Φρένο στις πρόωρες εκλογές γκάζι για ανασχηματισμό

Είθισται είδηση να είναι η προκήρυξη των πρόωρων εκλογών και όχι το αντίθετο. Αποτελεί ελληνικό παράδοξο ότι στην παρούσα πολιτική συγκυρία είδηση είναι η διενέργεια των εκλογών στο τέλος της τετραετίας, όπως προβλέπεται από το Σύνταγμα και η ακύρωση από τον πρωθυπουργό του σχεδιασμού των πρόωρων εκλογών τον Σεπτέμβριο.

Έχει φυσικά σημασία ότι ο πρωθυπουργός άφηνε το θέμα των πρόωρων εκλογών ανοικτό και το συντηρούσαν, περίπου σαν βεβαιότητα, διαρροές από το στενό του περιβάλλον. Μέσα από αυτό το πρίσμα, το τι μεσολάβησε και άλλαξε θέση ο πρωθυπουργός είναι πάντα ερώτημα. Ωστόσο, είχε αρχίσει να αναπτύσσεται η σχετική επιχειρηματολογία, σύμφωνα με την οποία «εκλογές το Φθινόπωρο εφόσον έχουμε εισέλθει στον τελευταίο χρόνο της τετραετίας δεν είναι ακριβώς πρόωρες και επιπλέον επιβάλλονται γιατί η δύσκολη κατάσταση που όλοι συμφωνούν ότι θα υπάρξει τον Χειμώνα, ως συνέπεια της πολλαπλής κρίσης, επιβάλλει μία κυβέρνηση με νωπή εντολή, που να μην υπολογίζει το πολιτικό κόστος για να πάρει τις απαραίτητες αποφάσεις».

Παράλληλα είναι σε πλήρη εξέλιξη το κυβερνητικό αφήγημα (που κατά πάσα πιθανότητα θα συνεχιστεί όσο κι αν εν πολλοίς έχει εξαντλήσει την δυναμική του), σύμφωνα με το οποίο «ακόμη και αν η κυβέρνηση δεν τα έχει πάει τέλεια, ο ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν πολύ χειρότερος και απόδειξη είναι το πρώτο εξάμηνο του 2015 μέχρι το δημοψήφισμα». Εν ολίγοις το πιο ισχυρό επιχείρημα που έχει το κυβερνητικό στρατόπεδο είναι η αποστροφή μερίδας των ψηφοφόρων προς τον ΣΥΡΙΖΑ, που συντηρούν σε σημαντικό βαθμό τα συστημικά ΜΜΕ με καταιγισμό δημοσιευμάτων για το τι έγινε πριν από επτά χρόνια. Παραδόξως κυβέρνηση και ΜΜΕ αντιπαρέρχονται την πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ μετά τις δεύτερες εκλογές του 2015.

Βεβαίως, ένας σημαντικός αριθμός ψηφοφόρων, κυρίως της μεσαίας τάξης, δεν ξεχνούν τον κυνισμό με τον οποίο τους αντιμετώπισε η τότε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και την εν γένει εξουσιαστική του συμπεριφορά, κάτι που συντηρεί και την αποστροφή τους. Αλλά και αυτό σταδιακά ξεπερνιέται μέσω της σύγκρισης με την κυβέρνηση Μητσοτάκη όσο και αν την εξωραΐζουν ή αποκρύπτουν τα πολλά αρνητικά της τα ΜΜΕ.

Σε κάθε περίπτωση, πρόωρες εκλογές κάνει ένας πρωθυπουργός όταν είναι βέβαιος ότι θα τις κερδίσει. Δεν τις κάνει όταν φοβάται ότι μπορεί να τις χάσει. Στην λήψη της απόφασης δεν σταθμίζονται μόνο τα στοιχεία της στιγμής αλλά και ο υπολογισμός για το πως θα εξελιχθεί η οικονομική και κοινωνική κατάσταση μέχρι την λήξη της τετραετίας και οι επιπτώσεις τους στο πεδίο των πολιτικών και εκλογικών συσχετισμών. Οι προβλέψεις για τον προσεχή χειμώνα μόνο καλές δεν είναι.

