Η “Συλλογική Δύση” μετά την ουκρανική τραγωδία…

Φαινομενικά η συνάντηση της 28ης Φεβρουαρίου 2025 στο Λευκό Οίκο έγινε με αφορμή την υπογραφή οικονομικής συμφωνίας για τον ορυκτό πλούτο της Ουκρανίας. Ήταν μια κίνηση του Ντόναλντ Τραμπ σε αντιπερισπασμό μιας ανάλογης συμφωνίας που προηγήθηκε μεταξύ Βολοντιμίρ Ζελένσκι και Kιρ Στάρμερ. Όμως, η συνάντηση αφορούσε και κάτι πολύ πιο σημαντικό: Τη σύγκρουση δύο θεμελιωδώς διαφορετικών τρόπων σκέψης σε παγκόσμιο επίπεδο, που στη συγκεκριμένη περίπτωση εκπροσωπούσαν οι Τραμπ και Ζελένσκι.

Ο Ζελένσκι πιστεύει ότι μπορεί να πολεμά για πάντα, ότι ο λαός του μπορεί να υπομένει ατελείωτα βάσανα, και ότι κάποια στιγμή η Ρωσία απλά θα καταρρεύσει. Αυτό δεν είναι ηγεσία, είναι αυτοκαταστροφή. Τα λόγια του πλημμυρίζουν από περιφρόνηση για αυτούς που αμφισβητούν τις απόψεις του. Δεν κάνει πίσω κάτω από το βάρος της αλήθειας, δεν δέχεται να συνάψει ειρήνη, ενεργεί με όρους πολιτικού θεάτρου. Όμως, το να είναι κάποιος ηγέτης σημαίνει λήψη αποφάσεων που δεν βασίζονται στο εγώ ή στο πείσμα, αλλά στο τι θα εξασφαλίσει το μέλλον του λαού του.

Ο Ζελένσκι δεν κατανοεί ότι την αληθινή ηγεσία δεν τη χαρακτηρίζει μόνο η επιμονή, αλλά πρωτίστως η προοπτική. Γιατί όταν τσακώνεται ατελείωτα, όταν αρνείται να επαναξιολογήσει, όταν επιμένει ότι δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική από τον πόλεμο, τότε εγκλωβίζεται στο δικό του αφήγημα, ανίκανος να δεί την ευρύτερη πραγματικότητα και να αναγνωρίσει πότε η θέση του έχει γίνεται αβάσιμη. Δεν καταλαβαίνει ότι οι διαπραγματεύσεις ειρήνης δεν αφορούν τη παράδοση της Ουκρανίας, αλλά την επιβίωση της.

Ο Τραμπ, από την άλλη πλευρά, γνωρίζει σε τι οδηγεί μια εκτός ελέγχου σύγκρουση με μια πυρηνική υπερδύναμη, και τι συμβαίνει όταν οι ηγέτες αρνούνται να δουν τη μεγαλύτερη εικόνα. Πιστεύει στη διπλωματία που απαιτεί συνεργασία των αντιπάλων σε μια πορεία προς την ειρήνη. Δεν θα συνεχίσει να χρηματοδοτεί το Ζελένσκι για να καταδικάσει τον λαό του σε μια ατέλειωτη αιματοχυσία.

Ο Τραμπ μετά το Ουκρανικό

Αυτή η στάση του Τραμπ δεν αφορά μόνο την Ουκρανία. Με το βάρος της ιστορίας πίσω από τα λόγια του, στέλνει ένα ανατρεπτικό μήνυμα που αφορά τη μοίρα των λαών στον 21 ο αιώνα: Για τη νέα Αμερικανική κυβέρνηση, το μεταπολεμικό μοντέλο των δύο αντίπαλων στρατοπέδων και η φιλελεύθερη ιδεολογία που έκανε πραγματικότητα ο Ψυχρός Πόλεμος είναι πλέον ξεπερασμένα και δεν έχουν σχέση με το σημερινό κόσμο.

