Πίτσος: Η άνοδος, η πτώση και η επιστροφή

Την Πρωτοχρονιά του νέου έτους “έφυγε” από την ζωή πλήρης ημερών ο βιομήχανος Απόστολος Πίτσος, οι συσκευές του οποίου έμπαιναν σε κάθε ελληνικό σπίτι, επί δεκαετίες. Αν και 104 ετών, ο Απόστολος Πίτσος, ο “πατριάρχης” της θρυλικής ελληνικής βιομηχανίας ηλεκτρικών συσκευών, ήταν διαυγής μέχρι το τέλος της ζωής του.

Η Πίτσος, η εταιρεία που άφησε ιστορία στην ελληνική βιομηχανία, ιδρύθηκε το 1865 από την ομώνυμη οικογένεια και για πολλές δεκαετίες (μαζί με την ΙΖΟΛΑ και την ΕΣΚΙΜΟ). Έμπαινε στα ελληνικά νοικοκυριά με τις χαρακτηριστικές λευκές ηλεκτρικές συσκευές, φέρνοντας “επανάσταση”. Μετά όμως ήρθαν οι Γερμανοί και η κρίση. Πίτσος, ΙΖΟΛΑ και ΕΣΚΙΜΟ, έγιναν παρελθόν…

H “Πίτσος” γεννήθηκε στην οδό Περικλέους στην Aθήνα το 1865, όπου ο Νικόλαος Πίτσος έφτιαχνε ψυγεία της εποχής: τα λεγόμενα φανάρια ή φρεσκαδόρους. Αυτά ήταν σαν κουτιά που οι νοικοκυρές κρεμούσαν σαν φανάρια σε βορεινούς σκιερούς τοίχους την εποχή που άλλη μορφή ψύξης και συντήρησης τροφίμων δεν υπήρχε. Ο Νικόλαος Πίτσος εκτός από “φανάρι” με νερό (είχε και βρυσάκι) έφτιαχνε και μπρίκια και εν συνεχεία γκαζιέρες, ενώ τα ανίψια του (δεν είχε δικά του παιδιά) και τα παιδιά τους εν συνεχεία, θα έφτιαχναν θερμοσίφωνες και ηλεκτρικά ψυγεία, ηλεκτρικές κουζίνες, τηλεοράσεις και πλυντήρια, με εξαγωγές σε δεκάδες χώρες

Η οικογένεια πλούτισε. Μάλιστα πριν μερικά χρόνια είχε πουληθεί μια μοναδική σε όλη την Ελλάδα έπαυλη, προς 20 εκατομμυρίων ευρώ, εμβαδού 568 τετραγωνικών μέτρων σε στυλ εξοχικής γαλλικής κατοικίας, περιτριγυρισμένη από πευκόδασος, ενώ προσφέρει ιδιωτική πρόσβαση στην θάλασσα μέσω τριών ιδιωτικών παραλιών που διαθέτει. Βρίσκεται στο Κουνούπι Αργολίδας σε μια έκταση 18.000 τετραγωνικών μέτρων. Το οίκημα βγήκε προς πώληση μέσω του οίκου δημοπρασιών Sotheby’s, ενώ ανήκε στην οικογένεια Πίτσος από το 1865. Ο οίκος δημοπρασιών το περιέγραφε κατά την περίοδο πώλησής του, ως “Majestic” (Μεγαλοπρεπές).

Περίοδος προβλημάτων

Όμως δεν ήταν όλα εύκολα. Όταν η επιχείρηση εισήλθε στην αγορά λευκών συσκευών βρέθηκε “απέναντι” στην ήδη καθιερωμένη IΖΟΛΑ και αργότερα προστέθηκε και η EΣΚΙΜΟ. O ανταγωνισμός οδήγησε στην απόφαση για το μεγάλο βήμα, το εργοστάσιο που χτίστηκε το 1959, σε έκταση στο Pέντη. Eκεί στήθηκαν οι νέες γραμμές παραγωγής και την ίδια χρονιά κατασκευάστηκε το πρώτο ηλεκτρικό ψυγείο, για να ακολουθήσουν οι καταψύκτες και οι κουζίνες.

