Ευρωεκλογές: Το φάντασμα της αποχής και η επομένη μέρα

Εάν σε κάτι συμφωνούν δημοσκόποι, αναλυτές και τα εκλογικά επιτελεία των κομμάτων σχετικά με τις ευρωεκλογές, είναι ότι η αποχή θα κινηθεί σε ύψη ρεκόρ. Αυτή τη φορά δεν γίνονται μαζί αυτοδιοικητικές – οπότε τρέχουν οι τοπικοί παράγοντες για ψήφους – και οι εθνικές εκλογές είναι μακριά. Το 2019 πχ οι ευρωεκλογές ήταν πρόκριμα και για τις εθνικές που ήταν μπροστά. Οι Έλληνες ψηφοφόροι παραδοσιακά δε δίνουν μεγάλη σημασία στις ευρωεκλογές, γι’ αυτό και στέλνουν τηλεπερσόνες και τους αθλητές να τους εκπροσωπήσουν. Σε κάθε περίπτωση εάν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεων των αναλυτών θα συνιστά συνολική αποδοκιμασία του πολιτικού συστήματος από τους ψηφοφόρους.

Σε αυτή την αναμέτρηση τα ευρωπαϊκά θέματα απουσιάζουν από τον δημόσιο διάλογο παρά τις εξελίξεις που προδιαγράφονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σε συνάρτηση και με τους συσχετισμούς που θα προκύψουν στο ευρωκοινοβούλιο. Εφόσον η άκρα δεξιά ενισχυθεί, όπως όλοι προβλέπουν, τότε θα βρεθεί εκείνη αντιμέτωπη με τις αδυναμίες της Ευρώπης και θα δοκιμαστεί η δική της οικονομική πρόταση.

Δημοψηφισματικός χαρακτήρας στις ευρωεκλογές

Στα καθ’ ημάς πάντως οι ευρωεκλογές απέκτησαν χαρακτήρα εσωτερικής πολιτικής αναμέτρησης, ενός “δημοψηφίσματος” για την πολιτική κυριαρχία του Κυριάκου Μητσοτάκη. Στο πλαίσιο αυτό το ερώτημα είναι πώς θα κινηθούν οι ψηφοφόροι σε σχέση και με την αποχή. Στη ΝΔ ο φόβος είναι εάν “οι παππούδες της παράταξης” που δυσφορούν από τον γάμο των ομοφυλοφίλων και μετρούν τα ευρώ στα ταμεία των σούπερ μάρκετ λόγω της ακρίβειας, επιλέξουν να στείλουν μήνυμα στην κυβέρνηση. Διαγράφεται ο κίνδυνος να πάρει η ψήφος τους τον χαρακτήρα προσωπικής αποδοκιμασίας του Μητσοτάκη.

Ο πρωθυπουργός από την πλευρά του εγκαίρως χαμήλωσε τον πήχη από το 41% των εθνικών εκλογών στο 3,% κάτι που θα κάνει πιο εύκολη την διαχείριση των εντυπώσεων της επόμενης ημέρας. Φυσικά και 33% να πάρει η αποδοκιμασία θα είναι εμφανής, αλλά ο Μητσοτάκης θα διατηρήσει των έλεγχο των εξελίξεων στο πολιτικό σκηνικό και στο εσωτερικό του κόμματός του. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το πιο πιθανό είναι να κινηθεί γύρω στο 30%. Κάνουν φιλότιμες προσπάθειες οι αναλυτές με πολύ επεξεργασία των στοιχείων, αναγωγές και εκτιμήσεις για να δίνουν το άνετο 33%, ώστε να μη δημιουργηθεί εντύπωση κατάρρευσης πριν την κάλπη. Εάν πέσει κάτω από το 30% τότε δεν θα αμφισβητηθούν μόνο οι πολιτικές του επιλογές αλλά και η ηγεσία του στη ΝΔ.

Διεργασίες στον ΣΥΡΙΖΑ

Συναφές είναι και το ερώτημα πόσους από τους “απολιτίκ” ψηφοφόρους στους οποίους απευθύνεται ο Στέφανος Κασσελάκης θα πεισθούν να πάνε στην κάλπη. Ίσως γι αυτό στον ΣΥΡΙΖΑ οι αναλύσεις δίνουν εξαιρετικά μεγάλη διακύμανση από το χαμηλότερο 15% μέχρι το υψηλότερο 20% που έχει βάλλει στόχο και ο πρόεδρος του κόμματος. Στην περίπτωση που πλησιάσει έστω το ανώτερο, τότε θα δημιουργηθεί η εντύπωση ότι έχει επανέλθει σε τροχιά εξουσίας έχοντας τρία χρόνια μπροστά του να αξιοποιήσει την φθορά της κυβέρνησης.