Άτομα σαν τους Ζελένσκι, Στάρμερ, Λέϊεν, Μακρόν δεν αποδέχονται τη παραπάνω αλλαγή μοντέλου, και γι΄αυτό ρωτούν επιτιμητικά: “Πώς μπορείς να είσαι φίλος με τη Ρωσία;” Το ίδιο ερώτημα είχε τεθεί από κάποιους άλλους πριν 80 χρόνια: “Πώς μπορούμε να είμαστε φίλοι με την Ιαπωνία και τη Γερμανία;” Κάποιος πρέπει να ρωτήσει τη Γερμανίδα Λέϊεν γιατί η απάντηση σε ένα τέτοιο ερώτημα υπήρξε ευνοϊκή για τη πρώην-ναζιστική Γερμανία αλλά πρέπει να είναι αρνητική για τη πρώην-σοβιετική Ρωσία;

Σήμερα, σχεδόν κάθε χώρα έχει μια εσωτερική κρίση, γιατί οι ψυχροπολεμικές νόρμες παραβιάζονται σε όλα τα επίπεδα και οι ηγέτες τους αδυνατούν να το καταλάβουν. Η ύπαρξη του ΝΑΤΟ είναι άνευ ουσίας, η Ρωσία δεν είναι Σοβιετία, άλλες χώρες ανέρχονται στη παγκόσμια σκηνή, ενώ ο φιλελευθερισμός υποχωρεί. Ήταν μια ιδεολογία που έδωσε σε συγκεκριμένες ελίτ μια πλατφόρμα ανέλιξης που μεγιστοποίησε την ευημερία τους.

Η αδιαφορία τους για τα δεινά που προκάλεσαν οι πόλεμοι υπήρξε εντυπωσιακή, ενώ εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η ατέλειωτη αιματοχυσία είναι η σωστή απάντηση. Νομίζουν ότι με το να παρουσιάζουν τη Ρωσία ως τον αιώνιο εχθρό θα μπορούν να δικαιολογήσουν κάθε απόφαση που παίρνουν. Αλλά αυτό δεν είναι στρατηγική, είναι προπαγάνδα.

Έχει ρόλο η ΕΕ στο σήμερα;

Ο ρόλος της Ευρώπης δεν είναι να κατευνάσει τον Ζελένσκι. Ο ρόλος της είναι να ηγείται. Δεν υπάρχει για να χρηματοδοτεί ατελείωτες συγκρούσεις. Υπάρχει για να προστατεύει τους λαούς της, τα συμφέροντά τους, το μέλλον τους. Η Ουκρανία παλεύει για την επιβίωση, και επιβίωση σημαίνει να ξέρει η ηγεσία της πότε να διαπραγματευτεί, πότε θα κάνει τη σωστή κίνηση. Ούτε στο Ζελένσκι ούτε στις ευρω-ελίτ αρέσει αυτή η αλήθεια. Αρνιούνται να παραδεχτούν ότι ο πόλεμος δεν νοιάζεται για τις woke ιδεολογίες και την ατζέντα τους. Νοιάζεται μόνο για τις συνέπειες.

Οι ευρω-ελίτ εσφαλμένα θεώρησαν ότι η πρώτη τετραετία του αντι-ατλαντιστή Τραμπ ήταν μια παρένθεση. Αποδεικνύεται ότι μάλλον η τετραετία του ατλαντιστή Μπάιντεν ήταν η παρένθεση. Ο Τραμπ είναι πανίσχυρος, η Αμερική αλλάζει, ο κόσμος αλλάζει, αλλά οι ευρω-ελίτ αρνούνται να δουν τι είναι μπροστά τους. Η ηγεσία δεν είναι μόνο δύναμη, αλλά προνοητικότητα. Και όταν ένας ηγέτης αρνείται να αναγνωρίσει τη διαφορά, δεν διακινδυνεύει απλώς την ήττα, αλλά την προσκαλεί.

