Όνειρο απατηλό το Made in Turkey μαχητικό

Η αδυναμία της τουρκικής βιομηχανίας να παράγει κινητήρες ικανούς να τοποθετηθούν σε σύγχρονα οπλικά συστήματα είναι επίσης εμφανής και στην περίπτωση της προσπάθειας να κατασκευαστεί το μαχητικό αεροπλάνο TF-X, εξ’ ολοκλήρου στην Τουρκία. Η Τουρκία μετά από τον αποκλεισμό της από το πρόγραμμα παραγωγής των μαχητικών αεροπλάνων αμερικανικής κατασκευής, F-35, βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα σοβαρό πρόβλημα το οποίο έχει δύο πλευρές.

Η πρώτη είναι η γήρανση του στόλου των F-16 που θα επέλθει κατά τη διάρκεια της τρέχουσας δεκαετίας και καθιστά επιτακτική την ανάγκη για ανανέωση του. Η δεύτερη πλευρά αφορά στο ότι σειρά γειτονικών χωρών, με τις οποίες βρίσκεται σε προστριβές, θα αποκτήσουν εντός της δεκαετίας του 2020 τα F-35. Εκτός από το Ισραήλ, έχει συμφωνηθεί, με σύμφωνη γνώμη του Ισραήλ, να πωληθεί στις μοναρχίες του Κόλπου, κατ’ αρχάς στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και στη συνέχεια στη Σαουδική Αραβία.

Προφανώς θα ακολουθήσει και η Αίγυπτος στην προσπάθεια των ΗΠΑ να σταθεροποιήσουν την παρουσία τους στην περιοχή. Μάλιστα υπάρχουν πληροφορίες ότι γίνονται συζητήσεις και με το Κατάρ στο πλαίσιο του αμερικανικού σχεδίου αποκοπής του από την επιρροή του Ιράν αλλά και των Αδελφών Μουσουλμάνων. Αν πράγματι συμβεί κάτι τέτοιο αυξάνουν και οι δυσκολίες της Τουρκίας δεδομένου ότι το κρατίδιο του κόλπου αποτελεί τον βασικό χρηματοδότη του Ερντογάν. Κανείς δεν προεξοφλεί ότι αυτό θα συμβεί αλλά στη διεθνή πολιτική κανείς δεν γνωρίζει τις εξελίξεις που συναρτώνται άμεσα από τα συμφέροντα κάθε χώρας.

Δεν γνωρίζουμε αυτή τη στιγμή ποιες είναι οι σκέψεις της ελληνικής κυβέρνησης ειδικά μετά την αγορά των γαλλικών Rafale, που καλύπτουν σε μεγάλο βαθμό τις ανάγκες της χώρας. Παράλληλα, η Ελλάδα με την απόκτηση του Rafale, ήδη από το 2021, αποκτά ένα στρατηγικό πλεονέκτημα, το οποίο η Τουρκία δεν έχει τη δυνατότητα να το ανατρέψει, τουλάχιστον την επόμενη πενταετία. Αυτό το πλεονέκτημα δίνει στην Ελλάδα τη δυνατότητα να αποφασίσει αν θα συμμετάσχει στο κλαμπ του F-35 ή στο ευρωπαϊκό μαχητικό 6ης γενιάς που αναπτύσσουν από κοινού Γαλλία και Γερμανία.

Η Τουρκία έχει αποκλειστεί από το πρόγραμμα του F-35, αλλά καταβάλει προσπάθειες για να επανέλθει. Πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι μπορεί και να τα καταφέρει. Ωστόσο οι γεωπολιτικές εξελίξεις που έχουν δρομολογηθεί από την υπογραφή της “Συμφωνίας του Αβραάμ”, κάνουν αυτή την προσπάθεια εξαιρετικά πιο δύσκολη. Το άνοιγμα της πόρτας της Ουάσιγκτον στις μοναρχίες του Κόλπου το οποίο αναμένεται να επισφραγιστεί με την υπογραφή αντίστοιχης συμφωνίας μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ισραήλ, κλείνει την πόρτα αυτή στην Τουρκία. Η Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ, ισχυρά πολωμένοι αντίπαλοι της Τουρκίας στην Μέση Ανατολή και στην Βόρεια Αφρική δεν θα αφήσουν μεγάλες δυνατότητες κινήσεων στην Άγκυρα, στα κέντρα εξουσίας των ΗΠΑ.

Είναι το TF-X λύση;

Η αντιμετώπιση του συγκεκριμένου προβλήματος είναι πολύ δύσκολη για την Τουρκία. Ακόμη και η σκέψη για αγορά ρωσικών αεροσκαφών MiG -35 ή Su-57 θα επέφερε όχι μόνο την μήνιν των ΗΠΑ, αλλά σαφώς κάτι περισσότερο. Πέρα από το ότι η Ρωσία δεν φαίνεται διαθέσιμη να προβεί σε μια τέτοια πώληση στις παρούσες συνθήκες. Σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες κατά την τελευταία επίσκεψη του Ερντογάν στη Ρωσία συζητήθηκε το ζήτημα με τον Πούτιν χωρίς αποτέλεσμα.

