Κοκορομαχία για το παρελθόν – Συναίνεση για τον ελληνοτουρκικό διάλογο

Οι υψηλοί τόνοι που επικράτησαν στην Βουλή μεταξύ Μητσοτάκη-Τσίπρα για την προ των εκλογών στάση τους όσον αφορά την επέκταση των χωρικών υδάτων στο Ιόνιο, δεν έκρυψαν την ουσιαστική συμφωνία και συναίνεση των δύο κομμάτων για την εφεξής διαχείριση των ελληνοτουρκικών με ορόσημο πλέον την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών με την Τουρκία την προσεχή Δευτέρα.

Υπό μία έννοια στην Βουλή συμπυκνώθηκε ο πολιτικός διάλογος ενόψει των εξελίξεων στα ελληνοτουρκικά με τις διαφορές να περιορίζονται στους επιμέρους χειρισμούς, αλλά ανέδειξε και τα κρίσιμα ερωτήματα που εξακολουθούν να μην τίθενται και αποσιωπώνται. Ο καυγάς Τσίπρα-Μητσοτάκη (“τι κάνατε εσείς πριν τις εκλογές”) για τα επιμέρους επισκίασε την αλλαγή δόγματος στη ΝΔ όσον αφορά την επέκταση των χωρικών υδάτων.

Το βασικό επιχείρημα της ΝΔ όταν προειδοποιούσε την κυβέρνηση Τσίπρα το 2019 “μην τολμήσετε να φέρετε παρόμοιο νομοσχέδιο”, ήταν ότι η επέκταση των χωρικών υδάτων μόνο στο Ιόνιο σημαίνει αλλαγή του πάγιου δόγματος της εξωτερικής μας πολιτικής, συνιστά αποδοχή της τουρκικής επιχειρηματολογίας για το ειδικό καθεστώς του Αιγαίου και χωρίζει την χώρα στα δύο. Ήταν μάλιστα βασικό δόγμα στις προηγούμενες κυβερνήσεις της ΝΔ κυρίως επί Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος επιπλέον διαφωνούσε και με την παραπομπή στην Χάγη, που επίσης σήμερα περιέγραψε ο πρωθυπουργός σαν κατάληξη της διαδικασίας που ξεκινά με τις διερευνητικές.

Προκαλεί εντύπωση η σιωπή του Αντώνη Σαμαρά και δείχνει προς την κατεύθυνση των εσωκομματικών ισορροπιών ή των αιτιάσεων για τη Novartis (δευτερευόντως του Κώστα Καραμανλή). Υπό αυτή την έννοια, ο Αλέξης Τσίπρας με τη σκληρή επίθεση που του έκανε του πρόσφερε υπηρεσία, συσπειρώνοντας το εσωκομματικό ακροατήριο, ακόμη και εκείνους που διατηρούν τις επιφυλάξεις τους.

Πανηγυρικοί τόνοι από τον πρωθυπουργό

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλησε να δώσει πανηγυρικό τόνο στην ψήφιση του νομοσχεδίου για την επέκταση των χωρικών μας υδάτων στο Ιόνιο, και παράλληλα θέλησε να το εμφανίσει ως αποτέλεσμα μιας ολοκληρωμένης πολιτικής της κυβέρνησής του που είχε σαν σταθμούς την Συμφωνία με την Αίγυπτο, την Ιταλία και την Αλβανία (για παραπομπή στην Χάγη) καθώς και τις επαφές με τις άλλες χώρες της Μεσογείου όπως το Ισραήλ και στο πλαίσιο πάντα της ΕΕ και σε συμφωνία με τις ΗΠΑ.

Κάπως έτσι αντιπαρήλθε τα κρίσιμα ερωτήματα: εάν η πολιτική αυτή γίνεται τώρα υπό την πίεση των εξελίξεων που δημιουργεί η επιθετικότητα της Τουρκίας και κυρίως εάν συνιστά επέκταση μεν των ορίων της χώρας αλλά μικρότερη από εκείνη που της επιτρέπει η άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων επί τη βάση του διεθνούς δικαίου. Ακόμη και εάν ισχύει ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης τηρεί την δέσμευση που είχε αναλάβει έναντι της Αγγέλας Μέρκελ, να κλείσει τα ανοικτά θέματα με την Τουρκία, δεν παύει να είναι ετεροκαθορισμός της εξωτερικής πολιτικής της χώρας.

Έχει ενδιαφέρον ότι ο Αλέξης Τσίπρας και η Φώφη Γεννηματά δεν έθεσαν τα σχετικά ερωτήματα δείχνοντας την συναινετική διάθεση στα μείζονα. Δεν ετέθη επιτακτικά, ούτε καν γιατί η κυβέρνηση δεν προχωρά στην επέκταση και νοτίως της Κρήτης όπως και στο Δυτικό Αιγαίο, αφήνοντας δηλαδή εκτός μόνο το Ανατολικό Αιγαίο όπου υπάρχει η γειτνίαση με την Τουρκία και ο κίνδυνος του casus belli.

Με ορίζοντα την Χάγη

Για τις διερευνητικές ο Κυριάκος Μητσοτάκης σημείωσε ότι ξεκινούν γιατί έκρινε ότι καλύφθηκε ο όρος που έχει θέσει προς την Τουρκία: «σταματάνε οι προκλήσεις ξεκινούν οι συζητήσεις». Περιέγραψε δε και το πλαίσιο που έχει ορίζοντα την Χάγη: «Πρόθυμα, λοιπόν, θα συζητήσουμε στο φως του Διεθνούς Δικαίου το ζήτημα για το οποίο διαφωνούμε εδώ και δεκαετίες και το οποίο και προκάλεσε την πρόσφατη ένταση, τον καθορισμό, δηλαδή, των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο, αλλά και στην Ανατολική Μεσόγειο.