Η Ευρώπη παρασύρεται σε πολέμους που αιματοκυλούν τον κόσμο, κοστίζουν τρισεκατομμύρια, και αφήνουν πίσω τους συντρίμμια. Θα πρέπει να κατανοήσει ότι ο οφείλει να διασφαλίσει την ειρήνη και όχι να τροφοδοτεί το χάος. Δε πρέπει να εγκαταλήψει την Ουκρανία, αλλά να την αναγκάσει να δει την πραγματικότητα. Γιατί οι αληθινοί σύμμαχοι δεν πρέπει να δίνουν στο Ζελένσκι μόνο αυτά που θέλει.

Πρέπει να τον κάνουν να αντιμετωπίσει αυτό που αρνείται να δει, και που είναι ότι ο πόλεμος χωρίς τέλος δεν είναι ένας πόλεμος που κερδίζεται. Ένας πόλεμος δεν είναι μόνο μάχες, όπλα, στρατιωτική δύναμη. Είναι πάνω απ΄όλα συνέπειες. Είναι για το τίμημα που πληρώνουν οι απλοί άνθρωποι, όταν οι ηγέτες αποφασίζουν ότι η υπερηφάνεια είναι πιο σημαντική από τον πραγματισμό. Αλλά δεν λειτουργεί έτσι η πραγματικότητα: δεν ανταμείβει την τυφλή αντίσταση, αντιθέτως, τιμωρεί αυτούς που αρνούνται να προσαρμοστούν.

Ο ρόλος των ΜΜΕ

ΜΜΕ, πολιτικοί και στρατηγοί σε Ευρώπη και ΗΠΑ, όλοι μαζί σπατάλησαν χρόνια υφαίνοντας ένα ενιαίο αφήγημα ότι η ειρήνη ήταν αδύνατη στην Ουκρανία, ότι ο πόλεμος ήταν ο μόνος δρόμος προς τα εμπρός, και ότι διαπραγμάτευση σημαίνει παράδοση. Συχνά προωθούσαν τις φαντασιώσεις ατόμων με εξαιρετικά μειωμένη αντίληψη της πραγματικότητας. Για παράδειγμα, η απερίγραπτη ευρω-επίτροπος Κάλας δήλωσε ότι ψάχνει για αντικαταστάτη των ΗΠΑ στην ηγεσία του “Ελεύθερου Κόσμου.” Πολλοί πολίτες πρέπει να αναρωτηθούν γιατί γίνονται εύκολα θύματα της παραπληροφόρησης και του τυχοδιωκτισμού των κάθε είδους συμπλεγματικών μετριοτήτων.

Τα συστημικά ΜΜΕ περιορίστηκαν σε συζητήσεις καφενείου για πολεμικούς θριάμβους, και για πολιτικές και συμμαχίες που είναι στη “σωστή πλευρά της ιστορίας”, αντί να αξιολογήσουν σωστά ποιος ηγέτης είναι ικανός να κάνει τις δύσκολες επιλογές και ποιος καταλαβαίνει ότι η εξουσία χωρίς σοφία είναι καταστροφική. Στο τέλος αποδείχθηκε ότι το αφήγημα των συστημικών ΜΜΕ ήταν ένα επικίνδυνο, ανεύθυνο, καταστροφικό ψέμα. Φαίνεται να ισχύει αυτό που είχε πει κάποτε ο Ανρί Μπερώ: «Η δημοσιογραφία είναι ένα επάγγελμα στο οποίο περνάει κάποιος τη μισή του ζωή μιλώντας για πράγματα που δεν ξέρει και την άλλη μισή σωπαίνοντας γι’ αυτά που ξέρει».

Τα παραπάνω δεν είναι απλά μια άποψη, αλλά ένας απολογισμός. Αφορά την αλήθεια, τη διαφορά μεταξύ ηγεσίας και αυταπάτης, την ευθύνη που συνεπάγεται η εξουσία, και τις συνέπειες της αγνόησης της πραγματικότητας. Όλα πια είναι ξεκάθαρα: Διανύουμε τη τελική πράξη του δράματος που δεν έχει να κάνει με το τι θέλει ο Ζελένσκι και οι ευρωπαίοι σύμμαχοι του, αλλά με το τι θα ακολουθήσει και με το αν είναι πραγματικά έτοιμοι να το αντιμετωπίσουν.