Αντί εσωκομματικής δημοκρατίας παντοκράτορες αρχηγοί

Με αφορμή το άρθρο του κ. Μάκη Γιομπαζολιά θα πρέπει να υπενθυμίσω πως στη δημοκρατία, που γεννήθηκε στην αρχαία Αθήνα, οι πολιτικοί αξιωματούχοι δεν εκλέγονταν, για το λόγο αυτό και ο Αριστοτέλης ορίζει το δημοκρατικό πολίτευμα ως εκείνο όπου οι πολιτικοί αξιωματούχοι δεν εκλέγονται, αλλά αναδεικνύονται δια της κλήρωσης, ενώ αποκαλεί τα καθεστώτα όπου οι πολιτικοί αξιωματούχοι εκλέγονται ως ολιγαρχικά.

Η κλήρωση των πολιτικών αξιωματούχων είναι παιδί του ρεπουμπλικανικού συστήματος των Λατίνων το οποίο γεννήθηκε περί το 500 π.χ. Στην αρχαία Αθήνα οι ηγεσίες των συντηρητικών και των δημοκρατικών μπορεί να χρήζονταν ως τέτοιοι αλλά δεν προέκυπταν δια της εκλογής ή της κλήρωσης, αλλά ως αποτέλεσμα των ικανοτήτων που διέθεταν δια της ρητορείας τους να πείθουν τους πολίτες να ακολουθούν τις προτάσεις τους στις συνεδριάσεις της Εκκλησίας του Δήμου.

Κατ’ αρχήν ο ορισμός ενός πολιτεύματος, δεν γίνεται με βάση τα μέσα που χρησιμοποιεί για να ικανοποιήσει τα οράματά του, αλλά με βάση τις αξιωματικές αρχές που πρεσβεύει. Οπότε ένα μέσο είναι αποδεκτό μόνον στην περίπτωση που η χρήση του ικανοποιεί τις αξιωματικές αρχές του πολιτεύματος.

Στο δημοκρατικό πολίτευμα το μέσο: εκλογές για ανάδειξη πολιτικών αξιωματούχων είναι τελείως ακατάλληλο, γιατί δεν μπορεί να ικανοποιήσει τις αξιωματικές αρχές της δημοκρατίας. Και αυτό γιατί η εκλογική διαδικασία παράγει διαπλοκή, η οποία υπονομεύει την πορεία του δημοκρατικού πολιτεύματος με αποτέλεσμα να μην μπορεί να ικανοποιήσει τις αξιωματικές της αρχές.

Εκλογή ηγεσίας

Στο άρθρο του ο κ. Γιομπαζολιάς, που θεωρεί ότι έχουμε δημοκρατία, φαίνεται να προτιμά την εκλογή της ηγεσίας ενός κόμματος από τους συνέδρους αντί από όλα τα μέλη και το αιτιολογεί αυτό ως εξής:

• «Δημιουργείται ένα ακόμη όργανο, ο πρόεδρος του κόμματος. Ανώτερο μάλιστα και από το Συνέδριο καθώς είναι νομιμοποιημένο απ’ ευθείας από την κομματική Βάση και όχι μόνο από τους αντιπροσώπους των κομματικών οργανώσεων στο Συνέδριο.
• Ο πρόεδρος, ως κυρίαρχο ανώτατο όργανο, γίνεται παντοκράτορας στο κόμμα. Και οι αποφάσεις του μπορούν να συζητηθούν κριτικά, αλλά όχι να ανατραπούν, ούτε καν από το Συνέδριο.
• Όποια εσωκομματική αντιπολίτευση και κριτική στις βουλήσεις του προέδρου γίνεται άνευ ουσίας. Και όποιοι αντιτίθενται στις θέσεις του, έχουν δύο δρόμους. Είτε να υποταγούν στον πρόεδρο, είτε να φύγουν από την ενεργό κομματική δράση. Εκτός εάν τον περιμένουν, μετά από ήττα στις εθνικές εκλογές, για να τον αμφισβητήσουν ευθέως. Δύσκολο πράγμα, να περιμένεις ήττα του κόμματος σου. Οπότε;»