Μπροστά σε αυτή την αδιέξοδη κατάσταση η Τουρκία του Ερντογάν βρήκε ως λύση την επιτάχυνση του προγράμματος παραγωγής του τουρκικού μαχητικού αεροπλάνου TF-X προκειμένου να αντικαταστήσει τα αντίστοιχα F-16 στη δεκαετία του 2030. Πρόκειται για ένα φιλόδοξο πρόγραμμα που έχει αρχίσει το Δεκέμβριο του 2010. Όλος ο σχεδιασμός επιχειρείται να προσομοιάζει προς τα αμερικανικά F-35.

Εκτός των πολλών προβλημάτων, το κύριο και βασικό πρόβλημα αποτελεί ο κινητήρας που θα φέρει το μαχητικό. Από τον Μάιο του 2017 μέχρι τον Μάρτιο του 2019 υπήρχε συνεργασία με τη Rolls-Royce για την κατασκευή ενός κινητήρα παρόμοιου με τον Eurojet EJ200 που χρησιμοποιείται στα μαχητικά Eurofighter Typhoon και βασίζεται στην τεχνολογία XG-40 που έχει αναπτύξει η αγγλική εταιρία από τη δεκαετία του 1980. Η Rolls-Royce αποχώρησε από το πρόγραμμα το Μάρτιο 2019 δημιουργώντας μέγιστο πρόβλημα στην συνέχιση του εγχειρήματος.

Μετά την αποχώρηση της Rolls-Royce η κατασκευάστρια εταιρία Turkish Aerospace Industries αναζήτησε λύση στους ρωσικούς κινητήρες RD-33 που χρησιμοποιούνται στα ρωσικά μαχητικά MiG-35. Όμως και αυτή η προσπάθεια δεν καρποφόρησε. Έτσι η Τουρκία αποφάσισε να δημιουργήσει τον δικό της κινητήρα ο οποίος θα είναι έτοιμος το 2029. Δύσκολες αποφάσεις με λιγοστές ελπίδες επιτυχίας χωρίς την καθοριστική βοήθεια της ξένης τεχνολογίας.

Το πρώτο μουσουλμανικό μαχητικό αεροπλάνο

Με αυτά τα δεδομένα “το πρώτο μουσουλμανικό μαχητικό αεροπλάνο” (η φράση ανήκει στον Διευθύνοντα Σύμβουλο της κατασκευάστριας εταιρείας Turkish Aerospace Industries, Temel Kotil) μάλλον θα καθυστερήσει πολύ να παραχθεί … αν παραχθεί. Διότι η τεχνολογία προχωρά πάρα πολύ γρήγορα και καθιστά απαρχαιωμένα προγράμματα που δεν μπορούν να την παρακολουθήσουν με τον ίδιο ρυθμό.

Το συμπέρασμα θα μπορούσε να είναι ότι διαφαίνεται ένα αδιέξοδο σχετικά με την δύναμη πυρός στον αέρα της Τουρκίας. Μήπως τελικά η Τουρκία έχει πέσει σε παγίδα που η ίδια με την πολιτική της έχει κατασκευάσει; Οι εξελίξεις θα δείξουν. Πάντως χρειάζεται αρκετό θράσος να κουνάς απειλητικά το χέρι και να υψώνεις τον τόνο της φωνής σου σε εκείνες τις χώρες από τις οποίες εξαρτάσαι τεχνολογικά σε τέτοιο βαθμό που αν σε εγκαταλείψουν δεν θα μπορείς να παράγεις ούτε λάστιχα αυτοκινήτων.

Είναι φανερό ότι η ενσωματωμένη (με αντιγραφές ή κλεμμένη) τεχνολογία δεν βρίσκεται σε τέτοιο επίπεδο που να επιτρέπει στην Τουρκία να καυχάται ως μεγάλη οικονομική δύναμη. Η πρόοδος που έχει επιτευχθεί στα τελευταία χρόνια στηρίζεται σε μια χαμηλή και μεσαία τεχνολογία που συνήθως οι πιο προηγμένες τεχνολογικά χώρες παραχωρούν χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα στις χαμηλά ευρισκόμενες τεχνολογικά χώρες. Όταν παλεύεις με νύχια και δόντια να κατασκευάσεις κινητήρα αεροπλάνου στα προσεχή 10 χρόνια κάτι που οι αναπτυγμένες χώρες το έχουν καταφέρει από τη δεύτερη δεκαετία του 20ου αιώνα είναι δύσκολο να πείσεις για την οικονομική σου ισχύ. Απλά και καθαρά λόγια.