Η αφόρητη θέση του υπερήφανου… “καρπαζοεισπράκτορα”

Θα αποδειχθεί ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι τραγικός “χρήσιμος ηλίθιος” ή απροσδόκητη ηρωική φιγούρα; Λειτούργησαν οι ευρωπαίοι ηγέτες (Όλαφ Σολτς, Εμμανουέλ Μακρόν και “Βρυξέλλες”) ως έσχατο “ανάχωμα” της ειρήνης, ή ως “free riders” της αμερικανικής εναντίωσης στην εποχή Πούτιν; Η ίδια η λογική των κυρώσεων λειτούργησε ως σοβαρή προσπάθεια αποτροπής, ή μήπως αποδεικνύεται συνειδητή πρακτική παραίτησης από την ευθύνη;

Ο δε “δικός μας” Ταγίπ Ερντογάν θα αποδειχθεί η πεμπτουσία του “επιτήδειου ουδέτερου”, ή θα βρεθεί να έχει κινήσει τα νήματα μιας από τις πιο λεπτές στιγμές της ευρωπαϊκής ιστορίας; Μαζί μ’ αυτόν και ο “τελευταίος δικτάτορας της Ευρώπης”–θυμάστε;– Αλεξάντερ Λουκασένκο. Α, ναι, και οι καθημερινοί άνθρωποι που βάζουν την γαλάζια/κίτρινη σημαία στα προφίλ τους, ή και κινητοποιούνται σε διαδηλώσεις υπέρ της Ουκρανίας, λειτουργούν σαν μια φωνή συλλογικής συνείδησης, ή αντιθέτως σαν επιδερμική επίδειξη πρόσκαιρης ευαισθησίας; Δεν αναφερόμαστε στην πλημμυρίδα κόσμου στην Γεωργία: Αυτοί γνωρίζουν ουσιαστικά και στο πετσί τους τι εστί ρωσική επέμβαση…

Οι μέρες που θα ακολουθήσουν θα βοηθήσουν να ξεκαθαρίσουν κάπως τα παραπάνω. Κι αυτό, όπου κι αν καταλήξουν οι πρώτες συνομιλίες Ουκρανίας-Ρωσίας στην μεθόριο με Λευκορωσία, όπως ανακοινώθηκαν από τον επικεφαλής της ρωσικής αντιπροσωπείας Βλαντίμιρ Μεντίνσκι και επιβεβαιώθηκαν (με ανάρτηση στο Διαδίκτυο) από τον Ζελένσκι, που είναι και το σημαντικότερο. Υπενθυμίζουμε ότι ο τελευταίος είχε αρνηθεί συνάντηση επί του εδάφους απ’ όπου «εκτοξεύονταν πύραυλοι» κατά της χώρας του.

Μέρες Ψυχρού Πολέμου

Τα πράγματα μάλλον δεν θα ξεκαθαρίσουν οριστικά, καθώς το Ουκρανικό υπόσχεται/απειλεί με ανατροπές σε κάθε γωνία. Όχι για όλους, καθώς –το βλέπουμε!– ήδη έχουν ξαναχαραχθεί οι γραμμές του νέου Ψυχρού Πολέμου, οπότε ο καθένας δέχεται μόνο την αλήθεια των “δικών του”. Πάντως, κάποιο ξεκαθάρισμα θα προκύψει. Έστω και για αργότερα. Λοιπόν: η αρχική τοποθέτηση του Ζελένσκι, όταν βρίσκονταν υπό εξέλιξη οι αρχικές ρωσικές επιχειρήσεις, ότι η χώρα του αφέθηκε μόνη από την Δύση και το δραματικό ερώτημά του «ποιος είναι έτοιμος να πολεμήσει μαζί μας; δεν βλέπω κανέναν… όλοι φοβούνται!» ήταν ό,τι το πιο σπαρακτικό έχει ακουστεί στην ευρωπαϊκή σκηνή μετά –ας πούμε– την επιβολή του δόγματος Μπρέζνιεφ ως απάντηση στην εκδήλωση της Άνοιξης της Πράγας.

