“Μεταξύ υστερίας και κατάθλιψης” η Γερμανία ψάχνεται αντισυστημικά

Πράγματι, είναι ορατή δια γυμνού οφθαλμού η γενικευμένη κατήφεια. Δύο παραδείγματα παρμένα μόνο από τα επίσημα στατιστικά στοιχεία: Πρώτον, για το Bloomberg (28-7-2024) η σημερινή Γερμανία, που για δεκαετίες ήταν η ευρωπαϊκή ατμομηχανή ανάπτυξης και ευημερίας «μοιάζει όλο και περισσότερο με πτώμα». Ενδεικτικό στοιχείο η ανάπτυξη με το ισχνό 0,2% για το πρώτο τρίμηνο του 2024, οι συνεχιζόμενες πτωχεύσεις, η αποβιομηχάνιση και η μετανάστευση στο εξωτερικό σημαντικών εταιρειών.

Δεύτερον, η μεταναστευτική κρίση φαίνεται να μην έχει τέλος, με τους δήμους να έχουν φτάσει εδώ και χρόνια στα όριά τους και την μεταναστευτική πίεση σε μεγάλα τμήματα του τοπικού πληθυσμού να αυξάνεται συνεχώς. Να σημειωθεί μόνο ότι τρεις από τις τέσσερις περιπτώσεις ανθρώπων που σχετίζονται με τις συνεχιζόμενες μαζικές ροές μετανάστευσης καταλήγουν όχι σε κάποια θέση εργασίας, αλλά σε κάποιο γερμανικό κοινωνικό ίδρυμα παροχής επιδομάτων/παροχών ή ακόμα και στην συνταξιοδοτική ασφάλεια.

BSW και AfD: Διαφορές και συγκλίσεις

Πρέπει να υπογραμμιστεί ότι μεταξύ των δύο “ακραίων” AfD και BSW υπάρχουν εκτός από αντιδιαμετρικές θέσεις και επιμέρους συγκλίσεις, όπως για παράδειγμα στο μεταναστευτικό και στην εξωτερική πολιτική. Επίσης, σε διάφορα κοινωνικά ζητήματα, όπως και στο θέμα της υπεράσπισης της γερμανικής γλώσσας. Όμως και στα δύο ανωτέρω βασικά ζητήματα (μεταναστευτικό και εξωτερική πολιτική) υπάρχουν σημαντικές διαφορές:

1. H ανεξέλεγκτη μετανάστευση, ιδιαίτερα από αφροασιατικές χώρες, δεν είναι αποδεκτή για το BSW όχι τόσο για λόγους ταυτοτικούς ή ξενοφοβικούς, όπως συμβαίνει με το AfD, όσο για κοινωνικούς, στο πλαίσιο του συνεχώς αυξανόμενου ανταγωνισμού μεταναστών και γηγενών για τις κοινωνικές παροχές και τα επιδόματα, την ανεργία, το δικαίωμα στην κατοικία κλπ.
2. Και τα δύο κόμματα χαρακτηρίζονται από τους αντιπάλους τους “ρωσόφιλα”, επειδή ισχυρίζονται ότι ο δια αντιπροσώπων πόλεμος στην Ουκρανία δεν γίνεται για την υπεράσπιση κάποιων δυτικών αρχών, αξιών και δικαίων, όπως διακηρύττουν τα καθεστωτικά κόμματα, αλλά γίνεται επειδή το επιθυμούν οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, Κι αυτός ο πόλεμος βλάπτει κυρίως τα γερμανικά συμφέροντα. Υποστηρίζουν μάλιστα τον άμεσο τερματισμό του πολέμου, την άρση του εμπάργκο κατά της Ρωσίας και την έναρξη της διπλωματίας, καθώς εκτιμούν πως το ΝΑΤΟ θα εμπλέκεται όλο και περισσότερο στην ρωσοουκρανική σύγκρουση, μια και η νίκη της Ουκρανίας που επιδιώκει δεν φαίνεται να συγκεντρώνει μεγάλες πιθανότητες.

Ενδιαφέρον έχει επίσης και η διαφορετική στάση των δύο κομμάτων σε σχέση με την κλιματική κρίση και τις επιπτώσεις της. Την ώρα που το AfD δυσκολεύεται να αποδεχτεί ότι στην όποια κλιματική αλλαγή συμβάλλουν και ανθρωπογενή αίτια, το BSW δεν το αμφισβητεί. Όμως, δεν το εκλαμβάνει σαν “θρησκευτική αναπλήρωση” στο πλαίσιο του “πράσινου καπιταλισμού” και της “πράσινης μετάβασης”, όπως κάνουν τα παραδοσιακά κόμματα με αποφάσεις και νομοθετήματα που ενίοτε «αγγίζουν τα όρια του παραλογισμού» (π.χ. ενεργειακό) και βλάπτουν την εθνική οικονομία. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι οι Πράσινοι που εκπροσωπούν τα πλέον εύπορα κοινωνικά στρώματα της Γερμανίας, τα οποία μπορούν να ανταποκριθούν σε τέτοιου είδους “παραλογισμούς”.

Αλλάζει το πολιτικό τοπίο

Για την Βαγκενκνέχτ πάντως η συλλογική δαιμονοποίηση και περιθωριοποίηση από όλα τα παραδοσιακά κόμματα του δεύτερου σήμερα σε εκλογική δύναμη πολιτικού κόμματος, του AfD, είναι μεγάλο στρατηγικό λάθος. Κι αυτό, γιατί με τρόπο απαράδεκτο για μια δημοκρατία στιγματίζονται συλλήβδην εκατομμύρια πολίτες, από τους οποίους –σύμφωνα και με έρευνα του ιδρύματος Bertelsmann– μόνο το 30% έχει ακροδεξιές πεποιθήσεις και ακόμα λιγότερο νεοναζιστικές.