Aργότερα ξεκίνησε και η παραγωγή των πρώτων ασπρόμαυρων τηλεοράσεων. Οι πωλήσεις ήταν εξαιρετικές και προσέλκυσαν το ενδιαφέρον Γερμανών επενδυτών, οπότε άρχισε η συνεργασία (το 1974) με την Siemens Α.Ε. Την άλλη χρονιά, γίνεται μια ιστορική απεργία 40 ημερών από τους 1.500 εργαζομένους που ζητούσαν 35% αυξήσεις στο μεροκάματο και αναπροσαρμογή του επιδόματος παραγωγής.

Στις 16 Δεκέμβρη, η εργοδοσία είχε κηρύξει “λοκ άουτ” και σημειώθηκαν σοβαρά επεισόδια με τραυματίες, καθώς η αστυνομία χρησιμοποίησε κλομπ. Τελικά, στις 26 Γενάρη οι εργαζόμενοι επέστρεψαν στη δουλειά τους, πετυχαίνοντας αύξηση του μεροκάματου κατά 20% και εξομοίωση του μπόνους παραγωγής για άνδρες και γυναίκες. Οι εργαζόμενοι ήρθαν όμως πλέον σε απόλυτη σύγκρουση με τη διοίκηση του Απόστολου Πίτσου, ενώ οι τραυματίες και οι συλλήψεις έδωσαν στο θέμα μεγάλη έκταση.

Επιπλέον, όπως ο ίδιος ο επιχειρηματίας έχει δηλώσει, η ΕΟΚ δεν άφηνε πολλές επιλογές: «Τη δεκαετία του ’70 υπήρχαν τέσσερις εταιρείες στο ίδιο πεδίο με εμάς στην Ελλάδα… Άλλοι έλεγαν “Έρχεται η κοινή αγορά και χρειάζεται να ενωθούμε μεταξύ μας για να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε”… Για μένα η μόνη λύση, ώστε να μπορέσουμε να επιβιώσουμε, ήταν να προσκολληθούμε σε μια μεγάλη ξένη εταιρεία που να είναι κορυφή στον χώρο».

Οπότε το 1977 πούλησε το 60% των μετοχών στην “Βosch-Siemens Hausgerate GmbΗ” και οι Γερμανοί τον κράτησαν στο τιμόνι για πέντε χρόνια, διατηρώντας για λόγους μάρκετινγκ την ιστορική επωνυμία. Η γερμανική Πίτσος θα σαρώσει την αγορά. Το 1986 θα ξεκινήσει ο όμιλος συνεργασία με τη Robert Bosch για τη διανομή των οικιακών συσκευών της στην Ελλάδα, τρία χρόνια μετά θα γίνει έναρξη παραγωγής των νέων ψυγείων ΝΟ FRΟSΤ. Το 1996 θα υπάρξει μετονομασία της εταιρείας σε BSP ΑΒΕ (από τα αρχικά των προϊόντων Bosch, Siemens, Pitsos) και το 2001 μετονομασία της εταιρείας σε BSH Οικιακές Συσκευές Α.Β.Ε. Το 2005 θα γιορταστούν τα 140 χρόνια από την ίδρυση της εταιρείας ΠΙΤΣΟΣ Α.Ε, αλλά η κρίση έχει πλέον αρχίσει.

Γιατί δόθηκε στους Γερμανούς

Ο  Απόστολος Πίτσος είχε γεννηθεί το 1918. Σπούδασε στη Γερμανική Σχολή, και είχε συμμαθητή τον μετέπειτα πρωθυπουργό Γεώργιο Ράλλη, αλλά και συμμαθήτρια την ηθοποιό Δέσπω Διαμαντίδου. Στα μαθητικά του χρόνια, η βιοτεχνία Πίτσος, μετακόμισε στην οδό Έσλιν στους Αμπελοκήπους. Διευθυντής ήταν ο ανιψιός του Νίκου Πίτσου και πατέρας του Απόστολου Πίτσου.