Σενάρια αλλαγής του εκλογικού νόμου

Ενώ, όμως, ο πρωθυπουργός μιλάει για το κυβερνητικό έργο που έχει μπροστά του και για πολιτική υπευθυνότητα, στο μυαλό του έχει πάντα τις εκλογές. Γι’ αυτό άλλωστε και πριν καλά- καλά κλείσει το θέμα των πρόωρων εκλογών διαρρέουν σενάρια περί αλλαγής του εκλογικού νόμου. Συγκεκριμένα ότι «ο πρωθυπουργός δέχεται εισηγήσεις για αλλαγή του εκλογικού νόμου». Όχι της απλής αναλογικής, αυτή απαιτεί 200 βουλευτές και δεν αλλάζει. Αλλά του εκλογικού νόμου που ψήφισε στην αρχή ο Κυριάκος Μητσοτάκης, που απαιτεί ποσοστό 37%-38% για αυτοδύναμη κυβέρνηση και θα ισχύσει στις επαναληπτικές εκλογές, εφόσον δεν προκύψει κυβέρνηση με απλή αναλογική.  Οι σχετικές διαρροές κάνουν λόγο για έναν εκλογικό νόμο που θα απαιτεί μικρότερο ποσοστό, της τάξης του 35% και θα δίνει μπόνους 50 εδρών στο πρώτο κόμμα. Κυκλοφορεί μάλιστα ότι εξετάζεται να αναλάβει το υπουργείο Εσωτερικών ο Κυριάκος Πιερρακάκης, για να περάσει με μικρότερες αντιδράσεις. Η σχετική φημολογία είναι ένδειξη αδυναμίας. Δύσκολα ο πρωθυπουργός θα φανεί τόσο ανακόλουθος και αναξιόπιστος για να αλλάξει τον δικό του εκλογικό νόμο.

Τα σενάρια περί αλλαγής του εκλογικού νόμου εκ των πραγμάτων στρέφονται κατά του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δείχνει ότι δεν επιθυμεί μία κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ μετά την πρώτη ή την δεύτερη αναμέτρηση και ότι αντίθετα επιδιώκει την αυτοδυναμία αυξάνοντας την πίεση σε ψηφοφόρους από την κοινή εκλογική δεξαμενή.

Επίκειται ανασχηματισμός

Το όπλο που έχει απομείνει στην φαρέτρα του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι ο ανασχηματισμός. Εφόσον δεν κάνει αναστροφή και εξαντλήσει την τετραετία, η αλλαγή του κυβερνητικού σχήματος θεωρείται επιβεβλημένη και βέβαιη. Το πιο πιθανό είναι κοντά στην ΔΕΘ, για να συνδυαστεί με τον σχεδιασμό για την εξάντληση της τετραετίας και τα πακέτα προεκλογικών παροχών. Ήδη έχει αφήσει ανοικτή κάποια ρύθμιση για τα αναδρομικά -ίσως σε δόσεις- ή την αύξηση των συντάξεων κατά 6% με τον καινούργιο χρόνο. Καθώς όμως στην τριετία του έχει διαθέσει περί τα 50 δισ. ευρώ σε παροχές επιβαρύνοντας ισόποσα το δημόσιο χρέος, τα δημοσιονομικά περιθώρια είναι ασφυκτικά.

Ο ανασχηματισμός αυτή την φορά για να έχει πολιτικό αποτύπωμα που θα υπερβεί την εβδομάδα, θα πρέπει να είναι εκτεταμένος και να έχει σημαντικές αλλαγές. Το εάν θα αξιοποιήσει περισσότερο τον κ. Πιερρακάκη και πρόσωπα από τον εκσυγχρονιστικό χώρο για να κόψει τις τάσεις επαναπατρισμού στο ΠΑΣΟΚ είναι πάντα ένα ενδεχόμενο -αν και σε αυτή την περίπτωση θα έχει πιο μαζικές διαρροές από τους δεξιούς ψηφοφόρους και πιο έντονες αντιδράσεις από τους βουλευτές του.

Ενδιαφέρον είναι επίσης αν θα αλλάξει τον κυβερνητικό εκπρόσωπο -πάλι το όνομα του κ. Πιερρακάκη ακούγεται- αφού ο Γιάννης Οικονόμου θα είναι υποψήφιος στην Φθιώτιδα και ο επόμενος θα πρέπει να έχει χρόνο και να μην οριστεί την τελευταία στιγμή. Ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι εάν θα αφήσει εκτός κυβέρνησης τον Άδωνη Γεωργιάδη κάτι που κυκλοφορούσε και στον προηγούμενο ανασχηματισμό. Το κλίμα έχει επιδεινωθεί για τον υπουργό Ανάπτυξης μετά την υπόθεση του ευεργέτη των κατεχομένων Γιασάμ Αγιαβέφε. Καθώς, μάλιστα, παρά τις διαβεβαιώσεις κανείς δεν πείθεται, ο ανασχηματισμός θα κλείσει οριστικά την φιλολογία των πρόωρων εκλογών.