H αμφίσημη στάση της Ακροδεξιάς απέναντι στην πανδημία

Οι αρνητικές επιπτώσεις της πανδημίας πάνω στην οικονομία και τα μέτρα περιορισμού της, υιοθετούνται και αυτά από την ευρωπαϊκή Ακροδεξιά, που συνεχίζει να προωθεί και την παραδοσιακή της ατζέντα. Κατηγορεί τις κυβερνήσεις και την ΕΕ για αποτυχία διαχείρισης του Covid-19 με στόχο να ενισχύσει τα ερείσματά της μέσα στην κοινωνία.

Ωστόσο, παρά τις αντιπαραθέσεις για τις μάσκες και για τη διαχείριση του κορονοϊού, τα ακροδεξιά κόμματα απέτυχαν τους πρώτους μήνες της πανδημίας να περάσουν τα μηνύματά τους. Απαιτήθηκε περισσότερος χρόνος για να το πράξουν και εκμεταλλεύτηκαν το δεύτερο lockdown πριν τα Χριστούγεννα και την αυξανόμενη δυσαρέσκεια των πολιτών.

Σύμφωνα με μελέτη του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών στα τέλη Νοεμβρίου 2020, οι ακροδεξιές ομάδες σε Ευρώπη και ΗΠΑ αναπτύσσουν σχέσεις και χρησιμοποιούν το σήμα QAnon σε διαδηλώσεις εναντίον του lockdown. Επιπλέον, η εξάπλωση των θεωριών συνωμοσίας για τον κορονοϊό θεωρείται και αυτός ένας παράγοντας που υποβοηθάει το αφήγημα της Ακροδεξιάς. Διαδίδονται κυρίως μέσω του διαδικτύου καθώς ολοένα και περισσότεροι πολίτες περνούν αρκετό χρόνο σε αυτό.

Η ευρωπαϊκή Ακροδεξιά συνεχίζει να εκμεταλλεύεται την πανδημία για να αποκτήσει επιρροή. Στην Αυστρία το ακροδεξιό Κόμμα Ελευθερίας έχει χαρακτηρίσει τους διάφορους περιορισμούς “τρέλα κορονοϊού”. Η κυβέρνηση έχει επιβάλει και τρίτο lockdown με αποτέλεσμα πολλά καταστήματα και επιχειρήσεις να μην λειτουργούν και το προσωπικό τους να μην εργάζεται. Η ηγεσία του Κόμματος Ελευθερίας κατηγορεί την κυβέρνηση ότι χρησιμοποιεί μέτρα για να εξαλείψει τις επικρίσεις εναντίον της. Οι αρχές ασφαλείας απαγόρευσαν διαδηλώσεις του κόμματος καθώς δεν τηρούνταν τα μέτρα προστασίας και γιατί κάποιοι συμμετέχοντες δεν φορούσαν μάσκες.

Στην Πορτογαλία, τα αποτελέσματα των πρόσφατων προεδρικών εκλογών επιβεβαίωσαν την άνοδο ενός ακροδεξιού πολιτικού, του Αντρέ Βαντούρα, ο οποίος ίδρυσε το κόμμα Chega πριν από δύο χρόνια και έλαβε σχεδόν το 12% των ψήφων. Η απόδοση του, σύμφωνα με αναλυτές, δείχνει ότι ενδέχεται να αναδειχθεί σε πολιτική δύναμη, βάσει του ότι το ποσοστό που έλαβε στις βουλευτικές εκλογές ήταν μόλις 1,1%. Επίσης, μια δημοσκόπηση έδειξε ότι μόνο το 30% των πολιτών αποδέχθηκε τα κυβερνητικά μέτρα για τον περιορισμό της μετάδοσης COVID-19.

Ακροδεξιά και Ευρώπη

Στη Γερμανία μια έκθεση της εσωτερικής υπηρεσίας πληροφοριών, αναφέρει ότι η δύναμη ακροδεξιών, ναζιστών, αρνητών του ολοκαυτώματος αυξάνεται, εξαιτίας των περιοριστικών μέτρων για τον κορονοϊό. Αν και το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) έχει παρουσιάσει πτώση των ποσοστών στις δημοσκοπήσεις από τότε που ξέσπασε η πανδημία, η έκθεση αναφέρει ότι κερδίζει ώθηση επικρίνοντας την κυβερνητική πολιτική για τον κορονοϊό και ενισχύει την δραστηριοποίησή του προωθώντας θεωρίες συνομωσίας.

