Η επιστροφή στο ΠΑΣΟΚ – Ανανέωση όχι αποποίηση κληρονομιάς

Μετά την έκπληξη από την μεγάλη συμμετοχή στις εκλογές του ΚΙΝΑΛ, σε καιρούς χαλεπούς, ακολούθησε ένας ορυμαγδός πρώιμων συμπερασμάτων, εκτιμήσεων, συμβουλών, οδηγιών και προσδοκιών, καθώς ξαφνικά υπερδιπλασιάστηκαν και τα δημοσκοπικά του ποσοστά. Αναμφίβολα ένα μέρος της προσχηματικής στήριξης των επίμονων, μονότονων και εμμονικών “με ποιον θα πάτε”, αναλυτών και δημοσιογράφων, που χρόνια τώρα καταδίκαζαν –επιχαίροντας– τον χώρο σε αφανισμό, έχει να κάνει με μια αντι-ΣΥΡΙΖΑ προσπάθεια.

Η εύκολη ερμηνευτική κοινοτοπία της νίκης Ανδρουλάκη είναι η ανάγκη ανανέωσης, καθώς απρόσμενα ένα γερασμένο, παρηκμασμένο κόμμα γεμίζει ξαφνικά με παθιασμένους νέους που θέλουν, εκεί, κάτι καινούργιο. Παιδιά ανδρωμένα πολιτικά την τελευταία δεκαετία ξαναπαίρνουν την παράταξη στα χέρια τους με μια ισχυρή εντούτοις παρουσία 50% των άλλων δύο υποψήφιων.

Διαφεύγει, ωστόσο, από αυτές τις ενθουσιώδεις προσεγγίσεις τρέχοντος εντυπωσιασμού μια κρίσιμη παράμετρος. Γιατί όλοι αυτοί οι νέοι άνθρωποι που κινητοποιήθηκαν κυρίως στην περιφερειακή Ελλάδα και θέλουν να αναδείξουν μια σύγχρονη σοσιαλδημοκρατική πρόταση για τη χώρα, προσανατολίζονται στην επιστροφή στο ΠΑΣΟΚ; Η πρόταση από τον Ανδρέα Λοβέρδο είχε ερμηνευτεί σαν προσπάθεια επίδειξης κομματικού πατριωτισμού και τόνωσης των δεσμών του με τον κόσμο της παράταξης.

Μετά από λίγο ασμένως ακολούθησε ο “διασπαστής” Γιώργος Παπανδρέου με σκοπό να κερδίσει από την λατρεία του πατέρα του ως άσωτος κληρονόμος, που επέστρεψε και διεκδικούσε όποιους όμνυαν ακόμα στην ανάμνησή του. Αλλά οι ανανεωτές, έχοντας το τεκμήριο της αθωότητας, γιατί δεν επιλέγουν να συνεχίσουν μπροστά με το ΚΙΝΑΛ, με την ιδρυτική παρακαταθήκη της προηγουμένης ηγεσίας;

Γιατί επιλέγουν να αμφισβητούν τόσο τον μεσοβέζικο αντισυστημισμό του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και την επιστροφή στον ελιτίστικο αστισμό των ιεραρχιών, της ΝΔ, με αυτή την επιστροφή; Γιατί ενώ προσπαθούν να διεκδικήσουν μια εναλλακτική πρόταση προς το μέλλον, αποδέχονται το βάρος –και την κακοποίηση– του ονόματος αλλά και της συμβολής του ΠΑΣΟΚ στην ιστορία της μεταπολίτευσης;

Ασθενές σήμα με βαριά ιστορία

Είναι δεδομένο ότι ηλικιακά το μεγάλο μέρος τους δεν ενεπλάκη στην διαχείριση του καταραμένου 2010-14, δεν συμμετείχε σε μνημονιακά μέτρα, δεν συγκρούσθηκε με Αγανακτισμένους. Θα ήταν, λοιπόν, πρόσφορη μια αποποίηση της κληρονομιάς και των ευθυνών για οτιδήποτε. Θα μπορούσε αυτή η νέα γενιά να διεκδικήσει μια πολιτική παρθενογένεση με άκοπη, αντιπολιτευτική και τακτικιστική πρακτική.