Παντοκράτορες αρχηγοί

»Γίνονται παντοκράτορες στο κόμμα τους, εξουδετερώνουν κάθε εσωκομματική αντίρρηση και αποχωρούν εθελουσίως, όταν θέλουν, συνήθως μετά από μία σοβαρή ήττα σε εθνικές εκλογές. Δεν το λες και τόσο δημοκρατική εσωκομματική λειτουργία όλο αυτό». Πράγματι δεν το λες όλο αυτό και τόσο δημοκρατική διαδικασία, αλλά, πιο σωστά, πρέπει κανείς να πει πως αυτό δεν έχει καμιά σχέση με τη δημοκρατία.

Όπως επίσης και η εκλογή της ηγεσίας από τους συνέδρους δεν αποτελεί δημοκρατική διαδικασία, γιατί και οι σύνεδροι είναι προϊόν διαπλοκής και μακράν των αξιωματικών αρχών της δημοκρατίας. Γι’ αυτό άλλωστε τα πολιτικά κόμματα δεν προέκυψαν να είναι αρχηγικά από τότε που η εκλογή των προέδρους τους γίνεται από τα μέλη και τους φίλους.

Ήταν αρχηγικά και πριν από τη “μεγάλη” αυτή “μεταρρύθμιση” και θα παραμένουν αρχηγικά, γιατί αυτό παράγει η χρήση της εκλογής ως μέσο ανάδειξης πολιτικών αξιωματούχων και επιπλέον δια της ανανέωσης της θητείας τους εξασφαλίζεται και ο επαγγελματισμός στην πολιτική με αποτέλεσμα οι επαγγελματίες πολιτικοί να δημιουργούν και την αγορά για επενδύσεις και σε ΜΜΕ από το μεγάλο κεφάλαιο το οποίο θέλει να διαθέτει αποτελεσματικό τρόπο ελέγχου τους. Και το κακό είναι ότι παριστάνουν και τα θύματα, ενώ είναι οι πραγματικοί θύτες!

Σε κάθε περίπτωση αυτό βολεύει το καπιταλιστικό σύστημα από τότε που άρχισε να περιορίζεται και ο αριθμός των βασιλιάδων. Αυτό όμως που είναι αποκρουστικό είναι όλοι αυτοί ενεργούν εν ονόματι της δημοκρατίας και μαλώνουν, μάλιστα, αναμεταξύ τους παριστάνοντας τους προστάτες της. Αυτό μου θυμίζει την περίπτωση των αγαθών ζώων που μαλώνουν για ξένη αχυρώνα.

Τώρα, δεν νομίζω ότι θα πρέπει να κάνουμε και τους πολίτες συνενόχους στα έργα και τις ημέρες των πολιτικών αξιωματούχων. Δεν είναι οι πολίτες που καθορίζουν τους κανόνες στα συντάγματα και τα καταστατικά των κομμάτων. Οι πολίτες κρατούνται στην άκρη για αυτές τις ‘’ασήμαντες’’ λεπτομέρειες. Άλλωστε γι’ αυτούς, και όχι μόνο γι’ αυτούς, η δημοκρατία είναι ένα άγνωστο πολίτευμα, όπως πολύ εύστοχα το αναφέρει αυτό ο Αλέξανδρος Κοντός δια του τίτλου του βιβλίου του, εκδόσεις Παπαζήση.

