταιρικά ομόλογα σημειώνοντας ρεκόρ, ενώ οι προοπτικές για φέτος παραμένουν δυναμικές. Οι εξαγορές και οι συγχωνεύσεις δεν είναι a priori αρνητικές, κάθε άλλο, όμως καταδεικνύουν την αδυναμία του ελληνικού τραπεζικού συστήματος να στηρίξει την ανάπτυξη του μεγαλύτερου τμήματος της πραγματικής οικονομίας με όρους ανταγωνιστικούς. Αυτό φαίνεται και στις συνεχείς εξαγορές από ξένα συμφέροντα των ελληνικών start up και γενικά ότι ελληνικό… λάμπει.

Το κρίσιμο τμήμα των χρηματοδοτήσεων (δυστυχώς και του Ταμείου Ανάκαμψης) περνάει μέσω των τραπεζών, οι οποίες μετά το πάρτι της εθνικής καταστροφής με τα θαλασσοδάνεια της μετά-ολυμπιακής ευμάρειας, που χορηγούσαν όπως-όπως και όπου να’ ναι για να εξασφαλίζουν μυθώδη bonus οι μάνατζερ, πηγαίνει αποκλειστικά και μόνο στους μεγάλους ομίλους.

Ήταν κακό το κλίμα ήρθε και ο πληθωρισμός

Μέσα σε αυτό το κλίμα της παρατεταμένης κρίσης, το γ΄ τρίμηνο του 2022 θα είναι καθοριστικό για την πορεία της ελληνικής οικονομίας και θα εξαρτηθεί κυρίως από τα αποτελέσματα της τουριστικής σεζόν, η οποία ξεκινάει με έλλειμμα 50.000 θέσεων εργασίας στην εστίαση και τα ξενοδοχεία και τιμές γύρω στο 20% αυξημένες, καθότι ο πληθωρισμός έκλεισε τον Απρίλιο στο 10,2% και γενικά η τροφοδοτική αλυσίδα είναι σε φάση αφασίας.

Τα νοικοκυριά και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχουν να αντιμετωπίσουν αυξήσεις 10% στο ψωμί, 22% στα έλαια, 14% στα κρέατα, 13% στα λαχανικά και 11,7% τα γαλακτοκομικά. Επίσης, 122% αύξηση στο φυσικό αέριο, 88% στον ηλεκτρισμό και 55% στο πετρέλαιο θέρμανσης μέσα σε 12 μήνες, αλλά και 29% στα καύσιμα κίνησης και 15,8% στις πτήσεις.

Από την άλλη, η κυβέρνηση πέτυχε ένα ντιλ με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα για επενδύσεις 4 δισ. ευρώ, προσβλέπει σε καλά έσοδα από τον ΕΝΦΙΑ αφού με βάση τις αντικειμενικές τιμές η ακίνητη περιουσία των Ελλήνων ανέβηκε στα 577 δισ. ευρώ και φαίνεται ότι προγραμματίζει να φορολογήσει με 90% τα υπερκέρδη των ενεργειακών εταιριών, εφ’ όσον καταλήξει πόσα είναι 927, 591 ή 300 εκατ. ευρώ;

Κομβική σημασία στην κυβερνητική προσπάθεια αντίδρασης στο κλίμα αβεβαιότητας που επικρατεί στην ελληνική οικονομία, έχει η απόκτηση της επενδυτικής βαθμίδας καθώς απέχουμε μία μονάδα πλέον μετά την αναβάθμιση (22/4) της πιστοληπτικής της ικανότητας της Ελλάδας από την Standard & Poor’s στο ΒΒ+. Δυστυχώς αυτή δεν έπαιξε τελικά κανένα ρόλο στην επανέκδοση του 7ετούς ομολόγου με το οποίο το ελληνικό Δημόσιο άντλησε 1,5 δισ. ευρώ με επιτόκιο 2,51% και προσφορά 4,8 δισ. ευρώ. Έτσι, σε συνδυασμό με την γενική συγκυρία που παραπέμπει σε ευρωπαϊκή ύφεση, η απόδοση του 10ετούς ομολόγου ανέβηκε στο 3,67%.

