Λομπίστες και αφυδάτωση της δημοκρατίας στην Ευρώπη

Είναι γνωστό πως στην ευρωπαϊκή λίστα λομπιστών φιγουράρουν επισήμως πάνω από 10.000 “ισχυρά” ονόματα, ενώ εκτιμάται ότι τουλάχιστον άλλα τόσα δεν έχουν καταγραφεί σε σχετικά μητρώα. Το 70% από αυτά τα πολυδαίδαλα και συχνά αδιαφανή δίκτυα συμφερόντων – χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση και κοινοβουλευτικό έλεγχο – έχουν στενές σχέσεις ή και διαπλέκονται με Big Tech επιχειρήσεις, τράπεζες, κράτη (Κατάρ, Μαυριτανία, Μαρόκο κ.α.) και ενώσεις οικονομικών γιγάντων.

Αυτά τα δίκτυα συμφερόντων θέτουν συχνά ως “επαΐοντες τεχνοκράτες” τους όρους, αλλά και τα μέσα και τους τρόπους “επίλυσης” οικονομικών, πολιτικών, εθνικών, ενεργειακών, οικολογικών και κοινωνικών θεμάτων, τα οποία άπτονται άμεσα της ζωής εκατοντάδων εκατομμυρίων Ευρωπαίων πολιτών, συχνά μάλιστα με πολύ αρνητικές επιπτώσεις (εγχώρια αγροτική πολιτική, μεταναστευτικό κ.α.).

Εξυπακούεται ότι οι λομπίστες τυγχάνουν πάντα σχετικά εύκολης πρόσβασης στα “άδυτα των Βρυξελλών”, στα κόμματα και εν γένει στις πολιτικές ελίτ. Αυτές με μεγάλη ευκολία “υποτάσσονται” σε “αναγκαιότητες”, Fast Track διαδικασίες, “καταναγκασμούς”, “αυτοματισμούς”, “ρεαλισμούς”, “απαιτούμενες προσαρμογές” και μάλιστα χωρίς εναλλακτικές. Μια εξέλιξη που τελικά από χρόνο σε χρόνο διογκώνει όλο και περισσότερο το δημοκρατικό έλλειμμα στην Ευρώπη, ακόμα και με “περίεργες” νομοθετικές ρυθμίσεις.

Στο πλαίσιο αυτό, τα χρηματικά ποσά που διακινούνται για “εργασίες λόμπυ” είναι τεράστια και αυξάνονται συνεχώς. Έτσι, οι δαπάνες “στρατηγικής πίεσης” του επιχειρηματικού γίγαντα Amazon μόνο στα κέντρα αποφάσεων της ΕΕ ξεπέρασαν το 2022 τα 2.700.000 ευρώ, όταν δέκα χρόνια πριν ήταν μόλις 450.000 ευρώ.

Λομπίστες και υπονόμευση της δημοκρατίας

Αναφερόμενοι σε αυτήν την κλιμακούμενη εξέλιξη αδιαφάνειας και εν κατακλείδι υπονόμευσης της δημοκρατίας ο Noam Chomsky διαπιστώνει μια «μοντέρνα μορφή απολυταρχίας», ενώ ο Frithjof Bergmann, χρησιμοποιεί τον όρο σύγχρονη «τυραννία» και ο Richard Sennet «ήπια μορφή φασισμού». Δεν είναι όμως μόνο κάποιοι “ακραίοι” διανοούμενοι, Αριστεράς και Δεξιάς, αλλά και φιλελεύθεροι, όπως ο Ralf Dahrendorf, που μιλούσε για «κλοπή συμμετοχικών δικαιωμάτων».

Όμως, το διογκούμενο θέμα απονομιμοποίησης της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και η αδιαμφισβήτητη ύπαρξη ενός αδιόρατου πλέγματος πολιτικών και οικονομικών σχέσεων δίνει συνεχώς σοβαρά επιχειρήματα όχι μόνο στις λιγοστές πλέον δημοκρατικές “φωνές της λογικής και της δικαιοσύνης”, αλλά και στις πολλές “φωνές του εθνο-λαϊκισμού”. Αυτές αυξάνονται, όπως φαίνεται από τις δημοσκοπήσεις, σε όλη την Ευρώπη, με την επιλογή “μη συστημικών κομμάτων”, κυρίως της Ακροδεξιάς. Πολλοί πολιτικοί αναλυτές θεωρούν μια τέτοια εξέλιξη αναμενόμενη, αν όχι “φυσιολογική”, όπως αναμένεται να φανεί άλλωστε και στις επερχόμενες ευρωεκλογές.

Οι αιτίες για αυτήν την εξέλιξη είναι ως γνωστόν πολλές. Πρωτίστως, όμως, σχετίζονται με την σημερινή ποιότητα της δημοκρατίας του Δυτικού Κόσμου ως ταυτοτικό γνώρισμα. Αλλά και της προάσπισης των παραδοσιακών “ευρωπαϊκών αξιών”, που συνεχώς απογυμνώνονται με την επιβαλλόμενη από τις ευρωπαϊκές ελίτ επέλαση του δυτικού ταυτοτικού-δικαιωματικού μεταμοντερνισμού (woke, cancel-culture, me-too, ΛΟΑΤΚΙ κλπ). Και μάλιστα σαν “ωρολογιακή βόμβα” στα θεμέλια της ίδιας της ανθρώπινης φύσης και του παραδοσιακού, ευρωπαϊκού πολιτισμού.