Τι υπερτουρισμός; “Άσε ρε φίλε να κονομήσουμε…”

Μεθαύριο, όταν ο υπερουρισμός θα έχουν κάνει τους ελληνικούς προορισμούς παράδειγμα προς αποφυγή, ίσως διαμαρτυρηθούν αλλά θα είναι αργά. Αλλά είπαμε, ποιος νοιάζεται; Και σίγουρα δεν νοιάζεται η κυβέρνηση που ξεπερνά κάθε όριο σε αδιαφορία. Καίγονται δάση και κανένα πρόγραμμα και έργο αποκατάστασης της φύσης δεν εκτελείται, ανατρέποντας δραματικά τις ισορροπίες στο κλίμα. Κανένα έργο για την συγκράτηση και αποθήκευση των υδάτων σε εποχή μόνιμα περιορισμένων βροχοπτώσεων.

Στα καμένα εδάφη τα τελευταία χρόνια ξεφυτρώνουν ανεμογεννήτριες και στους κάμπους σπέρνουν ηλιακά πάνελ και όμως το ρεύμα ακριβαίνει κάθε μέρα! Μια μελέτη το 2018 που διεξήχθη από επιστήμονες από το Χάρβαρντ, και δημοσιεύτηκε στο ακαδημαϊκό περιοδικό Joule, διαπίστωσε ότι οι ανεμογεννήτριες προκαλούν τοπικές αυξήσεις της θερμοκρασίας στην επιφάνεια της γης. Σύμφωνα με τη μελέτη, οι ανεμογεννήτριες μέτρησης μεταξύ 100 και 150 μέτρων (328 πόδια έως 498 πόδια) όπως είναι οι ελληνικές, που λειτουργούν τη νύχτα μπορούν να τραβήξουν θερμότερο αέρα έως και 1.640 πόδια θερμαίνοντας την επιφάνεια της γης, θα επηρεάσει τους ανθρώπους, τα φυτά και τα ζώα που ζουν κοντά στις τουρμπίνες. Παράλληλα υψηλές θερμοκρασίες εκπέμπουν τα ηλιακά πάνελ τη νύχτα.

Το νερό νεράκι…

Και όλα αυτά έχουν σαν συνέπεια την απειλητική πλέον λειψυδρία που θα διώξει ανθρώπους από τη γη τους και θα ερημοποίησει χιλιάδες καλλιεργήσιμα στρέμματα. Ήδη θέμα προκύπτει σε πολλές περιοχές της χώρας όπως η Χαλκιδική και τα νησιά του Αιγαίου, ενώ η λίμνη του Μόρνου από όπου υδροδοτείται η Αττική, μειώθηκε σε έκταση κατά σχεδόν 4.000 στρέμματα σε διάστημα ενός έτους, λόγω της έλλειψης βροχοπτώσεων.

Οξύ όπως μαθαίνουμε είναι πλέον το πρόβλημα στην Κρήτη από την ανεπάρκεια υδατικών πόρων σε συνδυασμό με τον διαρκώς αυξανόμενο τουρισμό. Οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, ειδικά για την ανατολική Κρήτη (Λασίθι και Ηράκλειο) όπου τα σημάδια της ερημοποίησης είναι ήδη εμφανή, ενώ και στα δυτικά του νησιού η κατάσταση ήδη προκαλεί ανησυχία και οδηγεί σε συσκέψεις για τον περιορισμό της κατανάλωσης, με αρχή από την… άρδευση των καλλιεργειών.

Σύμφωνα με τον Γιώργο Πελεκανάκη, πρόεδρο του Πανελλήνιου Συνδέσμου Διευθυντών Ξενοδοχείων η ατομική κατανάλωση μπορεί να φτάνει μέχρι και στα 500 λίτρα ημερησίως αν συνυπολογιστεί η κατανάλωση στο δωμάτιο του ξενοδοχείου (ντους και μπάνιο, τουαλέτα, νιπτήρας), το κολύμπι και άλλες δραστηριότητες σε πισίνες, νεροτσουλήθρες και πάρκα νερού, η κατανάλωση νερού για την προετοιμασία φαγητού και ποτών στα εστιατόρια του ξενοδοχείου, το πλύσιμο πιάτων και ποτηριών και άλλες υπηρεσίες και δραστηριότητες, όπως το πλύσιμο ρούχων στις υπηρεσίες καθαριστηρίου καθώς και υπηρεσίες σε spa και κέντρα ευεξίας.