Στην Γαλλία, η Μαρίν Λεπέν επικεφαλής του Εθνικού Μετώπου έχει αυξήσει σημαντικά τα ποσοστά της ενόψει των προεδρικών εκλογών και σύμφωνα με δημοσκοπήσεις έρχεται στήθος με στήθος με τον Εμμανουέλ Μακρόν, του οποίου η δημοτικότητα έχει υποχωρήσει. Το Εθνικό Μέτωπο επιτίθεται στην κυβέρνηση για την πρόταση μιας “κάρτας υγείας” του COVID-19, ανησυχώντας για την παραβίαση του απορρήτου των προσωπικών δεδομένων. Γάλλος αναλυτής επισημαίνει, ότι η Λεπέν επιδιώκει να δείξει στους πολίτες ότι υπερασπίζεσαι τις πολιτικές ελευθερίες.

Στην Ιταλία, ο Ματέο Σαλβίνι, ηγέτης της Λέγκα κατηγόρησε την κυβέρνηση του πρώην πρωθυπουργού Κόντε, ότι υιοθέτησε μια φιλελεύθερη στάση για την αντιμετώπιση του κορονοϊού. Μαζί με πολλούς άλλους της ιταλικής ακροδεξιάς, κάλεσε την κυβέρνηση να κλείσει όλα τα λιμάνια και διαμαρτυρήθηκε για τα σκάφη που διασώζουν μετανάστες με αποτέλεσμα να φτάσουν στις ακτές της χώρας.

Επιπλέον, το κόμμα Αδέλφια της Ιταλίας της Τζόρτζια Μελόνι κατάφερε να διπλασιάσει τα ποσοστά του σε σύγκριση με πέρυσι, από 6% σε 15% αντίστοιχα. Στη Ρουμανία, η Συμμαχία για την Ενότητα των Ρουμάνων (AUR) που ήταν σε πλήρη πολιτική αφάνεια κατάφερε να πάρει το 9% των ψήφων στις βουλευτικές εκλογές και να γίνει το τέταρτο μεγαλύτερο κόμμα στο Κοινοβούλιο.

Σύμφωνα με το αμερικάνικο Counter Extremism Project, τα ακροδεξιά κόμματα αντιλαμβάνονται σε μεγάλο βαθμό την πανδημία σαν ευκαιρία να διαδώσουν την ιδεολογία τους. Αν και το βασικό αφήγημά τους είναι η εχθρότητα προς τους μετανάστες και το Ισλάμ, σήμερα επικεντρώνονται περισσότερο στα μέτρα κατά της πανδημίας και στα εμβόλια κορονοϊού, για ευνόητους λόγους.

Ατζέντα 

Η ατζέντα των ακροδεξιών κομμάτων διαμορφώνεται ανάλογα με την κυβερνητική πολιτική στην αντιμετώπιση του Covid-19. Οι διαδηλώσεις που ξέσπασαν σε ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις κατά της μάσκας και των μέτρων κατά του κορονοϊού, στη διάρκεια του δεύτερο εξαμήνου του 2020, έδωσαν την ευκαιρία στην Ακροδεξιά να ισχυριστεί ότι παραβιάζουν τις ατομικές ελευθερίες.

Παράλληλα, επικεντρώνεται και στις επιπτώσεις της πανδημίας πάνω στη οικονομία, που έχει αποδειχθεί σε “αχίλλειος πτέρνα” των κυβερνήσεων και επηρεάζουν τις συνθήκες διαβίωσης των πολιτών. Επιχειρηματίες και εργαζόμενοι συμμετέχουν όλο και περισσότερο, σύμφωνα έκθεση του HOPE not hate Charitable Trust, σε διαδηλώσεις εξαιτίας της κακής οικονομικής κατάστασης στην οποία έχουν περιέλθει από τις συνέπειες της πανδημίας.

Η ατζέντα της ακροδεξιάς, επισημαίνει αναλύτρια του Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά του Ρατσισμού (ENAR) παραμένει η ίδια, αλλάζει απλώς το πλαίσιο, ανάλογα με τις συγκυρίες. Άλλες φορές είναι το οικονομικό πλαίσιο ή το μεταναστευτικό και τωρα ο Covid-19. Επιπλέον, η έλλειψη σαφής πολιτικής γραμμής και σε αρκετές περιπτώσεις και η παραπληροφόρηση αποτελούν γόνιμο έδαφος για μετάδοση τοξικών μηνυμάτων.