Πως είδα τον “τραπεζικό σεισμό” από την Καλιφόρνια

Με την συμμετοχή της ελβετικής τραπέζης UBS η Credit Suisse αγοράστηκε αντί 3,25 δισ. ελβετικών φράγκων, έναντι 8 του μετοχικού κεφαλαίου της. Διεσώθηκε μεν το δεύτερον εις μέγεθος πιστωτικό ίδρυμα της Ελβετίας, αλλά με έκπτωση 60% που έπληξε καιρίως τον μύθο της ελβετικής αξιοπιστίας. Ό,τι δεν κατάφεραν τα σκάνδαλα, οι επενδυτικές αστοχίες κι οι αλλεπάλληλες αλλαγές στην διοίκηση της Credit Suisse προσφάτως, το προκάλεσε μία αμφίσημος δήλωση του προέδρου της και η χρεωκοπία μιας αμερικανικής τραπέζης, της Silicon Valley Bank (SVB), το προηγηθέν 7ήμερον από τον τραπεζικό σεισμό. 

Ευρισκόμενος στο Λος Άντζελες την περασμένη εβδομάδα, παρακολούθησα εκ του σύνεγγυς τον νέον τραπεζικόν… “σεισμόν”. Η 17η εις μέγεθος αμερικανική τράπεζα, η Silicon Valley Bank, αναγκάστηκε να διακόψει την λειτουργία της από την έφοδο των καταθετών (bank run). Οι οποίοι καταθέτες ανησύχησαν, ενδοσυνεννούμενοι μέσω του διαδικτύου, μη χάσουν τ’ αποταμιεύματα τους κι έσπευσαν να τα σηκώσουν!

Η Silicon Valley Bank υπέφερε απ’ το κλασσικό σφάλμα των ασκέπτων τραπεζιτών Δανείζονταν με μηδενικά σχεδόν επιτόκια από τους καταθέτες της και επανεπένδυε
σε μακροπρόθεσμα υψηλότοκα ομόλογα, εμφανίζοντας κέρδη “υπεραξίας”. Όταν όμως η Αμερικανική Κεντρική Τράπεζα ανέβασε αιφνιδίως το επιτόκιο από το 0,01% στο 4%, οι αποδόσεις των παλαιοτέρων επενδύσεων έπεσαν, εξ’ αιτίας της υποτιμήσεως των ομολόγων.

Τότε η Silicon Valley Bank ευρέθη ακάλυπτη έναντι τρεχουσών υποχρεώσεων της (“Mark to market”). Το πληροφορήθηκαν οι καταθέτες κι άρχισαν να ζητούν πίσω τα χρήματα των! Μιλάμε για εκατομμύρια δολαρίων των υπαλλήλων της Apple, Microsoft, Google κλπ. στη SVB. Πολύς πλούτος…

Πιάστηκαν στο ύπνο!

Οι “κοντρόλερς” των τραπεζών πιάστηκαν στον ύπνο και μέχρις ότου να αφυπνισθεί κι ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, να διαβεβαιώσει ότι όλοι οι καταθέτες της SVB θα αποζημιωθούν στο ακέραιον, ανεξαρτήτως ύψους της καταθέσεως τους, η κρίση εμπιστοσύνης μετεδόθηκε και σε άλλες δύο αμερικανικές τράπεζες, την Republic και την Signature Bank της Νέας Υόρκης.

Από εκεί, ο… “ιός της αμφιβολίας” μετεφέρθη στην Ευρώπη και ο πιο ασθενής κρίκος των ελβετικών τραπεζών, η Credit Suisse κατέρρευσε, χωρίς οι ελβετικές αρχές να προλάβουν να την διασώσουν, παρά μόλις εχθές Κυριακή (19.3.23) έπειτα από ένα επταήμερο. Βασικοί μέτοχοι της Credit Suisse (Σαουδική Αραβία, Εμιράτα) αρνήθηκαν να μετάσχουν στην διασωστική αύξηση κεφαλαίου της ελβετικής τραπέζης, η οποία έπειτα από 167 έτη από της ιδρύσεως της αντιμετώπιζε την ιδία μοίρα με την Lehman Brothers που “βάρεσε κανόνι” το 2005, αν και ήταν η αρχαιότερη αμερικανική τράπεζα.

Η Κεντρική Ελβετική Τράπεζα άνοιξε “πιστωτική γραμμή” 50 δισ. φράγκων, αλλά μπροστά στις υποχρεώσεις της Credit Suisse δεν κατόρθωσε να ανακόψει τις αναλήψεις καταθέσεων. Διάφορα “κοράκια” προσφέρθηκαν να την βοηθήσουν (BlackRock και Deutsche Bank) αλλά η ελβετική υπερηφάνεια δεν ενέδωσε στην ταπείνωση. Προτίμησε η Credit Suisse να μείνει στα ελβετικά χέρια παρά να εξαγορασθεί από ξένους, που βεβαίως θα απέλυαν χιλιάδες Ελβετούς εργαζομένους στην τράπεζα.

Οι άλλοι Κεντρικοί Τραπεζίτες της Ευρώπης, Αγγλίας, Ισπανίας και των ΗΠΑ, φοβούμενοι περαιτέρω διάδοση της κρίσεως, εποίησαν την ανάγκην φιλοτιμία και διέθεσαν ρευστότητα δισεκατομμυρίων δολαρίων μέσω ανταλλαγής (SWAP) επιτοκίων. Η τραπεζική “σεισμική δόνηση” δεν έχει ακόμη καταλαγιάσει κι είναι πρόωρος κάθε εφησυχασμός. Η συζήτηση τώρα μετατίθεται: Θα συνεχίσουν οι κεντρικοί… Καππαδόκηδες την αύξηση των επιτοκίων που μεταβάλλουν την γεωμετρία του δανεισμού, ή θα σταματήσουν;

Και στο βάθος ο… “τραπεζικός κήπος” με την χορηγηθείσα τεράστια ρευστότητα επί πανδημίας του κινεζοϊού! Μόνον ο Ιερώνυμος Πάουελ, πρόεδρος της αμερικανικής FED, πρέπει να μαζέψει από την αγορά κάπου δύο τρις. δολαρίων που έχει χορηγήσει στις τράπεζες κι’ άλλα τόσα ο “μάγος” Μάριο Ντράγκι κι η μαντάμ Λαγκάρντ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης.

«Ορών ούν πολλήν μεν ολιγωρίαν ούσαν / ημίν προς του θεούς- λέγει με ύφος σοβαρόν/Ολιγωρίαν. Μα τι περίμενε λοιπόν;» θα μπορούσε να πει ο Αλεξανδρινός ποιητής(*) αν ζούσε σήμερον.

---

(*) “Ο Ιουλιανός ορών ολιγωρίαν” Κωνσταντίνος Π. Καβάφης (1863-1933)