Αισιόδοξες προβλέψεις και πραγματικότητα

Στον κυβερνητικό σχεδιασμό παραμένει πάντως η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας στο α΄ εξάμηνο του 2023, γι’ αυτό και ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας βγήκε πρόσφατα να το στηρίξει. Υπολογίζει ρυθμό ανάπτυξης 3,1% για φέτος και 4,8% για το 2023, ενώ βλέπει 3,5% το 2024 και κατά 3,3% το 2025. Το θέμα όμως είναι ότι προβλέπει πληθωρισμό στο 5,6% για φέτος με προοπτική αποκλιμάκωσης στο τέλος, που σημαίνει ότι το 2022 θα είναι χρονιά στασιμοπληθωρισμού.

Στα δημοσιονομικά βλέπει πρωτογενές έλλειμμα 2% του ΑΕΠ και επιστροφή στα πρωτογενή πλεονάσματα: 1,1% το 2023, 2,1% το 2024 και 2,3% το 2025. Σε ότι αφορά το χρέος, φέτος εκτιμάται ότι θα πέσει στο 180,2% του ΑΕΠ και στο 168,6% το 2023. Θα αποκλιμακωθεί περαιτέρω, στο 155,2% το 2024 και στο 146,5% το 2025. Η ανεργία ελπίζεται ότι θα πέσει στο 10% το 2025…

Το εμπορικό ισοζύγιο δεν πάει καλά

Στο μεταξύ μαίνεται η «τέλεια καταιγίδα» για την οποία έκανε λόγο ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας. Διότι δεν είναι μόνο η εξάρτηση σε σιτηρά, πετρέλαιο και φυσικό αέριο, δεν είναι μόνο το ηλεκτρικό ρεύμα και το σούπερ μάρκετ που έχουν τσακίσει τα νοικοκυριά, είναι και τα λιπάσματα που αυξάνονται ανεξέλεγκτα…

Σοβαρή επιδείνωση παρουσίασε το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου κατά το διάστημα Ιανουαρίου-Μαρτίου 2022, σύμφωνα με την ΤτΕ και ανήλθε σε 8,47 δισ. ευρώ (9,42 δισ. δολάρια) έναντι 4,74 δισ. ευρώ (5,62 δισ. δολάρια) κατά το ίδιο διάστημα του έτους 2021, παρουσιάζοντας αύξηση 78,7%.

Η συνολική αξία των εισαγωγών-αφίξεων κατά το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Μαρτίου 2022 ανήλθε στο ποσό των 20,06 δισ. ευρώ (22,45 δισ. δολάρια) έναντι 13,52 δισ. ευρώ (16,24 δισ. δολάρια) κατά το ίδιο διάστημα του έτους 2021, παρουσιάζοντας αύξηση φέτος κατά 48,3%.

Η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή παρουσίασε αύξηση κατά 3,49 δισ. ευρώ, δηλαδή ποσοστιαία 32,9% και η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή και τα πλοία παρουσίασε αύξηση κατά 3,47 δισ. ευρώ, δηλαδή 32,8%, σε σχέση με το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Μαρτίου 2021.

Η συνολική αξία των εξαγωγών-αποστολών κατά το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Μαρτίου 2022 ανήλθε στο ποσό των 11,59 δισ. ευρώ (13,03 δισ. δολάρια) έναντι 8,78 δισ. ευρώ (10,61 δισ. δολάρια) κατά το ίδιο διάστημα του έτους 2021, παρουσιάζοντας ποσοστιαία αύξηση 32,0%.

Η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή παρουσίασε αύξηση κατά 1,59 δισ. ευρώ, δηλαδή 24,0% και η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή και τα πλοία παρουσίασε αύξηση κατά 1,59 δισ. ευρώ, δηλαδή 23,9%, σε σχέση με το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Μαρτίου 2021.

Γενικά, τα νούμερα δεν πάνε καλά, έρχεται και αύξηση επιτοκίων, ενεργειακή και επισιτιστική ένδεια και ο ήλιος που συνήθως μας σώζει, από τον Οκτώβριο δεν θα μπορεί να μας ζεστάνει. Το ζήτημα για τους πολίτες είναι ότι δεν υπάρχει εθνικός σχεδιασμός για τίποτε και από τα κόμματα και την κυβέρνηση όλα όσα λέγονται είναι ένας πυροσβεστικός αυτοσχεδιασμός. Η εντροπία αυξάνεται και αυτό δεν είναι καλός οιωνός…