Η οικονομική πανδημία σπρώχνει σε χαλάρωση του lockdown στην ΕΕ

Περισσότερο το ζοφερό οικονομικό μέλλον παρά η “διαπλάτυνση” της καμπύλης των κρουσμάτων βρίσκεται πίσω από τα δειλά βήματα χαλάρωσης του lockdown σε διάφορα σημεία του πλανήτη και ιδίως στην Ευρώπη. Η επιλεκτική άρση των περιοριστικών μέτρων συμπίπτει με την παραδοχή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ότι το πλήγμα στην παγκόσμια οικονομία είναι πιθανώς χειρότερο από τη Μεγάλη Ύφεση του 1929.

Χωρίς να έχει προκύψει κάποια δραματικά θετική αλλαγή στη διεθνή μάχη κατά της πανδημίας, μια σειρά ευρωπαϊκών χωρών άρχισαν σταδιακά να χαλαρώνουν τα μέτρα περιορισμού, σε μια προσπάθεια να επιτρέψουν ψήγματα επανέναρξης της οικονομικής δραστηριότητας, πάντα με την επιφύλαξη νέων κρουσμάτων κορωνοϊού.

• Η Αυστρία, αμέσως μετά το πέρας του Καθολικού Πάσχα, είχε ανακοινώσει το άνοιγμα των καταστημάτων κάτω από 400 τ.μ., των καταστημάτων με εργαλεία και είδη σπιτιού, ενώ από το Μάιο προγραμματίζεται το άνοιγμα των εμπορικών κέντρων και των κομμωτηρίων. Θα ακολουθήσουν τα εστιατόρια και τα ξενοδοχεία και μόνο οι εκδηλώσεις και συγκεντρώσεις θα μείνουν υπό απαγόρευση ως τα μέσα του καλοκαιριού. Όσοι πολίτες προσέρχονται στα καταστήματα συνεχίζουν να έχουν την υποχρέωση να φορούν μάσκα, όπως και οι εργαζόμενοι.
• Στην Ιταλία, παρά  τις δυσβάσταχτες απώλειες σε ζωές, άνοιξαν ξανά τα βιβλιοπωλεία και καταστήματα παιδικών ρούχων, δοκιμαστικά, αν και το lockdown παραμένει σε ισχύ ως τις 4 Μαΐου, ή και περισσότερο για περιοχές όπως η Λομβαρδία. Εργοστάσια και εστιατόρια παραμένουν κλειστά.
• Στην Ισπανία, περίπου 1,8 εκατομμύρια εργαζόμενοι επέστρεψαν στις δουλειές τους, από τον κλάδο της οικοδομής και τα εργοστάσια ως τα ναυπηγεία, με την αστυνομία να μοιράζει μάσκες στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Παντού δίνονται αυστηρές οδηγίες για την τήρηση των αποστάσεων και των μέτρων υγιεινής.
• Στη Δανία, ανοίγουν επίσης τα σχολεία και οι παιδικοί σταθμοί, ενώ πιθανολογείται να επιτραπούν οι συγκεντρώσεις μέχρι 10 ατόμων από τα μέσα Μαΐου.
• Στην Τσεχία ανακοινώθηκε το άνοιγμα των καταστημάτων κάτω των 200 τ.μ. από τις 27 Απριλίου. Από τις 11 Μαΐου ανοίγουν οι σχολές οδηγών, τα γυμναστήρια -με κλειστά αποδυτήρια- και τα καταστήματα ως 1000 τ.μ.. Στις 20 Απριλίου ανοίγουν επίσης τα μικρά μαγαζιά και οι εκθέσεις αυτοκινήτων, ενώ θα επιτραπούν οι γαμήλιες δεξιώσεις ως 10 ατόμων. Από τις 25 Μαΐου ανοίγουν καφετέριες και εστιατόρια, κομμωτήρια, μουσεία, κέντρα ευεξίας, τον Ιούνιο θα ανοίξουν κινηματογράφοι, θέατρα και μεγάλα εμπορικά κέντρα.

Πίεση προς τη Μέρκελ να άρει περιορισμούς

Πιέσεις από τις τοπικές αυτοδιοικήσεις των γερμανικών κρατιδίων δέχθηκε, σε τηλεδιάσκεψη με τους αρχηγούς τους, η Γερμανίδα καγκελάριος ώστε να επιτρέψει τη χαλάρωση ορισμένων μέτρων περιορισμού. Το αίτημα συνοδεύτηκε από τη σύσταση της Γερμανικής Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών για το άνοιγμα των σχολείων, των καταστημάτων και των εστιατορίων, υπό την προϋπόθεση της τήρησης των αποστάσεων και των μέτρων υγιεινής.