Σε κάθε περίπτωση με ένα ποσοστό από 17% και πάνω ο ΣΥΡΙΖΑ μένει ζωντανός, διατηρεί την πρωτοκαθεδρία στην ευρύτερη αριστερά και κεντροαριστερά και στη συζήτηση που έχει ανοίξει για την ανασυγκρότηση. Στο εσωκομματικό πεδίο όπως έχει ήδη προαναγγείλει ο Στέφανος Κασσελάκης θα έχει λυμένα τα χέρια του για να προχωρήσει την ανασυγκρότηση και να φτιάξει το δικό του κόμμα. Στην αντίθετη περίπτωση που κινηθεί στο κατώτερο όριο, θεωρείται βέβαιη η αμφισβήτηση του.

Η εσωκομματική συζήτηση κόπασε προσωρινά μετά το Συνέδριο του κόμματος ωστόσο υφέρπει σε συνδυασμό με την ανασυγκρότηση της Αριστεράς και με τον ρόλο του Αλέξη Τσίπρα. Είναι κοινό μυστικό στα κομματικά παρασκήνια ότι δεν συμμετέχουν όλοι, βουλευτές και προβεβλημένα στελέχη, με την ίδια ζέση στην προεκλογική προσπάθεια. Κάποιοι λένε οι κακές γλώσσες δεν θα στεναχωριούνταν εάν με ένα κακό ποσοστό δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις αμφισβήτησης του Στέφανου Κασσελάκη.

Η επίδοση του ΠΑΣΟΚ στις ευρωεκλογές

Μόνο που αυτό περνά και από την επίδοση που θα πετύχει το ΠΑΣΟΚ του Νίκου Ανδρουλάκη. Εδώ τα πράγματα είναι πιο δύσκολα καθώς όλες οι μετρήσεις και οι εκτιμήσεις λένε ότι η δεύτερη θέση, που είχε βάλλει στόχο ο πρόεδρος του κόμματος, έχει χαθεί. Η δεύτερη θέση με ποσοστό πάνω από 15% είναι ένας φιλόδοξος στόχος που θα επανέφερε το ΠΑΣΟΚ σε τροχιά εξουσίας. Με την χαμηλή πτήση που προδιαγράφεται και με την απόσταση από τον ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ θα βυθιστεί ξανά σε υπαρξιακή κρίση. Θεωρείται βέβαιο ότι ο Νίκος Ανδρουλάκης θα αμφισβητηθεί.

Πέραν αυτού όμως θα πρέπει, ανεξάρτητα από τον αρχηγό, να επαναπροσδιορίσει την θέση του στο πολιτικό σύστημα ως συμπλήρωμα πλέον του πρώτου κόμματος. Θα πρέπει να συμβιβαστεί με το ότι θα είναι το τρίτο κόμμα το οποίο θα μπορεί να κάνει μελλοντικά κυβέρνηση με τον νικητή των εθνικών εκλογών. Παρεμφερές είναι το ερώτημα για το εάν θα συμμετάσχει στην ευρύτερη συζήτηση για την ανασυγκρότηση της αριστεράς, η οποία όμως εκ των πραγμάτων θα έχει επίκεντρο τον νέο ΣΥΡΙΖΑ του Στέφανου Κασσελάκη. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ήδη έχει αποκλείσει τον Νίκο Ανδρουλάκη και έχει απευθύνει έκκληση στα στελέχη και στους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ. Το εάν ένα κακό αποτέλεσμα ενεργοποιήσει φυγόκεντρες τάσεις στο κόμμα μένει να φανεί.

Νέο τοπίο μετά τις ευρωεκλογές;

Δεν είναι δίχως ενδιαφέρον και οι εξελίξεις στην ευρύτερη κεντροαριστερά όπως και στην υπέρ-δεξιά. Στο ένα άκρο η Νέα Αριστερά, το Μέρα 25, Πλεύση Ελευθερίας δίνουν μάχη επιβίωσης για μία έδρα στην ευρωβουλή. Ενδιαφέρον έχει το ποσοστό που θα πάρει ο Κόσμος του Πέτρου Κόκκαλη, ο οποίος θέλει μία βάση για την ανασύσταση των οικολογικών δυνάμεων, στην προοπτική των βουλευτικών εκλογών. Ο κ. Κόκκαλης εκτιμά ότι οι εξελίξεις περί την κλιματική κρίση θα ευνοήσουν την πολιτική εκπροσώπηση των οικολογικών δυνάμεων, όπως και στην Ευρώπη.

Στον δεξιό χώρο η Ελληνική Λύση δείχνει να βγαίνει ενισχυμένη και η Νίκη να βγάζει ευρωβουλευτή. Εκείνο όμως που έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι το ποσοστό που θα αθροίσει συνολικά η πέραν της ΝΔ δεξιά. Δημιουργείται ένας πολιτικός και κοινωνικός χώρος που αναζητά πολιτική έκφραση και παράλληλα, σε συνδυασμό και με την Ευρώπη, ασκεί πίεση συνολικά στο πολιτικό σύστημα όπως και στη ΝΔ, ως βασικό φορέα της δεξιάς να επαναπροσδιοριστεί τουλάχιστον στα ταυτοτικά και ιδεολογικά ζητήματα.