Πυρηνικό άλμα στην συνεργασία Τουρκίας-Κίνας

Σε συμφωνία με την Κίνα  για την κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου, είναι έτοιμη να καταλήξει η Τουρκία, σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού Ενέργειας Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ. Το εργοστάσιο προγραμματίζεται να χτιστεί στην Ανατολική Θράκη, όπου αντιπροσωπεία Κινέζων αξιωματούχων επισκέφτηκε τις τοποθεσίες. Ασχέτως της κατάληξης των διαπραγματεύσεων, βλέπουμε πως η συνεργασία Τουρκίας-Κίνας φτάνει και στην πυρηνική τεχνολογία.  

Σύμφωνα με το Middle East Eye, ανάμεσα στα πρόσωπα που απάρτιζαν την κινεζική αντιπροσωπεία που επιθεώρησε τη περιοχή στη Θράκη, ήταν ο Αντιπρόεδρος της Εθνικής Ενεργειακής Διοίκησης της Κίνας He Yang και ο Αντιπρόεδρος της State Power Investment Corporation Lu Haongzao. Η Τουρκία εμφανίζεται αισιόδοξη πως το πυρηνικό deal με το Πεκίνο είναι θέμα μερικών μηνών.

Την τελευταία περίοδο ο Τούρκος πρόεδρος επιδίδεται σε ένα φρενήρη αγώνα διπλωματικών επαφών, επιχειρώντας την αποκατάσταση των σχέσεων της χώρας του με έτερα κράτη, με τα οποία είχε έρθει σε σύγκρουση. Παράλληλα, σοβούσης της κρίσης στην Ουκρανία, η Τουρκία συνεχίζει να προσεγγίζει την Μόσχα, την ίδια στιγμή που ένας “άνθρωπος” της αναδείχθηκε στο υπουργείο Άμυνας της Ουκρανίας, ο Τάταρος Ρουστέμ Ουμέροφ, την κοινότητα των οποίων υποστηρίζει η Άγκυρα.

Αναμφίβολα, ο Ερντογάν υλοποιεί ένα σχέδιο δημιουργίας και διαχείρισης αντιλήψεων, με κύριο αποδέκτη το εσωτερικό του ακροατήριο. Ο αθέατος στόχος του, όμως, εστιάζεται στην σωτηρία της τουρκικής οικονομίας. Η καταστροφική συναλλαγματική κρίση στην Τουρκία, εξώθησε την Άγκυρα στον εναγκαλισμό της με το Πεκίνο, μέσω των εμπορικών συναλλαγών των δύο πλευρών.

Με την Τουρκία να επιστρέφει σταδιακά στην οικονομική “ορθοδοξία” για να αντιμετωπίσει την, αρχικά νομισματική και μετέπειτα χρηματοοικονομική της κρίση, ορισμένοι βιομηχανικοί τομείς της εμφάνιζαν, όλο το προηγούμενο διάστημα, μία απότομη ανάκαμψη. Μία ανάκαμψη που  προκάλεσε έκπληξη και απορίες, πλην όμως υπάρχει μία απλή εξήγηση. Η ανάκαμψη δεν έχει να κάνει με την Τουρκία, αλλά με την Κίνα, από την οποία οι μεταποιητικές τουρκικές μονάδες εισάγουν κυρίως μηχανολογικό εξοπλισμό και ημιτελή προϊόντα, τα οποία εξάγονται στην τελική τους μορφή κυρίως στην Ευρώπη.

Ο εναγκαλισμός με την Κίνα

Η αυξανόμενη εξάρτηση της χώρας από το Πεκίνο εξηγεί τον λόγο που η Άγκυρα είχε αποφύγει να συμμετάσχει στην επιχείρηση διπλωματικής δολιοφθοράς των χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων στην Κίνα που οργάνωσαν οι ΗΠΑ, με αφορμή την καταπίεση των μουσουλμάνων Ουιγούρων από τις κινεζικές αρχές και την παραβίαση ανθρώπινων δικαιωμάτων στις περιοχές τους.

Η απροσδόκητη αντοχή σημαντικού μέρους της τουρκικής βιομηχανίας, προδίδει την κινέζική μεθοδολογία για την διαμόρφωση της παγκόσμιας οικονομίας, με τις πανίσχυρες κινεζικές εφοδιαστικές αλυσίδες να υποστηρίζουν, όχι μόνον τις εκπληκτικές επιδόσεις της χώρας στο διεθνές εμπόριο, αλλά και να κινούν το εμπόριο των γειτόνων της στην Ασία, σε ένα στιβαρά ολοκληρωμένο εμπορικό δίκτυο.