Βασικοί λόγοι της σύστασης είναι, μεταξύ άλλων, η επιβράδυνση των κρουσμάτων, η συμμόρφωση των πολιτών αλλά και τα προβλήματα που προκαλεί το lockdown. Ειδικοί μιλούν για βαριές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των ανθρώπων, τόσο λόγω του εγκλεισμού όσο και της οικονομικής αβεβαιότητας.

Σχετικά με την τελευταία, το γερμανικό ινστιτούτο οικονομικών ερευνών Ifo δημοσίευσε ένα άρθρο-οδηγό για το άνοιγμα της οικονομίας, προειδοποιώντας ότι το lockdown για ένα μόνο μήνα ήδη δημιουργεί «αστρονομικά κόστη», της τάξης του 5,7% σε μείωση του γερμανικού ΑΕΠ. Η κεντρική του ιδέα αφορά σε σταδιακό, “ευέλικτο” άνοιγμα της οικονομίας που θα συνδυαστεί με συνεχιζόμενα τεστ στον πληθυσμό.

Έτσι, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ανακοίνωσε το άνοιγμα των καταστημάτων ως 800 τ.μ. από τις 20 Απριλίου και τη σταδιακή λειτουργία των σχολείων, με την Άνγκελα Μέρκελ να προειδοποιεί τους πολίτες να μη “βιαστούν” και ότι η διαδικασία πρέπει να εκτυλιχθεί σε μικρά βήματα. Για αυτό, οι μεγάλες συγκεντρώσεις παραμένουν υπό απαγόρευση ως τα τέλη του καλοκαιριού, ενώ ανοικτό παραμένει το θέμα των εστιατορίων, μπαρ και ξενοδοχείων.

Η ύφεση φοβίζει περισσότερο από τον ιό

Όλες οι κινήσεις αυτές των ευρωπαϊκών χωρών είναι πάντα υπό αίρεση και σε συνάρτηση, φυσικά, με την πορεία στο “μέτωπο” της υγείας. Ανά πάσα στιγμή οι απαγορεύσεις και αναστολές λειτουργίας επιχειρήσεων μπορούν να επιστρέψουν, αν παρατηρηθεί έστω μικρή έξαρση της μετάδοσης του ιού. Για το λόγο αυτό, η όποια χαλάρωση δεν πρόκειται να είναι πλήρης, άμεσα, αλλά σε βάθος λίγων ή πολλών μηνών.

Πρέπει να σημειωθεί ότι δεν είναι τόσο η επιβράδυνση των νέων κρουσμάτων και η ενίσχυση των συστημάτων υγείας που οδηγεί τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις σε, πρόωρη για κάποιους, χαλάρωση του lockdown, όσο ότι αρχίζει να δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από όσα λύνει. Ένα ερώτημα που απασχολεί τα επιτελεία των δεξαμενών σκέψης είναι αν ο εγκλεισμός και η οικονομική καταστροφή στοιχίσει μακροπρόθεσμα περισσότερο από ένα πρόωρο άνοιγμα της οικονομικής δραστηριότητας, ακόμη και σε ανθρώπινες ζωές.

Επίσης, κλάδοι της αγοράς όπως η βιομηχανία και το εμπόριο ζητούν από τις αρχές καλύτερο συντονισμό στη χαλάρωση των μέτρων, καθώς πολλές επιχειρήσεις εξαρτώνται για την ομαλή λειτουργία τους από προμήθεια ειδών και υπηρεσιών από άλλες χώρες. Συνεπώς ακόμα και μια πλήρης επιστροφή στην “κανονικότητα” σε μία χώρα δεν συνεπάγεται κανονική δραστηριότητα αν δεν αρθούν τα μέτρα και σε άλλες. Το μόνο σίγουρο, πάντως, είναι ότι ακόμα και στο “πρακτικό” αυτό ζήτημα της χαλάρωσης του lockdown, η Ευρωπαϊκή Ένωση αδυνατεί να έχει ενιαία θέση, όπως φάνηκε από την αναβολή συνέντευξης Τύπου της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τις προηγούμενες ημέρες.