Η Βάγκενκνεχτ εκτιμά ότι το πιο επικίνδυνο κόμμα για το μέλλον της Γερμανίας είναι οι Πράσινοι, ως το πλέον φιλοατλαντικό και φιλοπόλεμο κόμμα της χώρας και το πιο ανίκανο σε οικονομικά ζητήματα. Επιπλέον, η αρχηγός του BSW αν και  απορρίπτει οποιαδήποτε κυβερνητική συμμαχία με τα δύο αυτά κόμματα (Πράσινοι και AfD), δεν αποκλείει την υποστήριξη εκ μέρους του AfD σε κοινοβουλευτικές ψηφοφορίες για επιμέρους θέματα. Γι’ αυτό και ήδη κάποιοι πολιτικοί αντίπαλοι, ιδιαίτερα από το CDU, μιλούν για ένα υπό διαμόρφωση άτυπο μέτωπο με στοιχεία Μεσοπολέμου των αντισυστημικών κομμάτων.

Σύμφωνα με τα σημερινά δημοσκοπικά δεδομένα και μόλις δύο εβδομάδες πριν από τις εκλογές της 1ης Σεπτεμβρίου σε Σαξωνία και Θουριγγία, δεν μπορεί να υπάρξει κυβερνητική πλειοψηφία χωρίς τη συμμετοχή τουλάχιστον ενός από τα δύο αντισυστημικά κόμματα, του AfD ή/και του BSW. Μπροστά σ’ αυτόν τον συστημικό κίνδυνο, τα δύο παραδοσιακά κόμματα (CDU και SPD) φαίνεται πως μετά από πολύμηνους δισταγμούς και σφοδρές εσωτερικές αντιπαραθέσεις, αλλάζουν ρότα στο πολιτικό παιχνίδι. Συγκεκριμένα, αφήνουν ανοιχτό το πεδίο στους τοπικούς άρχοντες για την τοπική κυβερνητική συμμαχία με το κόμμα της Βαγκενκνέχτ. Έτσι, το BSW, οκτώ μόλις μήνες από την ίδρυσή του, αναδεικνύεται σε πετυχημένο Pauer Broker, προς το παρόν στην ανατολική Γερμανία.

Πολιτική κόντρα για το Ουκρανικό

Το ερώτημα, όμως, είναι σε ποιο βαθμό επιθυμεί το BSW να αναλάβει τόσο γρήγορα κυβερνητικά πόστα, έστω και σε κάποιο κρατίδιο. Η πρόσφατη δήλωση της Βαγκενκνέχτ πως θα συμμετάσχει σε μια τοπική κυβέρνηση μόνο όταν τα συγκυβερνώντα κόμματα «θα πρέπει σε ομοσπονδιακό επίπεδο να έχουν ξεκάθαρη θέση υπέρ της διπλωματίας και ενάντια στην προετοιμασία του πολέμου» στην Ουκρανία (dpa, 28-7-2024) ταρακούνησε και πάλι το πολιτικό σκηνικό.

Είναι προφανές ότι πρόκειται για μια θέση στρατηγικής σημασίας που ξεπερνά κατά πολύ τα πολιτικά όρια τοπικών εκλογών και ούτε μπορεί να γίνει εύκολα αποδεκτό από τα παραδοσιακά κόμματα, τα οποία μέχρι τώρα έκαναν τα πάντα για τον εξοπλισμό της Ουκρανίας. Όπως αναμένονταν η θέση αυτή της Βαγκενκνέχτ δεν έμεινε αναπάντητη από το ισχυρό αντιρωσικό μπλοκ της Γερμανίας, με τις πιο ακραίες φωνές να ισχυρίζονται ούτε λίγο ούτε πολύ ότι «ο σκοπός της Σάρα Βαγκενκνέχτ είναι να κάνει τα ρωσικά συμφέροντα γερμανική πολιτική» (Kieswetter, CDU).

Η πρόσφατη αποκάλυψη, όμως, από την αμερικανική εφημερίδα WSJ ότι η ανατίναξη του Nord Sream το 2022 ήταν έργο των Ουκρανών (με αμερικανική συνδρομή;), καθώς και η άμεση απόφαση της γερμανικής κυβέρνησης να διακόψει την βοήθεια στην Ουκρανία και να εκδώσει ένταλμα σύλληψης σε βάρος Ουκρανού για δολιοφθορά σοβαρής υποδομής γερμανικών συμφερόντων, αλλάζει άρδην τα δεδομένα. Καθόλου παράξενο επίσης που η Πολωνία μετά από αυτήν την απόφαση του Βερολίνου καταφέρθηκε με σκαιώδη τρόπο κατά της Γερμανίας και του καγκελαρίου Σολτς προσωπικά.

Με όλα αυτά, είναι σαφές ότι οι επερχόμενες εκλογές στα δύο ανατολικογερμανικά κρατίδια (ακολουθεί εντός Σεπτεμβρίου και αυτή του Βρανδεμβούργου) έχουν πλέον ξεφύγει από τα στενά πλαίσια κλασικών τοπικών εκλογών. Σε κάθε περίπτωση όμως έχει δημιουργηθεί σοβαρό θέμα κυβερνησιμότητας στα προαναφερθέντα κρατίδια της ανατολικής Γερμανίας. Όπως φαίνεται ρυθμιστές σε κάθε περίπτωση θα είναι οι “επάρατοι λαϊκιστές”: ή οι ακροδεξιοί του AfD, με ελάχιστες πιθανότητες, ή με μεγάλες πιθανότητες οι αντισυστημικοί αριστεροί του BSW, που αναμφίβολα ήρθαν για να ταρακουνήσουν συνολικά το γερμανικό πολιτικό σύστημα.