ΑΝΑΛΥΣΗ

Χωρίς αντίπαλο παίζει ο Μητσοτάκης στην χώρα και στο κόμμα

Χωρίς αντίπαλο παίζει ο Μητσοτάκης στην χώρα και στο κόμμα, Σπύρος Γκουτζάνης

Η καθαρή νίκη της ΝΔ που έχει την σφραγίδα του Κυριάκου Μητσοτάκη, αποτελεί συνάμα και λευκή εντολή για να συνεχίσει και να ολοκληρώσει τον στόχο της νεοφιλελεύθερης αναδιάρθρωσης της ελληνικής κοινωνίας. Ο Μητσοτάκης δεν απομακρύνθηκε από τον στόχο του την πρώτη τετραετία, τον προσάρμοσε στις συγκυρίες και κανονίζοντας την ταχύτητα των μεταρρυθμίσεων, ανάλογα με τις αντιδράσεις του κόσμου και την διαχείριση της κοινής γνώμης.

Το ότι έδωσε επιδόματα κατά την διάρκεια της πανδημίας και στην συνέχεια για την ακρίβεια, αφού προηγουμένως αύξησε τον διεθνή δανεισμό και άντλησε πόρους από την έμμεση φορολογία, προκειμένου αφενός να ενισχύσει ένα πελατειακό δίκτυο επιχειρήσεων και αφετέρου να μην υπάρχουν στρατιές άστεγων στους δρόμους δεν αναιρεί την νεοφιλελεύθερη διακυβέρνηση, αντίθετα την επιβεβαιώνει στον πυρήνα της (ο όρος νεοφιλελεύθερη χρησιμοποιείται περιγραφικά  και όχι αξιολογικά).

Στο πλαίσιο αυτό και πάντα σε συνάρτηση με την διαχείριση της κοινής γνώμης, αφήνει τη δημόσια υγεία να παρακμάζει σταδιακά και όπου χρειάζεται αναπτύσσονται ΣΔΙΤ στα Νοσοκομεία ή ενισχύει τον ιδιωτικό τομέα της Παιδείας μειώνοντας τον αριθμό των εισακτέων, αλλά άφησε για το τέλος την εμβληματική ιδιωτικοποίηση του νερού, που ακόμη συναντά έντονες αντιδράσεις.

Από αυτή την άποψη είναι χαρακτηριστικό ότι ως στόχο για τις δεύτερες εκλογές βάζει την αυτοδυναμία με 180 έδρες (εάν δεν ίσχυε η απλή αναλογική τώρα θα είχε 171 έδρες), προκειμένου να κάνει συνταγματική αναθεώρηση και να προωθήσει την ίδρυση ιδιωτικών Πανεπιστημίων. Η εκ βάθρων αναδιάρθρωση της Παιδείας, όπως και η πλήρης απορρύθμιση της αγοράς εργασίας, με την παράλληλη προβολή της ανταγωνιστικότητας σε όλα τα επίπεδα της καθημερινότητας, αποτελούν οραματικούς στόχους για μία νεοφιλελεύθερη διακυβέρνηση.

Σε κάθε περίπτωση μετά από μία τετραετία κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν γνωρίζει τους στρατηγικούς στόχους της διακυβέρνησης Μητσοτάκη. Υπ’ αυτή την έννοια το εκλογικό αποτέλεσμα σαφώς και αποτελεί δεύτερη ευκαιρία προκειμένου να ολοκληρώσει το πρόγραμμά του.

Κυρίαρχος ο Μητσοτάκης

Στην δεύτερη τετραετία του ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι κυριολεκτικά πανίσχυρος, τόσο στο πολιτικό σκηνικό, όσο και στο εσωκομματικό πεδίο. Στο μεν πολιτικό σκηνικό ο βασικός του αντίπαλος την πρώτη τετραετία, ο ΣΥΡΙΖΑ κατέρρευσε. Είναι σαφές ότι ο ευρύτερος χώρος της Κεντροαριστεράς και Αριστεράς έχει εισέλθει ήδη σε έναν μακροχρόνιο εμφύλιο για να διαμοιράσει τα ιμάτια του για μία δεκαετία ακμαίου ΣΥΡΙΖΑ. Η Αριστερά και όχι μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ είναι σε υπαρξιακή περιδίνηση, ακόμη και αν ακόμη δεν το έχει διαπιστώσει.

Το ποιο κόμμα θα ενισχυθεί, τι συσχετισμοί θα προκύψουν μεταξύ τους, ποιο θα είναι το πολιτικό και ιδεολογικό τους πλαίσιο θα πάρει χρόνο για να ξεκαθαριστεί. Αυτά έως τώρα συγκαλύπτονταν καθώς υπήρχε ο κυρίαρχος πόλος του ΣΥΡΙΖΑ και τα  υπόλοιπα κόμματα δικαιολογούσαν τον ρόλο τους με κριτική και  αντιπολίτευση στην Κουμουνδούρου. Μέχρι τότε ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν θα έχει αντίπαλο από τα αριστερά του.

