Η βαριά σκιά των γερμανικών εκλογών

του Σταύρου Λυγερού –

Εάν στις επικείμενες γερμανικές εκλογές κρινόταν μία κυβερνητική αλλαγή στρατηγικής σημασίας θα ήταν κατανοητό το γεγονός ότι η λήψη αποφάσεων στην Ευρώπη έχει παγώσει. Οι δημοσκοπήσεις, όμως, δεν αφήνουν καμία αμφιβολία ότι η Μέρκελ θα εξασφαλίσει 4^η συνεχή θητεία. Το μόνο ερώτημα είναι με ποιόν θα συγκυβερνήσει. Θα συγκυβερνήσει με τους Σοσιαλδημοκράτες, όπως την προηγούμενη τετραετία, ή, εάν θα βγαίνουν τα “κουκιά”, θα προτιμήσει ως εταίρο τους Ελεύθερους Δημοκράτες;

Προφανώς το εάν θα προκύψει το ένα ή το άλλο κυβερνητικό σχήμα έχει τη σημασία του, αλλά επουδενί δεν θα πρόκειται για καθοριστικής σημασίας επιλογή. Με αυτή την έννοια, το γεγονός ότι άπαντες περιμένουν πειθήνια την 24^η Σεπτεμβρίου επιβεβαιώνει για ακόμα μία φορά πως η ΕΕ έχει πάψει να είναι αυτή που ήταν: έχει αποκτήσει αφεντικό και ιεραρχία.

Ο σχεδιασμός του Μαξίμου

Αν κάποιοι έχουν δίκιο να αγωνιούν είναι οι ένοικοι του Μαξίμου. Υπενθυμίζουμε ότι οι Ελεύθεροι Δημοκράτες όχι μόνο έχουν ταχθεί ρητά υπέρ του Grexit, αλλά και είναι σταυροφόροι του πιο ακραίου οικονομικού εθνικισμού. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η ανελαστική πολιτική όσον αφορά την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους (και όχι μόνο) θα καταστεί ακόμα πιο ανελαστική. Η δε Μέρκελ θα ισχυρίζεται ότι της “δένει τα χέρια” ο κυβερνητικός εταίρος της!

Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες, οι πολιτικές εξελίξεις στη Γερμανία είναι στο κέντρο των δύο σεναρίων πολιτικής για το επόμενο διάστημα που ετοίμασε ο Τσακαλώτος και συζητάει το κυβερνητικό επιτελείο. Βάση και των δύο είναι η απόφαση-οδηγία του πρωθυπουργού πως πρέπει να γίνει ό,τι απαιτείται, ώστε η Ελλάδα να βγει από το Μνημόνιο το καλοκαίρι του 2018. Αυτό πρακτικά σημαίνει σε πρώτη φάση έγκαιρη ολοκλήρωση της 3^ης αξιολόγησης και οριστική επιστροφή στις αγορές μέχρι την ερχόμενη άνοιξη.

Το δυσμενέστερο σενάριο είναι να βρεθούν στην κυβέρνηση οι Ελεύθεροι Δημοκράτες, οπότε και θα έχουμε συνέχιση της πολιτικής του Σόιμπλε, έστω κι αν η Μέρκελ θελήσει για συμβολικούς λόγους να τον απομακρύνει από το υπουργείο Οικονομικών, δίνοντάς του άλλο μεγάλο χαρτοφυλάκιο. Το κρίσιμο ερώτημα που τίθεται σ’ αυτή την περίπτωση είναι πως θα αντιδράσει το Βερολίνο αφενός στην –εκτιμάται ασφυκτική– πίεση του ΔΝΤ για οριστικοποίηση των μεσοπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους, αφετέρου στο ενδεχόμενο το Ταμείο να εγείρει νέες επώδυνες απαιτήσεις στις διαπραγματεύσεις για την 3^η αξιολόγηση.

Ορόσημο το καλοκαίρι του 2018

Σύμφωνα με τις αξιόπιστες πληροφορίες, ο Τσίπρας έχει εξομολογηθεί σε συνεργάτες του πως εάν για τον έναν ή τον άλλο λόγο οι δανειστές θελήσουν να κρατήσουν την Ελλάδα σε μνημονιακό πλαίσιο και μετά το καλοκαίρι του 2018, ο ίδιος πιθανότατα θα προσφύγει σε εκλογές. Στην κυβέρνηση έδωσαν ιδιαίτερη σημασία στη δήλωση Μακρόν πως το ΔΝΤ δεν πρέπει να εγείρει πρόσθετες απαιτήσεις, επειδή της έχουν περιέλθει σχετικές πληροφορίες.

Το δεύτερο σενάριο είναι οι Χριστιανοδημοκράτες να συνεργασθούν και πάλι με τους Σοσιαλδημοκράτες. Σ’ αυτή την περίπτωση, θεωρούν πως η καγκελάριος, υπό την πίεση αφενός του προέδρου Μακρόν, αφετέρου των Σοσιαλδημοκρατών κυβερνητικών εταίρων της, ίσως συναινέσει σε χαλάρωση της λιτότητας στην Ευρωζώνη. Επιπροσθέτως, ελπίζουν πως ίσως καταστεί πιο εφεκτική στα άμεσου ελληνικού ενδιαφέροντος ζητήματα με πρώτο την ελάφρυνση του χρέους.

Σ’ αυτή την περίπτωση –εκτιμούν στην κυβέρνηση– θα διευκολυνθούν σε μεγάλο βαθμό τόσο η οριστική επιστροφή στις αγορές και η ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (χρονικά τοποθετείται το νωρίτερο τον Οκτώβριο) όσο και η προσέκλυση επενδύσεων.

Στα χέρια της Μέρκελ

Αν και θα ήταν λάθος να υποτιμηθούν οι επιπτώσεις που θα έχει για την Ελλάδα το ένα ή το άλλο κυβερνητικό σχήμα στη Γερμανία, είναι ακόμα μεγαλύτερο λάθος να υπερτιμώνται. Προφανώς, ο κυβερνητικός εταίρος των Χριστιανοδημοκρατών θα ασκεί μία επιρροή, αλλά το παιχνίδι θα το κάνει, όπως το έκανε και μέχρι τώρα, η ίδια η Μέρκελ. Το γεγονός ότι συχνά κρυβόταν πίσω από τον Σόιμπλε, προτιμώντας η ίδια να προβάλει μία πιο μετριοπαθή δημόσια εικόνα, δεν πρέπει να μας παραπλανά.

Στην πραγματικότητα, το Βερολίνο έχει κάνει τις στρατηγικές επιλογές του και αυτές είναι ιδιαιτέρως δυσμενείς για την Ελλάδα. Διαφοροποιήσεις στους κόλπους του όποιου κυβερνητικού σχήματος και πολύ περισσότερο στους κόλπους του γερμανικού πολιτικού συστήματος υπάρχουν, αλλά όσο την τράπουλα την μοιράζει η Μέρκελ και όσο το Παρίσι δεν στυλώνει τα πόδια, το αύριο θα είναι συνέχεια και ως εκ τούτου θα μοιάζει πολύ με το χθες. Αυτό αφορά γενικά τα ευρωπαϊκά πράγματα και ειδικά τα ελληνικά.