Κίνδυνος ο υπερτουρισμός

Την επέλαση της ερημοποίησης στην ανατολική Κρήτη με εμφανή σημάδια σε περιοχές όπως η Σητεία, το Βάι επισήμανε σε συνέντευξή ο Αλέξανδρος Στεφανάκης, επίκουρος καθηγητής στη Μηχανική Διεργασιών της Επεξεργασίας Νερού και Υγρών Αποβλήτων στο Πολυτεχνείο Κρήτης: «Ακόμα και στα Χανιά, που είναι μεγάλη πόλη σε μεγάλο νησί, υπάρχει υπερτουρισμός. Οι υποδομές που υπάρχουν δεν είναι αρκετές για τόσον κόσμο. Από το πιο απλό μέχρι το αποχετευτικό δίκτυο και το δίκτυο υδροδότησης, δεν έχουν σχεδιαστεί για τέτοιους πληθυσμούς. Οπότε αυτό θα το βρούμε μπροστά µας πάρα πολύ άμεσα» ανέφερε.

Όπως αναφέρεται στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, την οποία επικαλείται η βρετανική εφημερίδα Miror, το τρέχον τουριστικό μοντέλο δεν είναι βιώσιμο και θα μπορούσε να οδηγήσει στη διάλυσή του τουριστικού τομέα. Ο τρόπος διαχείρισης του νερού και της ενέργειας, η φροντίδα των πολιτιστικών και ιστορικών τοποθεσιών και η διατήρηση της παράκτιας ζώνης σε καλή κατάσταση αποτελούν τομείς που ανησυχούν τους ειδικούς που επισημαίνουν ότι «υπάρχει έλλειψη οράματος και στρατηγικής».

Ο αριθμός των τουριστών στην Ελλάδα αυξήθηκε σημαντικά την περίοδο 2022-2023 με 33 εκατομμύρια επισκέπτες. Ωστόσο, αυτό θα μπορούσε να γυρίσει μπούμερανγκ για την Ελλάδα. Χωρίς τις κατάλληλες υποδομές δημιουργείται μια ασφυκτική κατάσταση με αποτέλεσμα τη δυσανασχέτηση των τουριστών και τελικά την αναζήτηση άλλων ελκυστικών προορισμών. Χαρακτηριστικό της υπερφόρτωσης ορισμένων περιοχών είναι πως η Σαντορίνη, των μόλις 15.500 μόνιμων κατοίκων, παράγει εισόδημα περίπου ένα δισ. ευρώ ετησίως και την προηγούμενη τουριστική σεζόν υποδέχτηκε δύο εκατομμύρια τουρίστες! Επίσης, ο διαρκώς αυξανόμενος πληθυσμός επισκεπτών, ασκεί μεγάλη πίεση στους πολιτιστικούς, ιστορικούς και αρχαιολογικούς χώρους της χώρας. Η μεγάλη εισροή τουριστών έχει προκαλέσει σοβαρά προβλήματα και στη διαχείριση ζωτικών πόρων, όπως το πόσιμο νερό, ενώ στα προβλήματα συμπεριλαμβάνεται και η υψηλή κατανάλωση ενέργειας.

Υπάρχει οικονομία χωρίς τον τουρισμό;

Το γεγονός πως η οικονομία της χώρας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό, που αντιπροσωπεύει περίπου το 25% του ΑΕΠ, την καθιστά εξαιρετικά ευάλωτη σε πιθανές αλλαγές στον τουριστικό κλάδο. Γι’ αυτό –όπως επισημαίνουν οι ειδικοί του κλάδου– είναι επιβεβλημένη η ανάγκη βιώσιμης διαχείρισης του τουριστικού τομέα, ώστε η Ελλάδα να παραμείνει ένας ελκυστικός προορισμός και τα οφέλη να διατηρηθούν μακροπρόθεσμα.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των περιβαλλοντολόγων, η συχνότητα και η ένταση της ακραίας ζέστης θα συνεχίσουν να αυξάνονται και μέχρι το 2050 ο μισός πληθυσμός της Ευρώπης, κυρίως στο Νότο, θα αντιμετωπίζει υψηλό ή πολύ υψηλό κίνδυνο θερμικού στρες το καλοκαίρι. Οι δε θάνατοι που συνδέονται με τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες εκτιμάται πως θα μπορούσαν να διπλασιαστούν ή και να τριπλασιαστούν το επόμενο διάστημα.

Και ενώ οι απειλές κορυφώνονται στους τουριστικούς προορισμούς οι ντόπιοι δεν διεκδικούν καμία αλλαγή, απολαμβάνοντας το επιχειρηματικό τους όνειρο στο Ελντοράντο της σεζόν των 50 ημερών. Η κυβέρνηση δεν παρεμβαίνει, κλείνει το μάτι στην κλονισμένη μικρομεσαία τάξη, χαϊδεύοντάς τη με το συμπληρωματικό εισόδημα της βραχυχρόνιας μίσθωσης μετρώντας ρεκόρ σε πληθωρισμένα έσοδα και αφίξεις. Ντουγρού στα βράχια, όπως θα περιέγραφε την κατάσταση της χώρας ένας καπετάνιος.