Λιγότερες από δύο ημέρες μεσολάβησαν, μέχρι να δούμε τον ίδιο Ζελένσκι να μετατρέπεται σε αναπάντεχη ηρωική φιγούρα τουλάχιστον για τα δυτικά μέσα ενημέρωσης. Γι’ αυτόν εν τω μεταξύ πολλοί θυμήθηκαν ότι είχε κάνει την καριέρα του ως κωμικός, με ρόλο στο έργο σάτιρας “Υπηρέτης του λαού”, ήρωας του οποίου ήταν ο καθηγητής Λυκείου Βασίλ Γκολομπορόντκο που καταλήγει (λόγω ενός βίντεο κατά της διαφθοράς, σημειωτέον!) πρόεδρος της χώρας του. Πάντως δεν εξαφανίστηκε ούτε μεταφέρθηκε με το παραδοσιακό ελικόπτερο σε ασφαλή αυτοεξορία. Τι μεσολάβησε; Τι μεσολάβησε αλήθεια;

Από τα χάδια στη μέγγενη

Δείτε τώρα την υπόθεση των κυρώσεων, που υποτίθεται ότι θα ήταν ο τρόπος της Δύσης να σταματήσει/ανασχέσει την επιθετικότητα Πούτιν. Δεδομένη η ρητή, σαφής δήλωση του προέδρου Μπάϊντεν ότι δεν υπήρχε ούτε ιδέα περί “boots on the ground” και ότι το ΝΑΤΟ θα κάλυπτε μόνον τα δικά του μέλη, κατά το άρθρο 5 (ποιος θυμάται πια την εποχή που το ΝΑΤΟ εκαλείτο να “get out of area, or out of mission”;).

Το ξεκίνημα χλωμό: η ανακοίνωση των ΗΠΑ για οικονομικό πάγωμα των αποσχισμένων περιοχών του Λουγκάνσκ και του Ντονιέτσκ, όπου δεν υπήρχαν δυτικά συμφέροντα, ούτως ή άλλως. Η συνέχεια κυριολεκτικά αξιοδάκρυτη: τα ευρωπαϊκά μέτρα κατά λογαριασμών Ρώσων ολιγαρχών, που έκαναν τον ύπατο εκπρόσωπο της ΕΕ Χοσέ Μπορέλ να αναρτήσει το άξιο του τίτλου του, ιστορικό εκείνο tweet: «Κομμένα τα ψώνια στο Μιλάνο, τα πάρτι στο Σαιν Τροπέ, τα διαμάντια στην Αμβέρσα».

Όταν έγινε εμφανές όχι απλώς το κράξιμο, αλλά η αντίστροφη αποτελεσματικότητα της αναφοράς σε κυρώσεις χωρίς περιεχόμενο, τότε μόνο άρχισε η κλιμάκωση: αποκοπή ρωσικών τραπεζών από το διεθνές σύστημα και πάγωμα επ’ αόριστον του Nord Stream 2. Στο αμέσως επόμενο δε βήμα η αληθινή ουσία: ευρύτερη αποκοπή ρωσικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων από το σύστημα διατραπεζικής επικοινωνίας SWIFT και στο βάθος πάγωμα των στοιχείων ενεργητικού (κατά το 1/2 ή και τα 2/3) της ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας που τηρούνται στην Δύση.

Τι μεσολάβησε

Και εδώ θα δούμε πώς θα καταλήξει το πράγμα. Κυρίως: πώς/πόσο θα επηρεάσει την συμπεριφορά του προέδρου Πούτιν, την ρωσική στάση επί του πεδίου. Όμως και πάλι: τί μεσολάβησε; Τι μεσολάβησε αληθινά από την μια μέρα στην άλλη; Διότι ο ισχυρισμός ότι οι κυρώσεις «έτσι ήταν σχεδιασμένες» και απλώς κλιμακώθηκαν σοφά, δεν δείχνει να πείθει.