Στο περιβάλλον αυτό η Τουρκία εμφανίζεται με ένα εθνικό νόμισμα που έχει απωλέσει από το 2018 περισσότερο από 50% έναντι του δολαρίου. Όμως, όπως βλέπουμε και στον πίνακα άνωθεν, έχει ταυτόχρονα υπερδιπλασιάσει τις εισαγωγές της από την Κίνα, αυξάνοντας όμως το έλλειμμά της στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Όμως, παρά την αύξηση του τουρκικού εξωτερικού χρέους, η τριγωνική σχέση Ευρώπης-Κίνας-Τουρκίας της επέτρεψε να διατηρεί προσβάσεις σε σωτήριες πιστώσεις, που δεν συμπεριλαμβάνονται στον επίσημο ισολογισμό της Κεντρικής της Τράπεζας.

Η Τουρκία εισάγει για να έχει την δυνατότητα να εξάγει και παρά το γεγονός ότι η κατανάλωση γενικά μειώνεται, οι εισαγωγές σε μηχανολογικό εξοπλισμό και ημιτελή προϊόντα αυξάνονται δραστικά, με συνέπεια η συνεπακόλουθη εξαγωγή τους σε μορφή τελικών προϊόντων να προκαλέσει άνοδο των τουρκικών εξαγωγών. Παλαιότερη ανάλυση του Τουρκικού Ινστιτούτου Στατιστικής των συναλλαγών ανά χώρα, αποκάλυψε πως η μερίδα του λέοντος των εισαγωγών της Τουρκίας ανήκει στην Ρωσία, κυρίως λόγω του αυξημένου κόστους της ενέργειας και στην Κίνα.

Από την άλλη πλευρά οι εξαγωγές εμφανίζουν μία εκπληκτικά διαφορετική εικόνα, στην οποία η Ευρώπη παρουσιάζεται να απορροφά περισσότερο από το 50% του συνόλου των τουρκικών εξαγωγών. Μάλιστα το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου της Τουρκίας με την Κίνα διαμορφώνεται κατά το 2021 στα 27 δισ. δολάρια, έναντι των 20 δισ. του 2020, αυξημένο κατά 35%.

Στην άκρη οι Ουιγούροι

Ταυτόχρονα οι διογκούμενες επικοινωνιακά εντάσεις μεταξύ Κίνας και Τουρκίας, με αφορμή το ζήτημα των Ουιγούρων, έχουν την αφετηρία του στους θρησκευτικά συντηρητικούς πολιτικούς του καθεστώτος Ερντογάν και στους κύκλους των ακραίων εθνικιστών (Γκρίζοι Λύκοι), αλλά όπως αποδεικνύεται δεν προκαλούν σοβαρό πρόβλημα στις σχέσεις των δύο χωρών. Οι οικονομικοί και οι επιχειρηματικοί κύκλοι στην Τουρκία αντιλαμβάνονται πως η Κίνα διαθέτει τα μέσα για να αποτελέσει την βάση της τουρκικής ανάπτυξης, οπότε η βίαια ενσωμάτωση των Ουιγούρων στο κινέζικό κοσμικό πολιτισμικό “γίγνεσθαι”, μάλλον τους αφήνει αδιάφορους.

Οι Αμερικανοί στρατηγικοί αναλυτές ευελπιστούν πως η Τουρκία θα αποτελέσει ένα αντίβαρο στην αυξανόμενη επιρροή του σινορωσικού διπόλου στην δυτική Ασία, παραβλέποντας το γεγονός ότι χωρίς την Κίνα η τουρκική οικονομία θα ακολουθούσε την μοίρα της, ανάλογη με αυτή της Βενεζουέλας. Εμφανίζονται επίσης να αδιαφορούν για το γεγονός ότι η στάση της Τουρκίας στην κρίση της Ουκρανίας επηρεάζεται άμεσα από την συμπεριφορά της Κίνας.

Να σημειωθεί πως κινεζικές εταιρείες απέκτησαν μερίδιο 65% στο λιμάνι Kumport στην Κωνσταντινούπολη και μερίδιο 51% σε μια νέα κρεμαστή γέφυρα πάνω από τον Βόσπορο, ενώ η China Export and Credit Insurance Corporation πρόσφερε έως και 5 δισεκατομμύρια δολάρια σε ασφαλιστική υποστήριξη στο τουρκικό κρατικό επενδυτικό ταμείο. H Τουρκική Κεντρική Τράπεζα έχει συνάψει συμφωνίες swap με την Κίνα, κατ’ αναλογία των συμφωνιών με την Νότια Κορέα και το Κατάρ (συμφωνίες που σύναψαν μετέπειτα Εμιράτα και Σαουδική Αραβία, αφού αποκατέστησαν τις σχέσεις τους με την γείτονα).

Συνέχεια, λοιπόν, των αγαστών οικονομικών και εμπορικών σχέσεων των δύο χωρών είναι τα σχέδια για νέο πυρηνικό εργοστάσιο. Η δε Τουρκία να εμφανίζεται σίγουρη πως είναι θέμα μηνών να πέσουν οι τελικές υπογραφές για τον τρίτο σταθμό της, μετά το Ακούγιου που κατασκευάζει η Ρωσία και προγραμματίζεται να λειτουργήσει το 2024 και τον δεύτερο που σχεδιάζεται στην Σινώπη, με την συνεργασία και πάλι της Ρωσίας και της Νότιας Κορέας.