Με την ίδια παρρησία, όμως, διακηρύσσω ότι καμία συζήτηση δεν μπορεί να αφορά την εθνική κυριαρχία και τα δικαιώματα της χώρας. Ούτε, προφανώς, να αμφισβητεί διεθνείς συνθήκες και κανόνες Διεθνούς Δικαίου. Γι’ αυτό ακριβώς έχουμε πει πολλές φορές ότι αν δεν καταφέρουμε να συμφωνήσουμε, τότε πρέπει να είμαστε έτοιμοι να συμφωνήσουμε για τον τρόπο με τον οποίον θα παραπέμψουμε τη διαφωνία μας στα διεθνή δικαιοδοτικά όργανα…».

Τσίπρας: προσωπικά αναξιόπιστος ο Μητσοτάκης

Ο Αλέξης Τσίπρας ξεκαθάρισε σε όλους τους τόνους ότι δίνει συναίνεση για τον διάλογο με την Τουρκία. Πέραν αυτού από την αρχή έδειξε ότι προσήλθε για να επιτεθεί στον Κυριάκο Μητσοτάκη και να κερδίσει πόντους στην προσωπική αντιπαράθεση, για την στάση που είχε ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, όταν η δική του κυβέρνηση προετοίμαζε το νομοσχέδιο για την επέκταση των χωρικών υδάτων στο Ιόνιο.

Επιχείρησε αφενός να δείξει ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκη κινείται στις ράγες της πολιτικής που ο ίδιος είχε χαράξει, ώστε να δικαιωθεί αναδρομικά, και παράλληλα να εκθέσει τον πρωθυπουργό ότι είναι ανακόλουθος, εκμεταλλεύεται ακόμη και τα εθνικά θέματα για κομματικές επιδιώξεις και άρα είναι αναξιόπιστος και για το μέλλον. Θύμισε τις κατηγορηματικές δηλώσεις που έκαναν τότε εναντίον της επέκτασης μόνο στο Ιόνιο, οι αρμόδιοι τομεάρχες Γιώργος Κουμουτσάκος, Βασίλης Κικίλιας, αλλά και στελέχη όπως ο Άδωνης Γεωργιάδης, Ντόρα Μπακογιάννη και Άγγελος Συρίγος.

Για τον κ. Κουμουτσάκο μάλιστα θύμισε ότι στο Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής είχε προειδοποιήσει την τότε κυβέρνηση: «μην τολμήσετε να φέρετε ένα τέτοιο νομοσχέδιο». Στο σημείο αυτό ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν είχε κανένα πρόβλημα να αδειάσει κυριολεκτικά όλα τα στελέχη και κυρίως τον Γιώργο Κουμουτσάκο, λέγοντας ότι “δεν είχα κάνει εγώ αυτές τις δηλώσεις”, ωσάν να μην ήταν αρχηγός που είχε την ευθύνη για τις επίσημες τοποθετήσεις των τομεαρχών του.

Σανίδα σωτηρίας στον Κοτζιά

Σανίδα σωτηρίας στην αντιπαράθεση για το ποιος πρέπει να πιστωθεί την πολιτική αυτή βρήκε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο πρόσφατο βιβλίο του Νίκου Κοτζιά, ο οποίος έλεγε ότι μετά την αποχώρησή του από το υπουργείο Εξωτερικών ο Αλέξης Τσίπρας δεν προχώρησε στην ψήφισή του γιατί, «πιθανόν του είχαν πει οι συνεργάτες του ότι αυτό δεν θα άρεσε στην Τουρκία», (και όχι λόγω του τοξικού κλίματος που είχε προκαλέσει η σκληρή αντίδραση της ΝΔ λίγους μήνες πριν τις εκλογές όπως υποστήριξε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ).

Το θέμα αμυντικής συμφωνίας με την Γαλλία έβαλε ο Τσίπρας

Ο Αλέξης Τσίπρας διαφώνησε πάντως για τα εξοπλιστικά, προειδοποιώντας ότι οι επιλογές του πρωθυπουργού θα έλθουν στην Βουλή. Παράλληλα έθεσε το θέμα των σχέσεων με την Γαλλία και γιατί δεν προχώρησε η αγορά των φρεγατών παράλληλα με αμυντική συμφωνία με την Γαλλια, μία αθέτηση που είχε συνέπεια να αλλάξει στάση το Παρίσι στο πλαίσιο της ΕΕ. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης παρελκυστικά απέφυγε να απαντήσει στο ερώτημα για την αμυντική συμφωνία, πετώντας την μπάλα στο κόστος των φρέγατων και στην διερεύνηση της αγοράς. Άφησε έτσι να επικρέμεται το ερώτημα εάν υπήρχε δυνατότητα αμυντικής συμφωνίας την οποία απεμπόλησε, λόγω της πρόσδεσης στο άρμα του Βερολίνου.

Ξανά απομονωμένος

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης βρέθηκε ξανά απομονωμένος καθώς δέχθηκε τις επικρίσεις από τον Αλέξη Τσίπρα και τη Φώφη Γεννηματά και την πλαγιοκόπηση από δεξιά από τον Κυριάκο Βελόπουλο, που δείχνει ότι εξελίσσεται στον καλύτερο μαθητή του Γιώργου Καρατζαφέρη. Το ΚΚΕ που εκπροσωπήθηκε από την Αλέκα Παπαρήγα κινήθηκε στο δικό του πλαίσιο ενώ ο Γιάνης Βαρουφάκης δεν μίλησε, ίσως γιατί δεν είχε ενημερωθεί εγκαίρως για τις ομιλίες των αρχηγών, όπως είπε ο κ. Βελόπουλος.