Ένα σοβαρό οφθαλμολογικό ζήτημα του πατέρα, υποχρέωσε το νεαρό Απόστολο να αναλάβει ουσιαστικά την επιχείρηση. Σπούδασε εν τω μεταξύ στη Γερμανία μηχανολόγος και στον πόλεμο κατετάγη όπως και ο αδελφός του. Μεταπολεμικά η βιομηχανία μεταμορφώθηκε σταδιακά με ηλεκτρικές συσκευές που έμπαιναν πλέον σε όλα τα ελληνικά σπίτια. Οι πωλήσεις εκτοξεύθηκαν με τα χρόνια και γίνονταν εξαγωγές και όλα ήταν ανθηρά. Όμως η απεργία του 1975, αλλά και η είσοδος στην ΕΟΚ έκανε τον Απόστολο Πίτσο να πάρει τη μεγάλη απόφαση να πουλήσει την εταιρεία στους Γερμανούς.

Οι πωλήσεις συνεχίζουν να είναι εντυπωσιακές, όμως  αρχίζει η κρίση και το 2005 μειώνονται πλέον τα έσοδα και εμφανίζονται προβλήματα στη μισθοδοσία. Οι εργαζόμενοι διαμαρτύρονται ότι η κυβέρνηση δεν πίεσε ποτέ την Siemens να τηρήσει την συμφωνία για επενδύσεις 60 εκατομμυρίων ευρώ και για 700 θέσεις εργασίας που είχε υπογραφεί και που δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Οριστικό λουκέτο μπήκε το 2020, καθώς η Bosch Siemens Hausegerate (BSH) αποφάσισε να μεταφέρει την παραγωγή στην Τουρκία.

Η Πίτσος επιστρέφει

Όμως η Πίτσος ξαναπαίρνει ζωή, χάρη στην συμφωνία με την βορειοελλαδίτικη Pyramis των Ανδρέα και Νίκου Μπακατσέλου. Η εταιρεία στην οποία οι Γερμανοί έβαλαν οριστικό λουκέτο και προτίμησαν να επενδύσουν εν συνεχεία στην Τουρκία, πούλησε τον εξοπλισμό της στην Pyramis και αναμένεται η παραγωγή ελληνικών οικιακών συσκευών, όχι στου Ρέντη, αλλά στο νέο εργοστάσιο στα Οινόφυτα. Έχει αγοραστεί ο εξοπλισμός της “Πίτσος”, αλλά θα αγοραστεί και νέος. Το εργατικό προσωπικό που προσελήφθη, αφορούσε κυρίως πρώην εργαζομένους της εταιρείας.

Η Πίτσος, λοιπόν, έγινε και πάλι ελληνική μετά από μισό αιώνα, καθώς ουσιαστικά είχε περάσει σε γερμανικά χέρια το 1977, όπως προαναφέραμε. «Αποτελεί ορόσημο τόσο στην πορεία της Pyramis όσο και στη βιομηχανική ιστορία της χώρας αφού θα ξανανάψει τη ‘φλόγα’ της εγχώριας παραγωγής», είχε σημειώσει ο κ. Μπακατσέλος σε σχετική ανακοίνωση. Καταλυτική θεωρείται η συμβολή του υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδωνι Γεωργιάδη, ο οποίος είχε συμβάλλει στις επαφές με τη γερμανική εταιρεία, αλλά και τη γερμανική κυβέρνηση προκειμένου να υπάρξει θετική κατάληξη.

Η “Pyramis Μεταλλουργία ΑΕ” της οικογένειας Μπακατσέλου ιδρύθηκε το 1959 και εδρεύει στη Θεσσαλονίκη, ενώ διαθέτει σύγχρονο εργοστάσιο στο Κιλκίς. Η εταιρεία είναι μεταξύ των μεγαλύτερων εταιρειών παραγωγής ανοξείδωτων νεροχυτών παγκοσμίως, με έντονη εξαγωγική δραστηριότητα. Διαθέτει επίσης και άλλα προϊόντα για την κουζίνα, ακόμα και ηλεκτρικές συσκευές, οι οποίες όμως παράγονται σε συνεργαζόμενα εργοστάσια στο εξωτερικό.