Κατά την διάρκεια των επόμενων χρόνων θα ακούγεται κατά καιρούς ότι ο ρόλος του ενός ή άλλου κεντροαριστερού κόμματος θα συναρτάται από την αντιπολίτευση στην νεοφιλελεύθερη διακυβέρνηση, αλλά αυτά μικρή πρακτική σημασία θα έχουν. Ο εμφύλιος στην ευρύτερη Κεντροαριστερά θα είναι πολύ σκληρός. Μέχρι να ξεκαθαρίσουν το τοπίο η ηγεμονία Μητσοτάκη θα είναι αδιατάρακτη.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης όμως ξεκαθάρισε το τοπίο και στα δεξιά του, με την απαγόρευση των ακροδεξιών κομμάτων να πάρουν μέρος στις εκλογές. Το εάν υπάρξει κάποια αλλαγή στον χώρο αυτό στις δεύτερες εκλογές είναι θεωρητικά ανοικτό  και έχει ενδιαφέρον. Εν τέλει πάντως οι διαρροές προς τα δεξιά δεν επιβεβαιώθηκαν, αντίθετα μέχρι στιγμής οι δεξιοί ψηφοφόροι συνασπίστηκαν στη ΝΔ. Προφανώς η δεξιά έχει πιο ισχυρό κοινωνικό ένστικτο από την αριστερά.

Πανίσχυρος και στο εσωκομματικό πεδίο

Ένας από τους διακηρυγμένους στόχους που δεν προχώρησε ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν οι βαθιές αλλαγές στο κόμμα στο πλαίσιο της δικής του πολιτικής και ιδεολογικής αντίληψης, ίσως γιατί δεν διέθετε την πλειοψηφία στην Κοινοβουλευτική Ομάδα που παραδοσιακά είναι το πιο ισχυρό όργανο στη ΝΔ. Μετά τις εκλογές διαμορφώνεται ένα διαφορετικό τοπίο, τώρα ο Κυριάκος Μητσοτάκης ελέγχει την Κοινοβουλευτική Ομάδα. Βοήθησε το ότι αποχώρησε ο Κώστας Καραμανλής και η ευρύτερη καραμανλική πτέρυγα είναι ακέφαλη. Όσοι εξακολουθούν να θεωρούν ότι ανήκουν στην καραμανλική παράδοση, είτε θα προσχωρήσουν στην ηγετική αντίληψη είτε θα καταφύγουν στην ομπρέλα υπό τον Αντώνη Σαμαρά.

Δεν είναι δίχως σημασία ότι ο Νίκος Δένδιας βγήκε ενισχυμένος από την σταυροδοσία στο Νότιο Τομέα, αλλά ο υπουργός Εξωτερικών ποτέ δεν έδειξε διάθεση να αποτελέσει διακριτό εσωκομματικό πόλο. Μέσα από αυτό το πρίσμα η οικογένεια Μητσοτάκη μοιάζει να πήρε μία ιστορική ρεβάνς από τους καραμανλικούς. Φυσικά δεν θα το πετύχαινε δίχως τον Αντώνη Σαμαρά ο οποίος, εν αντιθέσει με τον Κώστα Καραμανλή, στρατεύθηκε στην προεκλογική προσπάθεια και έκανε και την παν-Πελοποννησιακή προεκλογική συγκέντρωση στην Καλαμάτα.

Ο Αντώνης Σαμαράς έχει μία δική του διακριτή ατζέντα σε σχέση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη με έμφαση στα εθνικά θέματα και στα θέματα εθνικής και φυλετικής ταυτότητας, προσομοιάζοντας με μία Altright αλά ελληνικά. Ωστόσο και εκείνος και, παρότι εξελέγησαν ένας σημαντικός αριθμός βουλευτών με σχέσεις, είναι εσωκομματικά αποδυναμωμένος. Άλλωστε, όπως έχει προειδοποιήσει, σε ρήξη προτίθεται να έλθει μόνο εάν ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τον έναν ή τον άλλο τρόπο προωθήσει «Πρέσπες του Αιγαίου», όπως κι αν βαπτίσει την διαπραγμάτευση με την γείτονα, αλλά και σε αυτή την περίπτωση οι δυνατότητές του είναι περιορισμένες.

Εκείνο που ήδη διαφαίνεται είναι ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα δείξει τις προθέσεις του με τον σχηματισμό της δικής του κυβέρνησης, όπου θα έχουν περίοπτη θέση ακόμη και στελέχη, όπως η Ειρήνη Αγαπηδάκη. Το μέχρι ποιο σημείο και με ποια μεθόδευση θα προωθήσει μία συνολική αναδιάρθρωση του κόμματος μένει πάντως να φανεί. Ίσως εν τέλει να μην χρειάζεται.