Η διπλωματία του Oruc Reis – Τουρκική παράταση απέναντι στη διπλωματική κινητικότητα 

Εντός των ορίων της ελληνικής υφαλοκρηπίδας πλέει από το πρωί της Κυριακής το Oruc Reis, λίγες ώρες πριν τη λήξη της παράνομης τουρκικής Navtex (μεσάνυχτα), την οποία τελικά παρέτεινε, συνεχίζοντας τον πόλεμο νεύρων και την αδιαλλαξία. Την ίδια ώρα σε εξέλιξη είναι διπλωματικές διεργασίες, κυρίως από το Βερολίνο, για τη δημιουργία συνθηκών ενός ελληνοτουρκικού διαλόγου, κατί που δεν φαίνεται εφικτό μετά τη νέα πρόκληση.

Οι Τούρκοι δείχνουν ότι έχουν σκοπό να εξαντλήσουν τον χρόνο που προβλέπει η παράνομη Navtex, η οποία εκδόθηκε στις 10 Αυγούστου από τον σταθμό της Ατάλλειας, ενώ η Αθήνα παρακολουθεί την συμπεριφορά του τουρκικου στολίσκου για να κρίνει, αν θα προχωρήσει σε κάποια αναθεώρηση της στάσης της.

Την ίδια ώρα, σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο, η Αθήνα έστειλε επιστολή διαμαρτυρίας στον ΟΗΕ, σχετικάμε την παρουσία και τις δραστηριότητες του Oruc Reis σε ύδατα, άνωθεν ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Στην δισέλιδη επιστολή, η Μόνιμη Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στα Ηνωμένα Έθνη παρουσιάζει όλες τις «έκνομες ενέργειες της Άγκυρας» με το Oruc Reis, καθώς και ις προκλήσεις των τελευταίων μηνών, όπως παραβιάσεις εναερίου χώρου, προσφυγικό και παράνομο τουρκο-λιβυκό μνημόνιο.

Μάχη για το Oruc Reis στον ΟΗΕ 

Στην επιστολή υπογρμμίζεται ότι «οι ενέργειες της Τουρκίας έρχονται σε εντυπωσιακή αντίθεση με τις προσπάθειες της Ελλάδας και άλλων γειτονικών χωρών για τη διατήρηση της σταθερότητας στην περιοχή» και γίνεται εκτενής αναφορά στη Συμφωνία με την Αίγυπτο. Τονίζεται επίσης, ότι η Άγκυρα χρησιμοποίησε προσχηματικά την Συμφωνία Αθήνας-Καΐρου για να αποχωρήσει από τις διερευνητικές συνομιλίες, που είχαν προγραμματιστεί.

Σημειώνεται ότι η συμφωνία Ελλάδας-Αιγύπτου για τον καθορισμό ΑΟΖ κυρώθηκε ήδη από το αιγυπτιακό Κοινοβούλιο και αύριο Δευτέρα εισάγεται στις αρμόδιες επιτροπές της Ελληνικής Βουλής, προκειμένου να ψηφιστεί την Τετάρτη από την Ολομέλεια. Από την πλευρά της, η Άγκυρα επιχειρεί να ακυρώσει τη συμφωνία, μέσω της ρηματικής διακοίνωσης που απέστειλε στον ΟΗΕ, ως απάντηση της ελληνικής επιστολής για το Oruc Reis.

Η Άγκυρα ισχυρίζεται ότι η συμφωνία Ελλάδας-Αιγύπτου είναι άκυρη και επιχειρεί να φέρει πάλι στο προσκήνιο το τουρκολυβικό Μνημόνιο, που υπέγραψε με την κυβέρνηση Σάρατζ. Σύμφωνα με την ΕΡΤ, η τουρκική ρηματική διακοίνωση απορρίπτει, στο σύνολό της,  την ελληνο-αιγυπτιακή συμφωνία, επαναλαμβάνοντας την πάγια θέση της Άγκυρας για νησιά που βρίσκονται στη «λάθος πλευρά» της οριοθετικής γραμμής.

Η Τουρκία, για άλλη μία φορά, «εξαφανίζει» τη Ρόδο, την Κάρπαθο, την Κάσο και την Κρήτη, θέτοντας με αυτόν τον τρόπο το δικό της πλαίσιο για μια επιστροφή στο τραπέζι του ελληνοτουρκικού διαλόγου. Την ίδια ώρα συνεχίζονται οι απειλητικές κραυγές Τούρκων αξιωματούχων, αλλά και οι πανηγυρισμοί για την ανακάλυψη κοιτάσματος στη Μαύρη Θάλασσα.