Η επιλογή, όμως, της φυγής στο μέλλον με συνέχιση του παρελθόντος, προφανώς διαφεύγει των τρεχουσών αναλύσεων λωτοφαγισμού, αλλά ταυτόχρονα σηκώνει το βάρος μιας βαριάς μνήμης που η υποστήριξή της απαιτεί γενναιότητα. Επικοινωνιακά, στην πολιτική κατανάλωση, η νέα ηγεσία φορτώνεται ένα ασθενές σήμα, ενώ ιστορικά συνδέεται με αξίες, ιδέες και προσπάθειες συλλογικές, που πολλοί θεωρούν οριστικά ξεπερασμένες στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες της επικράτειας του ατομικισμού.

Σε όλη την Ευρώπη, η αποδυνάμωση της ισχύος των συνδικάτων και του ευρέως δημόσιου τομέα, όπως και η ανάδυση των ουδέτερων μεσαίων στρωμάτων, σηματοδοτεί για πολλούς την οριστική παρακμή της σοσιαλδημοκρατίας. Ειδικά στη χώρα μας πολλές συντηρητικές ερευνητικές προσεγγίσεις την τελευταία περίοδο ανανέωσαν το ενδιαφέρον για τα τελευταία 40 χρόνια, παρουσιάζοντας το ΠΑΣΟΚ σαν πηγή λαϊκισμού και διαφθοράς διαχρονικά, σαν μήτρα όλων των λαθών και των παθών.

Οξύνοντας την κριτική στα σφάλματα και αμβλύνοντας την σημασία όλων των επιτευγμάτων του ΠΑΣΟΚ, αμφισβήτησαν το μεταρρυθμιστικό ζήλο του χώρου και ελαχιστοποίησαν παράλληλα τις καταλυτικές ευθύνες της ΝΔ για τον εκτροχιασμό. Είχε προηγηθεί στο κλίμα της κρίσης, η αντίστοιχη καταγγελτική πόλωση του αντιμνημονιακό τόξου με προεξάρχοντα τον ΣΥΡΙΖΑ και πρόθυμους μεταφερομένους διανοουμένους, που ισοπέδωνε συστηματικά όλες τις κατακτήσεις της μεταπολιτευτικής περιόδου.

Το ΠΑΣΟΚ επιστρέφει

Η επιχείρηση σύνθλιψης του χώρου της Κεντροαριστεράς αμφοτερόπλευρα οδήγησε σε αντίστοιχη απάλειψη έως γελοιοποίηση της μνήμης του. Η επετειακή χρονιά που τέλειωσε προκάλεσε, ωστόσο, μια μεγάλη παραγωγή αναψηλάφησης της Ιστορίας μας, και πολλά γεγονότα και πρόσωπα ξαναφωτίσθηκαν με διαφορετικούς τρόπους, διευρύνοντας τους ορίζοντές μας, πέρα από μια ξύλινη εθνοπατριωτικά αφήγηση.

Αυτή η τόσο ελπιδοφόρα προσπάθεια ωριμότητας και αναστοχασμού, η απόσταση από το 2009, αλλά και οι παράλληλοι απολογισμοί από την κυβερνητική εμπειρία και των τριών (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ) δίνει μια ώθηση στο να κοιταχθούν πιο ψύχραιμα και κυρίως πιο τεκμηριωμένα γεγονότα και επιλογές που παραποιήθηκαν έντονα από φανατικές ή ιδιοτελείς προσεγγίσεις.

Συμπερασματικά, στην πατρίδα μας, με τους ασθενείς θεσμούς και την επιλεκτική μονοσήμαντη μνήμη, πολλά αρχηγικά κόμματα-μετεωρίτες μέσα στην κρίση και λόγω αυτής εμφανίσθηκαν και διαλυθήκαν. Είναι, λοιπόν, δείγμα εξαιρετικής γραφής της νέας ηγεσίας η επιστροφή στο ΠΑΣΟΚ. Η υπέρβαση των παθογενειών του παρελθόντος, η ρήξη με τις στρεβλώσεις και η συμβολή στον μεταρρυθμιστικό ορίζοντα της νέας εποχής, θα επιβεβαιώσει ότι η συνέχεια είναι η πιο επαναστατική αλλαγή για το μέλλον αυτής της χώρας.