Θητείες και κλήρωση

Χρήσιμες, βέβαια, είναι και οι διαπιστώσεις για την κατάσταση που επικρατεί στα πολιτικά κόμματα, τα οποία είναι όλα αρχηγικά. Καλό είναι να γνωρίζουμε και τις αιτίες που καθιστούν αυτά, αντικειμενικά, αρχηγικά, μπας και μπορέσουμε κάποτε να οδηγηθούμε σε δημοκρατικά πολιτεύματα. Μια καλή αρχή θα είναι τα πολιτικά κόμματα από κέντρα διαπλοκής να μεταμορφωθούν σε πραγματικές εστίες δημοκρατίας. Και αυτό για να επιτευχθεί χρειάζονται μόνο κατάλληλοι καταστατικοί κανόνες, όπως για παράδειγμα είναι μερικοί κανόνες:

1. H χρήση του μέσου της κλήρωσης για την ανάδειξη όλων των πολιτικών αξιωματούχων στα κομματικά όργανα. Η κλήρωση γίνεται ανάμεσα σε εθελοντές που πληρούν τα προσόντα που ορίζονται από το καταστατικό τους για κάθε κομματικό όργανο.
2. Η θητεία τους είναι μια και δεν ανανεώνεται, έκτος του προέδρου, του δημάρχου και του περιφερειάρχη που μπορεί να ανανεώσει τη θητεία του για μια ακόμη φορά.
3. Η εκλογή των κομματικών προέδρων και των υποψηφίων για το δήμο και της περιφέρειας γίνεται από τις Νομαρχιακές συνελεύσεις, όπου οι ψηφοφόροι είναι οι κληρωτοί πολιτικοί αξιωματούχοι της περιοχής-διοικήσεις Τοπικών, Επαρχιακών και Νομαρχιακών Οργανώσεων, τοπικοί σύνεδροι για το Συνέδριο, κομματικοί δημοτικοί και περιφερειακοί σύμβουλοι, βουλευτές και ευρωβουλευτές. Σε αυτές τις Συνελεύσεις οι υποψήφιοι παρουσιάζουν το όραμά τους.
4. Οι βουλευτές, οι ευρωβουλευτές και οι περιφερειακοί και δημοτικοί σύμβουλοι αναδεικνύονται με τις καθιερωμένες εκλογές χωρίς σταυρό. Τα ψηφοδέλτια προκύπτουν με κλήρωση από ομάδα εθελοντών που πληρούν τα προσόντα προβλεπόμενα από το καταστατικό και ο καθορισμός της σειράς εκλογής τους καθορίζεται με δεύτερη κλήρωση μετά τις εκλογές και όχι από τον πρόεδρο του κόμματος ή άλλου κομματικού οργάνου πριν από τις εκλογές.

Προστασία αξιοκρατίας

Με αυτούς τους κανόνες προστατεύεται και η αξιοκρατία και ασφαλώς εξοστρακίζεται κάθε ίχνος διαπλοκής, εκτός αυτού του χρηματισμού που μπορεί να προκύψει, διότι τώρα όλοι που κατέχουν θέσεις δεν οφείλονται στις ορέξεις αρχηγών και των σχετικών κλικών και κανείς από αυτούς δεν μπορεί να υπόσχεται θέσεις και ανανεώσεις γιατί η θητεία είναι μια.

Και πιο σημαντικό δεν τους αναδεικνύουν τα ΜΜΕ, τα οποία, λόγω των διαδικασιών, καταλήγουν, για το θέμα αυτό, στα αζήτητα και φυσικά δεν χρειάζεται ο κάθε υποψήφιος να είναι πλούσιος για να αναδειχθεί σε όποιο αξίωμα. Παραμένει βέβαια το πρόβλημα για το ρόλο των ΜΜΕ στις καθιερωμένες βουλευτικές, περιφερειακές και δημοτικές εκλογές, αλλά τώρα τα δημοκρατικά λειτουργούντα κόμματα μπορούν να καθορίσουν με κανόνες και τον ρόλο τους. Για περισσότερες λεπτομέρειες βλ. “Δούρειος Ίππος της Δημοκρατίας”, εκδόσεις Άμμων.