Οι υδρογονάνθρακες μπορούν να στηρίξουν οικονομικά και τις ΑΠΕ

Όπως είναι γνωστό, έχει ιδρυθεί στην Ελλάδα “Ταμείο Αλληλεγγύης Γενεών” που σκοπό έχει να συγκεντρώσει –με βάση το νορβηγικό πρότυπο– τα έσοδα από την αξιοποίηση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων (κυρίως φυσικό αέριο) προς όφελος των ασφαλιστικών ταμείων συντάξεων των επερχόμενων γενεών. Δυστυχώς, το ταμείο αυτό, ως συνήθως, ιδρύθηκε στο πρόσφατο παρελθόν πριν καν ανακαλυφθεί το πρώτο νέο ελληνικό κοίτασμα υδρογονανθράκων!

Στη Νορβηγία το Ταμείο Υδρογονανθράκων δημιουργήθηκε 20 χρόνια μετά την ανακάλυψη του πρώτου κοιτάσματος πετρελαίου στην Βόρεια Θάλασσα, που ήταν το γιγαντιαίο κοίτασμα “Εκοφίσκ”. Στην συνέχεια, επί 20 χρόνια τα έσοδα από τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων επαναχρησιμοποιήθηκαν για επενδύσεις στην ανακάλυψη νέων κοιτασμάτων μέσω της κρατικής νορβηγικής εταιρείας Statoil έτσι ώστε να πολλαπλασιάσουν περαιτέρω τα έσοδα του κράτους. Μετά τη λήξη της πρώτης 20ετίας εκμεταλλεύσεων ιδρύθηκε και καθιερώθηκε το νορβηγικό μοντέλο του ταμείου αλληλεγγύης γενεών.

Όσον αφορά την Ελλάδα, η περιπέτεια ανακάλυψης κοιτασμάτων υδρογονανθράκων μέσω ερευνητικών επενδύσεων πετρελαϊκών εταιρειών άρχισε με μεγάλη καθυστέρηση και με εξίσου μεγάλα εμπόδια. Και ενώ φαινόταν πως η Ελλάδα θα ακολουθούσε την Κύπρο την Αίγυπτο και το Ισραήλ, θέτοντας ως προτεραιότητα την ανάδειξη το συντομότερο δυνατόν του ορυκτού πλούτου, η σημερινή κυβέρνηση ανέκρουσε πρύμνα. Υπενθυμίζουμε και τις επιλογές του υπουργείου Ενέργειας και τη δήλωση Δένδια.

Κι αυτό, παρότι τα κοιτάσματα φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου θεωρούνται μεγάλης σημασίας για να εξασφαλιστεί η ασφάλεια εφοδιασμού της Ευρώπης τις επόμενες δεκαετίες (Εικ.1). Οι πρώτες ενδείξεις δείχνουν (πιθανότητες 50%) ότι τα αναμενόμενα καθαρά κρατικά έσοδα θα μπορούσαν σε ορίζοντα 40ετίας να φθάσουν στο επίπεδο των 250 δισ. ευρώ. Κι αυτό, όταν η ΕΕ –ως εκ τούτου και η Ελλάδα– έχει θέσει ως κύριο ενεργειακό στόχο την καθιέρωση το έτος 2050 ενός μείγματος παραγωγής ενέργειας που θα εξασφαλίζει μηδενικές εκπομπές αερίων διοξειδίου του άνθρακα.

Υδρογονάνθρακες και ερωτήματα

Το πρώτο ερώτημα που τίθεται για την επίτευξη του παραπάνω στόχου είναι από που θα αντλήσει η Ελλάδα τους αναγκαίους πόρους για την πραγματοποίηση των αναγκαίων διαρθρωτικών αλλαγών (αναβάθμιση ΑΠΕ στις μεταφορές, αναβάθμιση κατοικιών και κτιρίων, αναβάθμιση ενεργειακού μείγματος μέσω και της αντικατάστασης των μονάδων στερεών καυσίμων λιγνίτη με φυσικό αέριο κλπ) ώστε να επιτευχθεί ο πολυπόθητος στόχος ύπαρξης μηδενικών εκπομπών άνθρακα.

Το δεύτερο ερώτημα είναι εάν ο στόχος αυτός είναι πράγματι πραγματοποιήσιμος τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσο και σε ελληνικό. Οι περισσότεροι ανά τον κόσμο αναλυτές συμφωνούν ότι η στήριξη της μεταβλητότητας παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας) είτε από ενεργειακές πηγές φυσικού αερίου είτε από άλλες μορφές παραγωγής καθαρής ενέργειας (π.χ. Πυρηνικής Ενέργειας όπως στην Γαλλία) διαφαίνεται απαραίτητη για τις επόμενες δεκαετίες. Αυτό βέβαια έχοντας ως δεδομένο ότι μια μαζική μεσοπρόθεσμα αποθήκευση ενέργειας από ΑΠΕ (π.χ. μέσω μπαταριών) δεν είναι τουλάχιστον προς το παρόν πραγματοποιήσιμη.

Επίσης πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η ανάγκη χρηματοδότησης της αναβάθμισης των ΑΠΕ στην ΕΕ έχει οδηγήσει ορισμένες χώρες σε πρωτόγνωρες καταστάσεις, όπως αυτή της εξέγερσης των “Κίτρινων Γιλέκων” στην Γαλλία, η οποία ως γνωστόν προκλήθηκε από την επιβολή “Φορολογίας Άνθρακα” στη βενζίνη, στο πετρέλαιο κίνησης, στο φυσικό αέριο κλπ. Η εξέγερση αυτή δημιούργησε σοβαρά προβλήματα στη γαλλική οικονομία επί αρκετούς μήνες, παρότι η πρόθεση της γαλλικής κυβέρνησης είχε αποκλειστικό στόχο την εξασφάλιση των απαραίτητων πόρων για μία συντομότερη μετάβαση σε καθαρότερο ενεργειακό μείγμα μέσω των ΑΠΕ.

Ιστορικός συμβιβασμός

Είναι φανερό ότι στην Ελλάδα, που μαστίζεται ακόμη από την οικονομική λιτότητα, την υψηλή φορολογία των επιχειρήσεων και το συγκριτικά υψηλό κόστος ενέργειας, η εξασφάλιση πόρων μέσω περαιτέρω φορολογίας για τη βελτίωση του εσωτερικού ενεργειακού μείγματος κατανάλωσης είναι οικονομικά και κοινωνικά δυσβάσταχτο, αν όχι ανέφικτο.

Για τους παραπάνω λόγους θεωρούμε ότι στην Ελλάδα υπάρχει σήμερα η δυνατότητα ενός ιστορικού συμβιβασμού μεταξύ των οικολογικών οργανώσεων που τάσσονται δυναμικά εναντίον των ελληνικών εξορύξεων υδρογονανθράκων και των αντίστοιχων κρατικών φορέων που προωθούν τις επενδύσεις ανάδειξης του ελληνικού ορυκτού πλούτου μέσω πετρελαϊκών εταιρειών.

Αυτός ο συμβιβασμός νομίζουμε ότι θα μπορούσε να επιτευχθεί εάν ένα μεγάλο μέρος από τα σημαντικότατα αναμενόμενα κρατικά έσοδα που θα προκύψουν από την εκμετάλλευση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων (ιδιαίτερα κοιτασμάτων καθαρού οικολογικά βιογενούς φυσικού αερίου) διοχετευθούν στην επέκταση της χρήσης των ΑΠΕ σε εθνικό επίπεδο.