Θα ζητήσουμε συγγνώμην από τον αναγνώστη για την διατύπωση της ερμηνείας που θα του προτείνουμε αλλά –αληθινά!– πιστεύουμε ότι πρόκειται για μια περίπτωση όπου αποδείχθηκε ότι πολλά μπορεί να αντέχονται πολιτικά, πολλές διαψεύσεις και ματαιώσεις και μεταστροφές πολιτικής (στην αριστοφανική ελληνική πολιτική σκηνή αυτό διατυπώθηκε ως “κωλοτούμπα”). Ένα όμως δεν αντέχεται: η εικόνα ενός πολιτικού ή/και ενός συστήματος να μετατρέπεται σε “καρπαζοεισπράκτορα” – εις κοινήν θέαν, δε!

Στην θέση του υπερήφανου… “καρπαζοεισπράκτορα”!

Και για να μην κατηγορηθούμε ότι εμμέσως αναφερόμαστε μονόπλευρα στον Ζελένσκι, κοιτάξτε λίγο και προς τους τόσο πιο κεντρικούς ευρωπαίους πολιτικούς: τον Μακρόν και Σολτς που αναλώθηκαν σε συναντήσεις και μεσολαβητικές προσπάθειες για να δουν τελικώς τον Πούτιν να διαψεύδει τις διαβεβαιώσεις που λάμβαναν και που μετέφεραν. Τον Σολτς, αυτοπροσώπως, να βλέπει τον Αμερικανό πρόεδρο να ανακοινώνει την κατάργηση του “NordStream-2 του”, προτού ο ίδιος ανακοινώσει το πάγωμά του. Επίσης, να ακούει την κοινή γνώμη να σαρκάζει την αποστολή γερμανικής βοήθειας από 5.000 κράνη στην υπό εισβολή Ουκρανία.

Ή πάλι τον Εμμανουέλ Μακρόν να διαπιστώνει ότι το «εγκεφαλικά νεκρό ΝΑΤΟ» γινόταν κεντρικός παίκτης, πάλι, στην Ευρώπη. Περισσότερο παρά τις όποιες διπλωματικές πιέσεις και ζυμώσεις, αυτή η αίσθηση ότι σοβαρές/σοβαροφανείς ηγεσίες διακωμωδούσαν τον ίδιο τους τον εαυτό, είναι που έκανε τον καγκελάριο Σόλτς να αναβαθμίσει την γερμανική προσφερόμενη βοήθεια προς την Ουκρανία και –πολύ πιο κεντρικά– την ανακοίνωση για προσέλευση της Γερμανίας στο ευρωπαϊκό αύριο με ευρύτατο εξοπλιστικό πρόγραμμα 100 δισ. ευρώ.

Και τον πρόεδρο Μακρόν να επαναδιατυπώνει την λογική της ευρωπαϊκής “στρατηγικής αυτονομίας”, αφήνοντας πίσω τα νάζια έναντι των ΗΠΑ λόγω AUKUS και στροφής προς Ανατολάς. Και εδώ θα χρειαστεί να περιμένουμε για να δούμε την συνέχεια, αλλά αυτή η αφύπνιση της κοινής γνώμης, δηλαδή η επίγνωση της αναντιστοιχίας των προθέσεων προς τις εξελίξεις επί του πεδίου –αυτή υπήρξε η “προσφορά” Πούτιν!– φέρνει την κοινή γνώμη σε θέση απαιτητικότητας έναντι των ηγετών “της”. Και κανένας ηγέτης δεν αντέχει να τον βλέπει ο λαός του ως (υπερήφανο, έστω)…”καρπαζοεισπράκτορα”.

Μ’ αυτό το τελευταίο ας αυτοσυνετισθούν στην υπερεπικοινωνιακή τους συμπεριφορά και οι δικοί μας, όταν τα φώτα της διεθνούς επικαιρότητα ξανάρθουν προς τα εδώ. Θυμηθείτε: κάποτε τα τούρκικα ερευνητικά σκάφη τα είχε ξεσούρει ο άνεμος, ύστερα η εθνική υπερηφάνεια είχε υπηρετηθεί από μιαν επακούμβηση φρεγατών. Προσοχή στην συνέχεια!