Διπλωματικη κινητικότητα 

Διπλωματική κινητικότητα υπάρχει όμως και από την πλευρά της ΕΕ. Ειδικά μετά την έκτακτη τηλεδιάσκεψη για τη Λευκορωσία, στην οποία “έπεσαν οι μάσκες” και φάνηκαν ξεκάθαρα τα “δύο μέτρα και δύο σταθμά” των Ευρωπαίων που “κατήγγειλε” ο πρόεδρος Αναστασιάδης. Μέρκελ και Μακρόν, στην συνάντησή τους την Παρασκευή επαναβεβαίωσαν την πλήρη στήριξη στην Αθήνα και τη Λευκωσία, με την Μέρκελ να κάνει, ωστόσο, λόγο για διαφορετική προσέγγιση.

Αυτό που αναμένεται τώρα είναι η Γερμανίδα Καγκελάριος να δείξει και εμπράκτως ότι δεν θα γίνει «αποδεκτή», όπως είπε, παραβίαση κυριαρχίας κρατών-μελών της ΕΕ. Κανείς δεν περιμένει βεβαίως την αποστολή γερμανικών πλοίων στην ανατολική Μεσόγειο, όπως έκανε ο Μακρόν, δείχνοντας δυναμικά τη στήριξή του στην Ελλάδα και την Κύπρο. Το γεγονός όμως, ότι μέσα στην εβδομάδα η Μέρκελ θα συναντήσει τον ΓΓ του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, (και σε αυτό προηγήθηκε ο Μακρόν) είναι ένα βήμα. Παραλλήλως έρχεται την Τρίτη στην Αθήνα ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μαας, ο οποίος θα έχει συνομιλίες με τον Έλληνα ομόλογό, ενώ την επομένη θα μεταβεί στην Τουρκία.

Η διπλωματική κινητικότητα γύρω από τα ελληνοτουρκικά ενισχύεται και από την προγραμματισμένη για τις 27 και 28 του μήνα άτυπη συνάντηση των Ευρωπαίων υπουργών Εξωτερικών στο Βερολίνο. Την Παρασκευή μάλιστα, ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Ζοζέπ Μπορέλ, αναμένεται να παρουσιάσει στο Συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών και τη λίστα με τις κυρώσεις κατά της Τουρκίας, η απόφαση για τις οποίες θα ληφθεί, εάν ληφθεί, στην Σύνοδο  Κορυφής στα τέλη Σεπτεμβρίου.

Στην τηλεδιάσκεψη Κορυφής για την Λευκορωσία, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, ανέφερε ότι όλες οι επιλογές για την Τουρκία είναι πάνω στο τραπέζι, αφήνοντας να εννοηθεί ότι είναι ανοιχτό και το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων. Η Γερμανία, ωστόσο, είναι αρνητική σε αυτό ή τουλάχιστον δεν το υπερασπίζεται με ιδιαίτερη θέρμη.

Δικαιώνει την Αθήνα 

Αντιθέτως έχει εκφραστεί ότι εργάζεται υπέρ ενός ελληνοτουρκικού διαλόγου και ωθεί προς αυτήν την κατεύθυνση. Την ίδια ώρα, η Αθήνα διαμηνύει ότι, εάν δεν υπάρξει «έμπρακτη αποκλιμάκωση» δεν πρόκειται να μετέχει σε καμία διαδικασία διαλόγου. Επαναλαμβάνει δε, ότι αυτός ο διάλογος θα πρέπει να αφορά την μοναδική πραγματική διαφορά των δύο χωρών που είναι η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών.

Αργά το βράδυ της Κυριακής, ωστόσο, η Άγκυρα προχώρησε σε νέα πρόκληση, παρατείνοντας τη Navtex έως τις 27 Αυγούστου. Πρόκειται για μια κίνηση που δικαιώνει στο έπακρο τις επικρίσεις της Αθήνας και την θέση της ότι η όποια τουρκική αναφορά στο Διεθνές Δίκαιο και στο διάλογο είναι εντελώς «προσχηματική».

Η επιλογή της ημερομηνίας δεν είναι βεβαίως τυχαία. Η Άγκυρα θέλει να κρατά ανοιχτή  την πρόκληση με την παρουσία του Oruc Reis και να συνεχίσει τον πόλεμο νεύρων στη Μεσόγειο, ενόσω θα κάνει ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών τις διαβουλεύσεις του στην Ελλάδα (Τρίτη) και στην Τουρκία (Τεταρτη). Την Τετάρτη άλλωστε, η ελληνική Βουλή αναμένεται να εγκρινει την συμφωνία με την Αίγυπτο, την οποία η Άγκυρα απορρίπτει ως “άκυρη” στο σύνολό της.