Θαύμα! Μείωση της ανεργίας χωρίς αύξηση της απασχόλησης!

Όπως προκύπτει από τα μηνιαία στοιχεία για την απασχόληση (για την περίοδο Δεκέμβριος 2022 – Νοέμβριος 2023) τον Δεκέμβριο του 2022 υπήρχαν 4.173.000 απασχολούμενοι και 558.300 άνεργοι, με το ποσοστό ανεργίας να είναι 11,8%. Κατά τη διάρκεια του έτους 2023, όπως παρουσιάζεται από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, παρατηρείται μια συνεχής μείωση του ποσοστού ανεργίας τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο του 2023 στο επίπεδο του 9,4%.

Όμως παρά τη σταθερή μείωση του ποσοστού ανεργίας στην Ελλάδα, η ανάλυση των σχετικών στοιχείων δεν δημιουργεί αισιοδοξία για τις βραχυπρόθεσμες προοπτικές της αγοράς εργασίας και γενικότερα της οικονομικής ανάπτυξης στην χώρα μας κατά την περίοδο 2024 – 2027. Κι΄ αυτό επειδή, όπως παρατηρούμε από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που παρουσιάζονται στον Πίνακα, ενώ το ποσοστό της ανεργίας τον Νοέμβριο του 2023 ήταν 9,4%, δηλαδή μείωση κατά 2,4 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2022, ο αριθμός των απασχολούμενων είναι μικρότερος.

Συγκεκριμένα, ο αριθμός των απασχολουμένων τον Νοέμβριο του 2023 ήταν 4.161.900 άτομα, δηλαδή 11.200 άτομα λιγότερα από τον Δεκέμβριο του 2023, παρά το γεγονός ότι το ποσοστό της ανεργίας εμφανίζει την σημαντική μείωση κατά 2,4 ποσοστιαίων μονάδων (από 11,8% σε 9,4%). Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει με τον πιο εύληπτο τρόπο ότι η παρατηρούμενη μείωση του ποσοστού της ανεργίας στην χώρα μας δεν οφείλεται στην ικανότητα της ελληνικής οικονομίας να δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας και να αυξάνει την απασχόληση.

Κατά συνέπεια, η παρατηρούμενη μείωση του ποσοστού της ανεργίας οφείλεται αποκλειστικά στην μείωση του αριθμού των ανέργων εξαιτίας της μείωσης του εργατικού δυναμικού, γεγονός που θα πρέπει να ανησυχεί τους δημόσιους φορείς σχεδιασμού και άσκησης των πολιτικών απασχόλησης στην χώρα μας. Με άλλα λόγια το παράδοξο της μείωσης της ανεργίας ως ποσοστό, χωρίς να συνοδεύεται από την παράλληλη αύξηση της απασχόλησης, αναδεικνύει το φαινόμενο ότι στην Ελλάδα η μείωση της ανεργίας συντελείται με το τέλος της στήριξης της απασχόλησης.

Πράγματι, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του Πίνακα, ο αριθμός των ανέργων μειώθηκε από 558.300 άτομα τον Δεκέμβριο του 2022 σε 429.800 άτομα, δηλαδή μειώθηκαν οι άνεργοι κατά 128.500 άτομα, χωρίς όμως να συνοδεύεται από μια ανάλογη αύξηση της απασχόλησης. Κατά συνέπεια, το ανησυχητικό συμπέρασμα που προκύπτει από μία προσεκτικότερη ανάλυση των στοιχείων της απασχόλησης, είναι ότι η μείωση του αριθμού των ανέργων κατά 128.500 ατόμων κατά το έτος 2023, οφείλεται αποκλειστικά στην σημαντική μείωση του εργατικού δυναμικού από 4.731.400 άτομα τον Δεκέμβριο του 2022 σε 4.591.700 άτομα στον Νοέμβριο του 2023, δηλαδή μείωση του εργατικού δυναμικού κατά 139.700 άτομα.

Δυσμενείς εξελίξεις στην ελληνική οικονομία

Επομένως, αντί των αισιόδοξων διακηρύξεων για μείωση του ποσοστού ανεργίας στην χώρα μας, απαιτείται με τον πιο έγκυρο και αναλυτικό τρόπο οι δημόσιοι φορείς σχεδιασμού και άσκησης των πολιτικών απασχόλησης να διερευνήσουν και να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις αιτίες της συνεχούς μείωσης του εργατικού δυναμικού και ειδικά του έτους 2023, κατά την διάρκεια του οποίου παρατηρήθηκε σημαντική μείωση (139.700 άτομα).

Στην κατεύθυνση της διερεύνησης των αιτίων μείωσης του εργατικού δυναμικού προκύπτει, μεταξύ άλλων, ως βασική η δημογραφική μείωση του πληθυσμού (φυσική μεταβολή του πληθυσμού) αφού για το έτος 2023 εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί η μεγάλη φυσική μείωση του πληθυσμού που παρατηρήθηκε το 2022, με 55.000 αρνητικό ισοζύγιο (85.000 γεννήσεις και 140.000 θανάτους το 2022) με 80.000 γεννήσεις και 130.000 θανάτους.

Μια ακόμη βασική αιτία των δυσμενών εξελίξεων που συντελούνται στην ελληνική οικονομία και την αγορά εργασίας, κατά την διάρκεια των τελευταίων δύο ετών και ιδιαίτερα το 2023, είναι η αναζωπύρωση του brain drain η οποία οφείλεται, μεταξύ άλλων, στον συνδυασμό της αύξησης του κόστους ζωής (αυξημένα ενοίκια, πληθωρισμός τροφίμων 10%, κλπ) και των χαμηλών μισθών (το γενικό μέσο επίπεδο των εισοδημάτων αυξήθηκε μόλις κατά 3,5%) με την αγοραστική δύναμη των πολιτών να έχει μειωθεί κατά 8% τα δύο τελευταία έτη.

Τα δεδομένα αυτά και η δυσμενής προοπτική τους αναβαθμίζουν σε στρατηγική πρόκληση για την ελληνική οικονομία την αντιμετώπιση, μεταξύ άλλων, των προαναφερόμενων βασικών αιτίων. Κι’ αυτό επειδή επηρεάζουν καθοριστικά τους παράγοντες (αύξηση του εργατικού δυναμικού, των επενδύσεων και της παραγωγικότητας) της μακροχρόνιας και διαρκούς ανάπτυξης.

Διαφορετικά η μείωση τόσο του εργατικού δυναμικού, όσο και των άλλων παραγόντων θα επηρεάσει σημαντικά και αρνητικά το ΑΕΠ εκτός και εάν η μείωση του εργατικού δυναμικού υπό συγκεκριμένες πολλαπλές προϋποθέσεις αντισταθμιστεί από την ευρεία χρήση των νέων ψηφιακών και αυτοματοποιημένων τεχνολογιών στην ελληνική οικονομία προκειμένου να διατηρηθούν οι σημερινοί ρυθμοί ανάπτυξης, με ό,τι όμως αυτό αρνητικά θα συνεπάγεται για την δυναμική προοπτική της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας.